Hướng dẫn phân tích cảm hứngtrong bài thơ đất nước

Sáng mát trong như sáng năm xưaGió thổi mùa thu hương cốm mớiTôi nhớ những ngày thu đã xaSáng chớm lạnh trong lòng Hà NộiNhững phố dài xao xác hơi mayNgười ra đi đầu không ngoảnh lạiSau lưng thềm nắng lá rơi đầy
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hướng dẫn phân tích cảm hứngtrong bài thơ đất nướcHướng dẫn phân tích cảm hứngtrong bài thơ đất nước Sáng mát trong như sáng năm xưa Gió thổi mùa thu hương cốm mới Tôi nhớ những ngày thu đã xa Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội Những phố dài xao xác hơi may Người ra đi đầu không ngoảnh lại Sau lưng thềm nắng lá rơi đầyMùa thu nay khác rồiTôi đứng vui nghe giữa đất trờiGió thổi rừng tre phất phớiTrời thu thay áo mớiTrong biếc nói cười thiết thaRừng xanh đây là của chúng taNúi rừng đây là của chúng taNhững cánh đồng thơm mátNhững ngả đường bát ngátNhững dòng sông đỏ nặng phù saNước chúng taNước những người chưa bao giờ khuấtĐêm đêm rì rầm trong tiếng đấtNhững buổi ngày xưa vọng nói vềÔi những cánh đồng quê chảy máuDây thép gai đâm nát trời chiềuNhững đêm dài hành quân nung nấuBỗng bồn chồn như nhớ mắt người yêuTừ những năm đau thương chiến đấuĐã ngời lên nét mặt quê hươngTừ gốc mía bờ tre hồn hậuĐã bật lên những tiếng căm hờnBát cơm chan đầy nước mắtBay còn giằng khỏi miệng taThằng giặc tây thằng chúa đấtĐứa đè cổ đứa lột daXiềng xích chúng bay không khoá đượcTrời đầy chìm và đất đầy hoaSúng đạn chúng bay không bắn đượcLòng dân ta yêu nước thương nhàKhói nhà máy cuộn trong sương núiKèn gọi quân văng vẳng cánh đồngÔm đất nước những người áo vảiĐã đứng lên thành những anh hùngNgày nắng đốt theo đêm mưa dộiMỗi bước đường mỗi bước hi sinhTrán cháy rực nghĩ trời đất mớiLòng ta bát ngát ánh bình minhSúng nổ tung trời giận dữNgười lên như nước vỡ bờNước Việt Nam như máu lửaRũ bùn đứng dậy sáng loà.Bài giải chi tiết | Viết cách giải khác của bạnPhân tích đề :- Nội dung : cảm hứng về đất nước của Nguyến ĐìnhThi trong bài thơ Đất nước.- Thể loại : Phân tích một tác phẩm trọn vẹn theo mộtchủ đề đã được định hướng. Tác phẩm ở đây là thơtrữ tình, vì thế khi phân tích cần hiểu rõ đặc trưng thểloại, chú trọng làm nổi bật cảm xúc, tình cảm, tưtưởng của tác giả.- Phạm vi : Tuy chỉ yêu cầu phân tích bài thơ củaNguyến Đình Thi, nhưng cần so sánh liên hệ với cácbài thơ khác, nhất là những bài thơ cùng viết về đềtài đất nước trước và sau nó ( ví dụ : Bên kia sôngĐuống của Hoàng Cầm, Đất nước của Nguyễn KhoaĐiềm…) để thấy vẻ đẹp riêng của tác phẩm.Gợi ý phân tích :1. Hiểu rõ hoàn cảnh sáng tác của bài thơ để phântích- Đất nước là bài thơ ngắn (49 dòng ) nhưng lại đượcsáng tác trong thời gian dài (1948- 1955)- Tiền thân là bài thơ Sáng mát trong như sáng nămxưa (đăng báo Văn nghệ số 6, tháng 10 và 11/1948)và bài Đêm mít ting (Văn nghệ Xuân 1949). Cả haibài thơ đều được viết tại Việt Bắc, trong tâm trạngnhớ về Hà Nội của tác giả.- Phần đầu từ Sáng mát trong… Trong biếc nói cườithiết tha được lấy từ bài thơ thứ nhất. Kế đến nối vàođoạn cuối bài thơ thứ hai và cả ý của bài đầu chođến : Những buổi ngày xưa vọng nói về. Đoạn từ Ôicánh đồng quê… cho đến hết bài được Nguyến ĐìnhThi viết vào năm 1955Như vậy, bài thơ hình thành từ ba mảnh khác nhau,trong thời gian dài, nhưng vẫn là tác phẩm hoànchình, liền mạch, nhất quán nhờ kết nối bởi mạnhcảm xúc về đất nước.2. Lưu ý về kết cấuĐất nước là bài thơ có kết cấu độc đáo- Nhà thơ đưa người đọc vào thế giới cảm xúc củamình theo lối hứng của ca dao, dân ca. Khởi đầu làcảm xúc về một sáng mùa thu, mùa thu thiên nhiên,đất trời, gợi nhớ về mùa thu đã xa của Hà Nội. Rồi từmùa thu thiên nhiên, đất trời, gợi nhớ về mùa thu củađất nước, mùa thu của cách mạng với niềm xúc độngđầy tự hào được làm chủ đất nước. Và, từ đó lại nghĩvề đất nước trong chiến tranh, giải phóng, về nhữngcon người từ trong đau thương căm hờn đứng lênchiến đấu - những anh hùng quần chúng. Bài thơ kếtthúc bằng hình ảnh mang tính biểu tượng về sựvươn mình vĩ đại của đất nước và con người ViệtNam trong thời đại mới.- Sự vận động của tư tưởng - cảm xúc của bài thơphát triển theo hướng cảm nhận và suy ngẫm của tácgiả về đất nước. Bởi vậy :+ Phần sau của bài thơ có nhiều hình ảnh khái quát,hình ảnh mang tính biểu tượng hoặc hình ảnh hiệnthực nhưng đã được mở rộng ý nghĩa theo hướngkhái quát.+ Sự chuyển biến của nhịp điệu, âm hưởng theodòng cảm xúc : Từ nhịp chậm với những âm cao vàtrong => trầm xuống khi lắng nghe mạch sống bấtdiệt của đất nước => dồn dập, cuộn sôi, tuôn chảy =>hào sảng, bừng sáng.3. Những nội dung chính cần phân tích- Cảm hứng của bài thơ :Như tựa đề, cảm hứng của bài thơ là cảm hứng vềgiang sơn, gấm vóc, cảm hứng về đất nước, Tổquốc. Cảm hứng đó xuyên suốt bài thơ, là mạchngầm kết nối từng mảng tưởng như rời rạc trong tácphẩm, tạo thành hình tượng thơ thống nhất. Do đó,khi phân tích phải luôn tập trung vào chủ đề này.- Khổ thơ đầu :Hoài niệm tươi sáng về mùa thu nay. Đây cũng làcảm hứng về một đất nước ...