Hiểu và dùng thuốc đúng - PGS.TS. NGuyễn Hữu Đức

Hiểu và dùng thuốc đúng trình bày về câu chuyện "lờn thuốc", vi khuẩn đề kháng sinh, sự dung nạp dẫn đến tăng liều dùng, những điều nên và không nên khi sử dụng thuốc kháng sinh, một số thắc mắc trong sử dụng thuốc kháng sinh, sử dụng thuốc quá liều, dị ứng thuốc,...Mời bạn đọc cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hiểu và dùng thuốc đúng - PGS.TS. NGuyễn Hữu Đức Hi u & dùng thu c úng – Tác gi : PGS.TS Nguy n H u c --- NXB Tr ---CÂU CHUY N “L N THU C” 1 Hi u & dùng thu c úng – Tác gi : PGS.TS Nguy n H u c --- NXB Tr --- Có l n, m t b n tr ã tìm n tôi h i ý ki n xem, sau khi lén lút i “gi i quy t sinh lý”, c u ynghi ng b m c b nh, có th n nhà thu c mua lo i thu c kháng sinh “x n” nh t v dùng t ch ab nh ư c không. Tôi v i vàng thuy t gi ng m t h i, i khái: “Hi n nay, ta ang có tình tr ng r t áng lo ng i là có m t s ngư i b các b nh lây qua ư ng tình d c (trư c ây g i là b nh hoa li unhư: giang mai, l u, m ng gà, h t xoài...) nhưng không ch u n bác sĩ chuyên khoa ư c ch n oán, hư ng d n i u tr mà l i nghe mách b o tìm mua lo i kháng sinh m i nh t như các lo iCephalosporin th h th 2, 3, các Fluoroquinolon th h th 2... t ch a b nh. Làm như th khôngch h i cho b n thân, b i vì dùng thu c không úng b nh s n ng thêm mà vô tình có th làm h i choc ng ng. Nh ng thu c kháng sinh m i nh t ư c khuy n cáo ch dùng trong b nh vi n khi ư c bácsĩ i u tr ch nh, hư ng d n và theo dõi s d ng vì ó là thu c r t quý có tính d tr , n u s d ngb a bãi ch c ch n trong th i gian ng n s b kháng”. Lúc u tôi nói, anh b n tr có v hi u nhưngsau có v ngơ ng n v i hai ch “ kháng”. Tôi c dùng ch , văn v nôm na gi i thích cho anh b ntr hi u th nào là kháng sinh b “ kháng”. Anh b n tr sau khi nghe bu t mi ng: “A, ý th y mu nnói “l n thu c”!” (ch “l n thu c” ngư i Nam b thư ng dùng). M t l n khác, m t v cao tu i n tìm tôi h i ý ki n xem có th t s d ng m t lo i thu c anth n gây ng khá thông d ng là Seduxen ch a ch ng m t ng . Tôi v i vàng trình bày tác h i c avi c ngư i b nh t ý dùng b a bãi thu c lo i này, trong ó có tác h i r t nghiêm tr ng là thu c làmcho b nghi n. Ngư i ã b nghi n s ph i ti p t c dùng thu c không b thu c ư c và b “s dungn p”. Theo thói quen, sau m y ch “s dung n p”, tôi b i thêm ti ng nư c ngoài “tolerance” gi ng ynhư ang gi ng bài cho sinh viên. Ngay lúc ó, v cao tu i tr m t và nhíu mày. Tôi th y mình h nêntrình bày thêm cho c hi u th nào là “s dung n p” i v i thu c gây nghi n. Rút kinh nghi m, tôidùng l i l không chuyên môn l m nói v i c . Khi y, c ã bu t mi ng: “A, ý c a dư c sĩ mu nnói t i “l n thu c”!”. Tôi k hai m u chuy n trên cho th y, trình bày m t v n chuyên môn cho ngư i nghe khôngthu c gi i chuyên môn không d dàng chút nào. Ph i di n t sao cho d hi u. Ph i bi t bi n itng chuyên môn r i r m, l l m thành ngôn ng c a i thư ng. Tuy nhiên, i u tôi mu n nói nhi uhơn trong bài vi t này là ch “l n thu c” mà nhi u ngư i thư ng hay s d ng hi n nay có n hainghĩa. Vi khu n kháng kháng sinh Trư c h t, i v i vi c s d ng thu c là kháng sinh, “l n thu c” có nghĩa là vi khu n gây b nhkhông còn nh y c m, có kh năng ch ng l i tác d ng c a thu c ưa n h u qu là kháng sinh màngư i b nh s d ng không m y may gây tác h i i v i vi khu n. Như v y, l n thu c ây ngnghĩa v i “ kháng” là t chuyên môn mà sinh viên y dư c nào cũng n m lòng, kháng c a chính 2 Hi u & dùng thu c úng – Tác gi : PGS.TS Nguy n H u c --- NXB Tr ---vi khu n i v i thu c là kháng sinh. L n thu c ây là s rút g n c a “vi khu n kháng khángsinh”. Tuy s nói rõ hơn v v n này ph n sau, nhưng thi t nghĩ ta cũng nên bi t qua vi khu n l nthu c kháng sinh như th nào hi u vì sao có l i khuyên ph i dùng kháng sinh úng thu c, úng li uvà th i gian. Vi khu n cũng là loài sinh v t m c dù chúng r t nh ph i nhìn qua kính hi n vi m i th y, chúngcũng có b n năng u tranh sinh t n. Khi b kháng sinh t n công và nh t là li u kháng sinh ta dùngkhông m nh tiêu di t ho c c ch (có lo i kháng sinh ch c ch làm cho vi khu n y u i chkhông ch t h n vì chính cơ th chúng ta s tiêu di t chúng) thì vi khu n cũng bi t cách “thiên bi n v nhóa” t n t i. Th nh t, chúng s bi n i thành d ng “chai lì” có th ch u ng ư c tác d ng c akháng sinh mà không ch t. Th hai, chúng ti t ra ch t ho t ng như m t lo i men (còn g i làenzyme) phân h y thu c, thí d có nhi u vi khu n ti t ra men Penicillinase phân h y các thu cpenicillin, thu c penicillin không còn nguyên v n c u trúc xem như m t h t tác d ng. Th ba, có m ts kháng sinh ch có tác d ng khi th m sâu vào bên trong cơ th vi khu n thì có m t ...