Hoạt động tín dụng đen tại Việt Nam

Bài viết trình bày nguyên nhân nở rộ tín dụng đen; một số kiến nghị và đề xuất hạn chế tín dụng đen từ phía nhà nước, ngân hàng thương mại và từ người dân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hoạt động tín dụng đen tại Việt NamCAÙC VAÁN ÑEÀ KINH TEÁ Taäp 04/2019 Hoạt động tín dụng đen tại Việt Nam Vũ Thị Duyên - CQ55/11.13 1. Đặt vấn đề Không mới nhưng chưa bao giờ là cũ, tín dụng đen - cách gọi khác của cho vaynặng lãi, là hình thức cho vay với mức lãi suất vượt quá quy định của nhà nước, gâyảnh hưởng xấu tới lợi ích của người tiêu dùng, kéo theo đó là hàng loạt những hệ lụycho xã hội. Lợi dụng vào nhu cầu sử dụng vốn và sự hiểu biết hạn chế của người dân,hoạt động tín dụng đen đã và đang diễn ra với tốc độ nhanh và vô cùng phức tạp. Cácđối tượng hoạt động “tín dụng đen” thường hoạt động núp dưới vỏ bọc là các cơ sởkinh doanh, hội nhóm như: Các cơ sở cầm đồ, cơ sở kinh doanh dịch vụ đòi nợ thuê,công ty tài chính…; Các tổ chức tín dụng hoạt động biến tướng dưới mọi hình thức(khuyến mãi, hoa hồng, huy động vốn để đầu tư, ủy thác đầu tư trái phiếu… với lãisuất cao; Các cá nhân có biểu hiện hoạt động cho vay tài chính bất hợp pháp; Các cơsở, cá nhân có biểu hiện huy động vốn với lãi suất cao bất thường (chơi hụi, họ,phường…) hoặc góp vốn dưới hình thức kinh doanh đa cấp. Ngoài ra, với sự pháttriển nhanh chóng của internet và công nghệ, một số đối tượng, cơ sở lợi dụng hìnhthức cho vay trực tuyến, vay online thông qua các trang mạng, mạng xã hội, ứngdụng di động để quảng cáo, tiếp cận, mời chào người có nhu cầu vay để cho vay vớilãi suất rất cao. Có thể thấy rằng, tín dụng đen không đơn thuần là hoạt động cho vaynặng lãi, mà nó còn là một hình thức lừa đảo trá hình, dùng mọi cách thủ thuật nhằmthu được lợi nhuận. Đến thời điểm hiện tại, hoạt động tín dụng đen với hình thức đadạng và những “ chiêu trò” của mình đã dễ dàng qua mắt được các cơ quan chứcnăng. Điển hình như thực tế, mức lãi suất “cắt cổ” thường là 3.000 đồng đến 5.000đồng/một triệu/một ngày hoặc hơn nhưng trên giấy vay tiền không ghi lãi suất,phương thức tính lãi, hoặc ghi mức lãi suất thấp hơn so với thực tế cho vay, nhằmtrốn tránh sự trừng phạt của cơ quan pháp luật. Theo thống kê chưa đầy đủ, từ năm2015 đến hiện tại, trên toàn quốc xảy ra khoảng 7.624 vụ phạm tội liên quan đến tíndụng đen (56 vụ giết người, 398 vụ cố ý gây thương tích, 629 vụ cướp tài sản, 836 vụcưỡng đoạt tài sản, 1.809 vụ lừa đảo, 3.581 vụ lạm dụng tín nhiệm, 165 vụ hủy hoạitài sản…), trong đó có khoảng 170 vụ lừa đảo, lạm dụng liên quan đến việc huy động nghiªn cøu khoa häc Sinh viªn 51Taäp 04/2019 CAÙC VAÁN ÑEÀ KINH TEÁvốn với lãi suất cao, với số tiền chiếm đoạt lên đến hàng nghìn tỷ đồng (vỡ nợ dâychuyền). Theo báo cáo chưa đầy đủ, hiện tại lực lượng Cảnh sát hình sự đã phát hiệnvà hiện đang quản chế hơn 200 băng nhóm, với gần 2.000 đối tượng hoạt động có tổchức về lĩnh vực cho vay lãi nặng, đòi nợ thuê. Thời gian qua, tình hình tội phạm vàcác hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen có chiều hướng diễn biếnkhá phức tạp: Hoạt động của các cơ sở cầm đồ, kinh doanh tài chính diễn ra tấp nậphầu hết ở các địa phương, kể cả những vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số,ngoài những doanh nghiệp, cá nhân có nhu cầu vay vốn nhưng khó tiếp cận nguồnvốn của các ngân hàng, tổ chức tín dụng còn có những người ham mê cờ bạc, thua cáđộ bóng đá hay cả sinh viên tìm đến đây để vay “nóng”. Cùng với sự phát triển củakinh tế - xã hội, công nghệ thông tin, hạ tầng giao thông và tính lưu động của cácbăng nhóm liên quan đến tín dụng đen, hoạt động của các đối tượng hình sự gốc Bắcdi chuyển vào Nam, Tây Nguyên và những nơi có chủ trương thành lập đặc khu kinhtế, tín dụng đen đang len lỏi đến cả vùng nông thôn và được ví như “cướp ngày” gâybất ổn trong xã hội, dẫn đến nhiều loại tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật,đáng chú ý là các hoạt động đòi nợ thuê trái pháp luật, gây ảnh hưởng xấu đến tìnhhình an ninh, trật tự. Các băng nhóm hoạt động tín dụng đen thường gắn với tộiphạm có tổ chức và có xu thế tạo vỏ bọc hợp pháp dưới các cơ sở kinh doanh tàichính, công ty, doanh nghiệp để hoạt động. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, có 47/63địa phương có các cơ sở hoạt động kinh doanh tài chính, tính đến hết năm 2017, cảnước có 12 tỉnh, thành phố có doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đòi nợ đang hoạtđộng và các công ty này có nhiều vi phạm về an ninh, trật tự như: Sử dụng nhân viênkhông đủ điều kiện, tiêu chuẩn; hoạt động không đúng địa chỉ, không đúng nội dungghi trong Giấy chứng nhận kinh doanh; công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quanchức năng còn nhiều hạn chế do các doanh nghiệp thường xuyên không thực hiệnbáo cáo theo quy định; hoạt động kinh doanh không có Giấy chứng nhận đủ điềukiện về an ninh, trật tự; còn tồn tại những sai phạm liên quan đến an ninh, trật tự như ...