Kiến thức về thuốc thường dùng: Phần 2

Nối tiếp phần 1, phần 2 của tài liệu "Thuốc thường dùng" tiếp tục trình bày các nội dung chính sau: Nguyên tắc sử dụng kháng sinh; Các tai biến do dùng thuốc; Một số vấn đề Đông y và bảo vệ sức khỏe;... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiến thức về thuốc thường dùng: Phần 2 PHAÀN SAÙU SÖÛ DUÏNG KHAÙNG SINH NHÖ THEÁ NAØO? KHAÙNG SINH LAØ GÌ? Khaùng sinh laø nhöõng thuoác coù taùc duïng tieâudieät caùc loaïi vi khuaån, ñöôïc söû duïng chöõa caùcbeänh nhieãm vi khuaån. Söï ra ñôøi cuûa khaùng sinh ñöôïc coi laø thaønhtöïu lôùn lao cuûa y sinh hoïc trong theá kyû XX. Nhôøcoù khaùng sinh, nhieàu loaïi vi khuaån gaây beänh ñaõbò tieâu dieät, nhieàu sinh maïng ñöôïc cöùu soáng, thoaùtkhoûi nanh vuoát töû thaàn maø tröôùc ñoù caùc thaày thuoácñaønh boù tay. Cho ñeán nay, nhieàu loaïi khaùng sinhmôùi ñaõ ra ñôøi ñaùp öùng nhu caàu ñieàu trò. Khaùng sinh öùc cheá hoaëc dieät vi khuaån theomoät trong boán caùch sau: - ÖÙc cheá söï toång hôïp vaùch teá baøo. - ÖÙc cheá chöùc naêng thaåm thaáu cuûa maøngbaøo töông. - ÖÙc cheá söï toång hôïp protein. - ÖÙc cheá toång hôïp acid nucleic.80 CAÙC NHOÙM KHAÙNG SINH Khaùng sinh ñöôïc phaân loaïi thaønh saùu nhoùm: 1. Nhoùm beta Lactamin Penicillin vaø daãn xuaát cuûa noù nhö Ampicilin,Methicilin, Amoxycillin. Caùc Cephalosporin:Cephalothin, Cephalexim, Claforan, Rocephin. Thöôøng ñeå trò nhöõng tröôøng hôïp nhieãm vikhuaån gram (+) vaø moät soá vi khuaån gram (-). Ítñoäc, tuy nhieân cuõng coù theå gaây phaûn öùng dò öùngcheát ngöôøi. 2. Nhoùm Aminoglycosid Streptomycin, Neomycin, Kanamycin, Gentamycin. Laø thuoác dieät khuaån öùc cheá toång hôïp Proteincuûa vi khuaån, duøng ñeå ñieàu trò nhöõng tröôøng hôïpnhieãm vi khuaån gram (+) vaø gram (-). Ñoàng thôøicoù theå dieät vi khuaån khaùng coàn. Ñoäc cho thaän,gaây ñieác tai, giaûm baïch caàu haït. 3. Nhoùm Tetracyclin Tetracyclin, Doxycyclin, Minocyclin. Laø thuoác khaùng khuaån baèng caùch öùc cheá toånghôïp Protein, duøng ñeå ñieàu trò caùc nhieãm truønghoãn hôïp. Coù theå gaây roái loaïn tieâu hoùa, vaøng raêng,vaøng xöông, dò öùng. 81 Chuù yù: - Khoâng duøng cho thai phuï vaø treû em döôùimöôøi hai tuoåi. - Khoâng duøng cho beänh nhaân bò toån thöông thaän. 4. Nhoùm Chloramphenicol Laø thuoác khaùng khuaån baèng caùch öùc cheá hoaïtñoäng men chuyeån. Thuoác coù theå gaây suy tuûy, neân chæ duøng haïn cheá. 5. Nhoùm Macrolid Erythromycin, Spiramycin, Oleandomycin. Laø thuoác khaùng khuaån baèng caùch laøm ngöngsöï toång hôïp protein trong teá baøo. Thöôøng duøng ñieàu trò caùc beänh nhieãm truønggram (+): Mycoplasma, Chlamydia. Ñoäc tính raát thaáp. 6. Nhoùm Lincomycin Lincocin, Cliddamycin. Laø thuoác khaùng khuaån baèng caùch öùc cheátoång hôïp Protein, duøng ñieàu trò caùc beänh nhieãmvi khuaån gram (+), Bacteroid, vi truøng kî khí.Ñaëc bieät laø ñieàu trò vieâm xöông tuûy, nhieãm truønghuyeát vaø nhieãm truøng kî khí. Coù theå gaây vieâm ñaïi traøng, cheát ngöôøi.82 NGUYEÂN TAÉC SÖÛ DUÏNG KHAÙNG SINH Vieäc söû duïng khaùng sinh ngaøy nay cho thaáycaøng ngaøy caøng coù nhieàu hieän töôïng khaùngthuoác do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau. Ñeånaâng cao hieäu quaû cuûa thuoác vaø haïn cheá hieäntöôïng khaùng thuoác khaùng sinh, vieäc söû duïngkhaùng sinh caàn phaûi tuaân thuû theo nhöõngnguyeân taéc nhaát ñònh: Caàn caân nhaéc tröôùc khi duøng khaùng sinh.Phaûi xaùc ñònh ñöôïc coù bò nhieãm truøng hay khoâng,maéc beänh gì hoaëc khaû naêng ñoù laø beänh gì? Do vikhuaån hay virus gaây beänh? Caàn phaûi duøng khaùngsinh loaïi gì? Ñeå traû lôøi caùc caâu hoûi naøy laø ñieàukhoâng deã ngay caû trong ñieàu kieän ôû beänh vieän.Neáu coù ñieàu kieän, vieäc tham khaûo yù kieán thaàythuoác laø ñieàu thaät caàn thieát. Khoâng neân duøng khaùng sinh moät caùch böøabaõi. Hieän nay nhieàu beänh nhö æa chaûy do virus,soát do virus, caùc beänh nhieãm virus khaùc,.. ñieàutrò khaùng sinh laø khoâng caàn thieát do khaùng sinhkhoâng tieâu dieät ñöôïc virus, thaäm chí trong nhieàutröôøng hôïp coøn gaây loaïn khuaån ñöôøng ruoät coùhaïi tôùi söùc khoeû. Chæ neân duøng khaùng sinh trongnhöõng tröôøng hôïp naøy nhaèm döï phoøng vaø ñieàutrò khi boäi nhieãm caùc vi khuaån khaùc, ñaëc bieätlaø nhöõng treû coù nguy cô boäi nhieãm cao nhö maécbeänh coøi xöông, suy dinh döôõng, beänh tim baåm 83sinh,.. hoaëc ngöôøi giaø maéc caùc beänh laøm suy giaûmsöùc ñeà khaùng cuûa cô theå nhö ñaùi thaùo ñöôøng, beänhtim, lao phoåi,.. Söû duïng khaùng sinh caàn tuaân thuû theo nguyeântaéc “3Ñ”: ñuùng thuoác, ñuû lieàu, ñuû thôøi gian ñieàu trò. Vieäc keát hôïp khaùng sinh caàn theo chæ ñònh cuûathaày thuoác. Khoâng keát hôïp khaùng sinh daïng dieätkhuaån vôùi khaùng sinh thuoäc nhoùm kìm khuaånnhö Penixiclin keát hôïp vôùi Tetraxyclin. Khoâng söû duïng Tetraxyclin, Doxycyclin chotreû nhoû döôùi baûy tuoåi vì gaây vaøng men raên ...