HẤP THU GLUXIT Ở RUỘT NON

Ruột non là một cơ quan tiêu hóa quan trọng của cơ thể. Ruột non cuộnthành nhiều vòng trong ổ bụng, và nếu kéo dãn ra nó sẽ có chiều dài khoảng 6mtính từ dạ dày đến ruột già. Tại điểm nối với dạ dày, ruột non có đường kínhkhoảng 4cm. Đến khi nối với ruột già, đường kính của nó giảm xuống còn2.5cm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
HẤP THU GLUXIT Ở RUỘT NON HẤP THU GLUCID Ở RUỘT NON 1. Cấu tạo ruột non phù hợp với chức năng hấp thu glucid Ruột non là một cơ quan tiêu hóa quan trọng của cơ thể. Ruột non cuộnthành nhiều vòng trong ổ bụng, và nếu kéo dãn ra nó sẽ có chiều dài khoảng 6mtính từ dạ dày đến ruột già. Tại điểm nối với dạ dày, ruột non có đường kínhkhoảng 4cm. Đến khi nối với ruột già, đường kính của nó giảm xuống còn2.5cm. Hình 1. Ruột non ở người Ruột non được chia ra làm 3 phần. Phần đầu tiên là tá tràng, có chiều dàikhoảng 22cm, gần với dạ dày nhất. Dưỡng trấp từ dạ dày và các dịch tiết từ tụyvà gan được đổ vào tá tràng. Phần giữa là hổng tràng, dài khoảng 2.5m. Sự tiêuhóa và hấp thụ chất dinh dưỡng xảy ra chủ yếu ở đây. Phần cuối cùng là hồitràng, nó là phần dài nhất, khoảng 3.4 m. Hồi tràng kết thúc bởi van hồi manhtràng, là một cơ vòng để kiểm soát lưu lượng dưỡng trấp đi từ hồi tràng đếnruột già. Niêm mạc ruột non có nhiều nếp nhô lên là van ruột hay gọi là nếp gấpKerckring, các nếp gấp Kerckring này làm tăng bề mặt hấp thu lên khoảng 3 lần.phủ trên toàn bộ niên mạc ruột non, từ cơ vòng oddi đến van hồi manh tràng làhàng triệu nhung mao dài khoảng 1mm. Nhung mao được phủ một lớp liên bàohình trụ gọi là tế bào hấp thu, trên bề mặt mỗi tế bào có 1500-4000 vi nhung 1mao (còn gọi bờ bàn chải). Do cấu trúc như vậy nên diện tích của niêm mạcruột tăng lên nhiều lần, đạt tới 250 - 300m2. Trên mặt và khe giữa các vi nhungmao có các siêu nhung mao đan chéo nhau bằng cách gắn nối giữa các cation hóatrị hai của mình với anion của sợi bên cạnh tạo nên hệ thống lưới 3 chiều khábền vững gọi là glycocalyx, có vai trò lớn trong quá trình tiêu hoá hấp thu ở ruột.Trong mỗi nhung mao có các mao mạch và mạch bạch huyết. Các phân tử thứcăn đã được tiêu hóa sẽ được hấp thu qua thành của các nhung mao vào trong cácmao mạch và mạch bạch huyết. Ở đáy các nhung mao có các tuyến tiết ra dịchruột. Dịch này có chứa các enzyme tiêu hóa có khả năng chuyển thức ăn thànhnhững dạng cấu tạo đơn giản hơn mà cơ thể có thể sử dụng được. Hình 2. Các nhung mao và vi lông mao Nhờ kính hiểm vi điện tử còn thấy trên bề mặt các vi nhung mao tồn tạicác bướu lồi hay kho chứa với đường kính 6nm chứa các enzim disacaridaza(sacaraza, maltaza). Các enzim này thủy phân các đường kép thành đường đơn ởkhoảng không gian giữa các vi nhung mao. 2. Cơ chế quá trình hấp thu Hấp thu glucid trong ruột non không phải là một quá trình thấm hút đơnthuần các phân tử đi qua màng tế bào niêm mạc ruột, mà là một quá trình sinh lýtích cực, dựa trên cơ sở thường xuyên tác động tương hỗ giữa cấu trúc của tếbào màng ruột với cấu trúc đường đơn được vận chuyển. 2 2.1. Cơ chế hấp thu glucid ở ruột non Sự hấp thu glucid trong ruột non chủ yếu thông qua các cơ chế sau: Vận chuyển thụ động: gồm khuếch tán đơn thuần, khuếch tán có chấtmang và siêu lọc. Loại cơ chế này có vai trò đáng kể. Vận chuyển tích cực: thuộc loại vận chuyển tích cực thứ phát, cần sự cómặt của ion Na+. Loại cơ chế này có vai trò chủ đạo. Thực bào (phagocytose), ẩm bào (pinocytose): vai trò không đáng kể.Nhiều chất được hấp thu nhờ sự kết hợp của các cơ chế trên. Dây chuyền tiêu hoá hấp thu. Ugolev nêu ra (1970): quá trình tiêu hoá hấpthu các chất dinh dưỡng ở ruột non diễn ra theo một dây chuyền liên tục, nhanhchóng và có hiệu quả. Các men tiêu hoá thuộc dịch tụy và dịch ruột bố trí ởglycocalyx theo hướng từ lòng ruột tới màng vi nhung mao theo một trật tự nhấtđịnh. Đại phân tử các chất thức ăn bị chặt nhỏ dần trên đường di chuyển tớimàng vi nhung mao. Trên màng vi nhung mao, các men tiêu hoá màng thực hiệngiai đoạn thuỷ phân cuối cùng và chuyển giao trực tiếp sản phẩm thuỷ phân chohệ chất tải đặc hiệu. Do đó làm tăng hiệu quả gắn nối, giảm bớt sự cạnh tranhtrong quá trình hấp thu, và tránh hiện tượng khuếch tán ngược chất hấp thu vàolòng ruột. Do đó hấp thu các acid amin và đường đơn tạo ra từ oligopetid vàoligosaccarid với tốc độ nhanh hơn sự hấp thu các đường đơn và acid amin đưavào ruột dưới dạng tự do. 2.2. Quá trình hấp thu glucid ở ruột non Glucid được hấp thu dưới dạng monosacarid (đường đơn). Sản phẩmglucid có 3 loại monosacarid chính, là glucose, galactose và fructose. Glucose và galactose được hấp thu từ lòng ruột vào tế bào theo cơ chế vậnchuyển tích cực thứ phát (secondary active transport) cùng với ion natri. Đườngđơn và Na+ được gắn lên vị trí tương ứng của protein mang, lúc đó protein mangsẽ thay đổi cấu hình không gian, chuyển đồng thời hai chất vào tế bào, rồi lạiquay ra thực hiện vòng vận chuyển mới. Từ trong tế bào glucose và galactose 3được khếch tán vào hệ mạch máu. Khi thiếu ion Na, sự hấp thu đường đơn sẽ bịgiảm nhiều thậm chí bị ...