Lịch sử - Văn hoá: Địa chí Hải Dương (Phần thứ 2)

Để tiếp nối phần thứ nhất Tự nhiên và dân cư trong Tài liệu địa chí Hải Dương, sau đây phần 2 Kinh tế sẽ trình bày các chương sau: Chương 8 nông nghiệp, chương 9 công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp, chương 10 thương mại và du lịch, chương 11 giao thông vận tải, chương 12 bưu chính-viễn thông, chương 13 kiến trúc và xây dựng, chương 14 tài chính và ngân hàng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch sử - Văn hoá: Địa chí Hải Dương (Phần thứ 2) Kinh tïëPhêì n thûá 2Chûúng 8Nöng nghiïåp ● Khaái quaát nöng nghiïåp trûúác Caách maång Thaáng Taám nùm 1945 ● Nöng nghiïåp tûâ sau Caách maång Thaáng Taám nùm 1945 àïën nùm 2005418 ÀÕA CHÑ HAÃI DÛÚNG I. Khaái quaát nöng nghiïåp nöng cuå bùçng sùæt nhû ròu, mai, cuöëc. trûúác Caách maång Thaáng Taám Luáa, khoai, àêåu àûúåc saãn xuêët ngaây möåt nhiïìu. Caác loaåi cêy ùn quaã nhû nùm 1945 chuöëi, cam, quyát, vaãi, nhaän, v.v., cuäng Tû liïåu khaão cöí cho thêëy caách àêy 10 àaä àûúåc tröìng. Tröìng mña, laâm àûúâng; nghòn nùm, cû dên thuöåc nïìn vùn hoaá tröìng dêu, nuöi tùçm, dïåt vaãi; àaánh caá Hoaâ Bònh àaä phaát minh ra nghïì nöng ngaây möåt phaát triïín. vúái viïåc tröìng caác loaåi cêy nhû bêìu bñ, Dûúái thúâi Bùæc thuöåc (thïë kyã II trûúác khoai nûúác, cuã tûâ vaâ àùåc biïåt thuêìn Cöng nguyïn àïën thïë kyã X sau Cöng dûúäng luáa nûúác hoang daä thaânh luáa nguyïn) mùåc duâ bõ boác löåt nùång nïì, bõ nûúác. Àêy laâ möåt bûúác ngoùåt vô àaåi, laâm cheân eáp vaâ ngùn trúã, nhûng nöng thay àöíi toaân diïån àúâi söëng vêåt chêët, xaä nghiïåp nûúác ta vêîn phaát triïín. Cöng cuå höåi vaâ tinh thêìn cuãa xaä höåi nguyïn thuyã bùçng sùæt àûúåc sûã duång ngaây möåt nhiïìu. trïn àêët nûúác ta. Sûå ra àúâi cuãa nöng Kyä thuêåt duâng trêu, boâ àïí laâm ruöång nghiïåp trong nïìn vùn hoaá Hoaâ Bònh ngaây caâng phöí biïën. Caác cöng trònh thuöåc loaåi súám nhêët trïn thïë giúái. thuyã lúåi àûúåc xêy dûång úã nhiïìu núi. ÚÃ Nguöìn tû liïåu khaão cöí àaä cho biïët, vuâng cao, viïåc àöët rêîy, laâm nûúng, cuöëc caách àêy trïn 2.900 nùm, cû dên nûúác àêët, tróa haåt cuäng àûúåc àêíy maånh. Nöng Vùn Lang söëng trïn nhiïìu miïìn àêët dên àaä biïët sûã duång phên chuöìng, phên khaác nhau nïn caách thûác canh taác nöng xanh, tro bïëp, muöëi vaâ hoåc têåp kinh nghiïåp khaá àa daång. Nhòn chung, coá hai nghiïåm duâng phên bùæc tûâ ngûúâi Trung hònh thûác canh taác chñnh laâ laâm ruöång Quöëc àïí boán ruöång. Àêët àai maâu múä, vaâ laâm rêîy. Àùåc biïåt, trïn caác chên dên cû chùm chó, luáa töët, thoác thûâa. ruöång phuâ sa ven söng, ngûúâi ta àaä tiïën Ngoaâi luáa, nhên dên ta coân tröìng khoai, haânh caác kyä thuêåt caây cêëy, be búâ giûä àêåu, sùæn, cam, quyát, chuöëi, nhaän, vaãi... nûúác, laâm thuyã lúåi. Cêy tröìng chuã yïëu laâ vaâ caác cêy cöng nghiïåp nhû böng, gai, luáa nûúác, bao göìm caã luáa nïëp vaâ luáa teã. àay, dêu, v.v.. Chùn nuöi gia suác, gia Cuâng vúái nghïì tröìng luáa nûúác, nghïì cêìm cuäng rêët phaát triïín. Möåt söë núi tröìng rau cuã, cêy ùn quaã vaâ chùn nuöi nhên dên àaä biïët thuêìn dûúäng voi, nuöi cuäng phaát triïín. Nghïì tröìng dêu, nuöi ngûåa àïí vêån chuyïín vaâ phuåc vuå muåc tùçm, dïåt vaãi àaä bùæt àêìu phaát triïín. Tuy àñch quên sûå. vêåy, têåp quaán haái lûúåm, àaánh bùæt saãn Thúâi kyâ phong kiïën úã nûúác Viïåt vêåt vêîn coân töìn taåi. Nam àöåc lêåp keáo daâi gêìn 1.000 nùm, Àïën nhaâ nûúác Êu Laåc, kyä thuêåt caây traãi qua caác triïìu àaåi Àinh, tiïìn Lï, Lyá, bûâa do trêu keáo àaä khaá phöí biïën. Bïn Trêìn, Lï vaâ Nguyïîn. Àùåc àiïím xuyïn caånh caác nöng cuå nhû lûúäi caây, ròu, liïìm, suöët qua caác triïìu àaåi phong kiïën laâ súã haái bùçng àöìng àaä xuêët hiïån nhûäng hûäu nhaâ nûúác vïì ruöång àêët. Nhaâ vua laâPHÊÌN THÛÁ HAI: KINH TÏË 419àaåi diïån töëi thûúång cuãa Nhaâ nûúác. Möåt àûúåc quaãn lyá chùåt cheä. Haâng nùm, caác võphêìn ruöång àêët laâ ruöång quöëc khöë, trûåc vua cuâng quêìn thêìn caây ruöång tõch àiïìn,tiïëp laâ súã hûäu cuãa nhaâ vua, do cöng nö cuáng thêìn nöng àïí laâm gûúng vaâ khñchsaãn xuêët àïí lêëy hoa lúåi phuåc vuå cho lïå nhên dên saãn xuêët nöng nghiïåp.viïåc xêy dûång cung àiïån, lùng têím vaâ Àïën triïìu àaåi nhaâ Nguyïîn quan hïåphuåc vuå sinh hoaåt haâng ngaây cuãa triïìu súã hûäu ruöång àêët ngaây caâng trúã nïn bûácàònh. Möåt phêìn ruöång àêët àûúåc vua xuác. Súã hûäu nhaâ nûúác vïì ruöång àêëtban cêëp vaâ àûúng nhiïn trúã thaânh súã ngaây möåt giaãm, ruöång àêët cöng cuãa caáchûäu riïng cuãa caác vûúng hêìu, khanh laâng xaä rúi dêìn vaâo tay giai cêëp àõa chuã,tûúáng, cöng chuáa, quyá töåc. Àaåi böå phêån cûúâng haâo. Nùm 1804, vua Gia Longruöång àêët coân laåi dûúái danh nghôa laâ ...