Kiểu nhân vật ma trong văn xuôi đương đại Việt Nam

Trong khu rừng văn học kì ảo xưa nay, truyện về các hồn ma bóng quỷ bao giờ cũng là cây đại thụ um tùm nhất. Theo thời gian, cây phả hệ truyện ma không vì thế mà già cỗi, trái lại như được cung cấp thêm nhiều dưỡng chất mới của thời đại, nó càng tiếp tục đẻ nhánh, sinh cành thành một dòng chủ đạo của bộ phận văn học kì ảo. Mời các bạn cùng tìm hiểu nội dung này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiểu nhân vật ma trong văn xuôi đương đại Việt NamTẠPCHÍKHOAHỌC,ĐạihọcHuế,Số23,2004 KIỂUNHÂNVẬTMATRONGVĂNXUÔIĐƯƠNGĐẠIVIỆTNAM BùiThanhTruyền TrườngĐạûihọcSưphạm,ĐạihọcHuế 1.Trongkhurừngvănhọckìảoxưanay,truyệnvềcáchồnmabóngquỷbaogiờcũnglàcâyđạithụumtùmnhất.Theothờigian,câyphảhệtruyệnmakhôngvìthếmàgiàcỗi,tráilạinhưđượccungcấpthêmnhiềudưỡngchấtmớicủathờiđại, nócàngtiếptụcđẻnhánh,sinhcànhthànhmộtdòngchủđạocủabộphậnvănhọckì ảo.Sứcsốngmãnhliệtcủadòngtruyệnnàykhiếnkhôngítngườiphảitốnnhiềucôngsứcđể tìmhiểunhữngcănnguyênrađờivàtrưởngthànhcủanó.Theochúngtôi,muốnlàmđượcđiềunày,cólẽ khôngngoàiviệclầnlạicộinguồnxaxưacủatruyệnma. Trướckhicóvănhọcthànhvăn,làngquêphươngĐôngnóichungvàViệt Namnóiriêngđềuđượctắmmìnhtrongbộ phậnvănhọctruyềnmiệngthômộc, khỏekhoắn,trongđóhấpdẫnngườinghenhấtvẫnlànhữngcâuchuyệnthầnlinh, quáidị.Màcáithếgiớimatrongdângianthìthiênhìnhvạntrạng,nóxuấtpháttừthếgiớitựnhiênngỡnhưgầngũi,nhẵnmặtnhưngcũnghếtsứcxalạ,kìbíđốivớicon người.Quanniệmvạnvậthữulinhkhiếnngườitanhìnsựvậtnàocũngnhưthấycó sinhmệnh,cócuộcsốngriêng.Chínhvìthế,mađâuchỉ làngườichếthiệnhồn,ma cònlàloàivật,đồvật,câycối,thậmchícảcáchiệntượngđịalí,tự nhiênnhưsông núi,gòhoang...lâungàythànhtinh.Niềmtinvề cácthế lựcsiêunhiênlẩnkhuất xungquanhdườngnhưkháthườngtrựcởmỗingườivàthầncâyđa,macâygạo,cúcáocâyđềtrởthànhcâucửamiệngcủacảmộtcộngđồng.Hítthởbầukhôngkhíli kì,rùngrợntừ thuở ấuthơ,chuyệnmađãănsâuvàotâmkhảmmỗicánhân,trởthànhcáivôthứctậpthểcủadântộc.Nghechuyệnmathìsợ,nhưngcàngsợcàngthíchnghe.Chấtmatúycủachuyệnmacùngvớinỗisợbảnnăngấykhônghề mất đimàchỉngụytrang,biếntháikhiconngườigiãtừ tuổithơ sangtuổitrưởngthành, khidântộcchiatayvớigiaiđoạnnguyênthủy,sơ khaitrongtư duy,nhậnthứcđểbướcvàothờiđạivănminh,tiếnbộ. Cùngvớiquanniệmvạnvậthữulinhthuầnpháccủadângian,matrongvănhọcthànhvăncònbịchiphốibởiquanniệmphinhịnguyênvề thế giớimộtquan niệmkhá đặctrưngvàrấtphổ biến ở đasố cácnước phương Đôngtiềncông nghiệp, ở đókhôngcósự ngăncáchtuyệtđốigiữangườisốngvàngườichết,giữa cõiâmvàcõidương.TrongtâmthứcngườiViệt,cõiâmlàcõivĩnhhằng,làbiểu hiệncủaphạmtrùthờigianvĩnhcửu.Chếtkhôngphảilàhếtmàlàchuyểntừ trạng 31tháisốngnàysangtrạngtháisốngkhác,từtrạngtháingườisangtrạngtháima(hoặcquỷ)để tiếptụccuộcđờiở thế giớibênkia.Đóchỉ làsự khuấtnúi,nghĩalàvẫn tồntạitrênmặtđấtnàynhưngvẫnhiệndiệnmộtkhoảngcáchnhấtđịnhđốivớingườisống(tức ở bênkianúi)[xem1]như kiểulênđườngtheotổ tiên,về với ôngbàôngvảivậy.Haicõidương(bênnày)vàâm(bênkia)gắnbóvớinhaunhưhaimặtcủamộttờgiấy,tươngthôngvàtácđộngqualạilẫnnhaumàsứ giả củachúnglànhữngthầntiên,quáivật,nhữngôngđồng,bàcốt,đạosĩ,thầypháp,chân nhân...[2]nhưngthườnggặphơncảvẫnlàmaquỷ. Truyệnmađươngđại,dođượckế thừamộtdisảnđồ sộ từ truyềnthống,nênsứcsốngvẫnkhônghềsuygiảm.Dĩnhiên,cùngvớiđặctrưnghuyếtthống,ảnh hưởngcủamôitrường,thờiđạicũnglàchấttăngtrọngđángkểđốivớisựtáisinh rầmrộcủachúng.Dokhuônkhổcủabàiviếtvàcũngxuấtpháttừhạnchếcủaviệc baoquáttư liệu,chúngtôichỉ hướngtrọngtâmvàokhảosáthệ thốngnhânvậtmavớitưcáchlàhiệnhình(vision)củanhữngngườiđãkhuấtmàthôi. 2.Cólẽ cũngnênbắtđầuviệcdựngchândungcủakiểunhânvậtnàybằng cáchphátthảođôinétvềdiệnmạo.Dùlàtồntạisongsongvớithếgiớithực,làanh emsongsinhcủaconngười,thếgiớimatrongvănxuôihômnayvẫncóthểkhubiệtmìnhquabamotipquenthuộc:Họlàphaønvậtchất,đứngngoàiquyluậtnghiệtngã củathờigianvớiâmkhínặngnề. Dườngnhư làmộtsự quy ướcngầm:Nếunhư cảmnhậnđượcbằnggiác quanthìma(quỷ)trongvănxuôiđươngđạibaogiờ cũngmangtheocáilạnhghêngườitừcõiâm(đốilậpvớicáiấmcủaconngườitrêndươngthế).Âmkhíthường toátratừ đôimôilànhlạnh(ThầnđấtVũBão),từ đôimắtxanhbiếc,cáimầuxanhlạnhcủamầuxanhconđomđóm(ÁmảnhcóthậtTrầnHuyQuang),từgiọngnóilạnhnhư băng,từ thânxáctolớnlạnhlẽo(Giữatrầngianvàđịangục NguyễnĐìnhBổn)...nhưngnhiềunhấtvẫnlàtừbàntay.Khôn ...