Lôgic của sự toàn cầu hóa

Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Lôgic của sự toàn cầu hóa" dưới đây để nắm bắt được một số điều hiển nhiên trên toàn thế giới, văn hóa và những quan hệ xã hội, vai trò của thị trường, những sự bóc lột được ngụy trang,... Với các bạn chuyên ngành Xã hội học thì đây là tài liệu tham khảo hữu ích.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lôgic của sự toàn cầu hóa 96 X· héi häc thÕ giíi X· héi häc sè 3 (91), 2005 L«gic cña sù toµn cÇu hãa t− b¶n Fran†ois Houtart Dï cho sù toµn cÇu hãa vÒ kinh tÕ d−íi sù b¶o trî cña t− b¶n ®· lµm ®¶o lén trËt tù x· héi, song sÏ rÊt ng¹c nhiªn nÕu nhËn thÊy r»ng chóng ta rÊt kÐm hiÓu biÕt vÒ c¸c ph−¬ng thøc chóng vËn hµnh. Mét ®iÒu hiÓn nhiªn trªn toµn thÕ giíi: Theo c¸ch nghÜ cña chñ nghÜa t− b¶n vÒ x· héi nh÷ng hiÖn thùc ®ã tån t¹i song song víi nhau hoÆc cïng chuyÓn ®éng trong mét thÕ giíi mµ nh÷ng quyÒn lîi giai cÊp kh«ng cßn tån t¹i vµ nh÷ng qu¸ tr×nh x· héi diÔn tiÕn theo ®−êng th¼ng. ThÞ tr−êng lµ mét bµn tay v« h×nh. Nã khÐp c¸c sù trao ®«Ø vµo luËt cung cÇu vµ kÕt qu¶ lµ thÞ tr−êng cµng tù do bao nhiªu th× kinh tÕ sÏ phôc vô cho sù ph¸t triÓn con ng−êi bÊy nhiªu. ChØ cã mét ®iÒu ng−êi ta quªn, nh−ng nã rÊt quan träng, ®ã lµ vÉn cßn tån t¹i nh÷ng quan hÖ x· héi kh«ng c«ng b»ng trong thêi ®¹i ngµy nay trªn b×nh diÖn toµn thÕ giíi. Trong bèi c¶nh Êy, thÞ tr−êng tæng thÓ hay v−¬ng quèc cña nh÷ng qu¶ ®Êm sÏ th¶i lo¹i nh÷ng ng−êi thÊt b¹i, ®ã còng lµ chç cña hä trong hÖ thèng s¶n xuÊt ( ngµy nay lµ trªn toµn thÕ giíi) - ®iÒu th−êng quyÕt ®Þnh sè phËn cña hä. H·y nghÜ tíi nh÷ng ng−êi thÊt nghiÖp trong nh÷ng x· héi c«ng nghiÖp, l−îng dù tr÷ qu©n bÞ khæng lå ®−îc t¹o nªn bëi tÊt c¶ nh÷ng ai thuéc thÕ giíi thø III, nh÷ng ng−êi lu«n bÞ sa vµo nh÷ng bi kÞch cña sù sèng cßn. C¸c giai cÊp x· héi h−ëng lîi tõ hÖ thèng c¶m thÊy tho¶i m¸i dÔ chÞu vµ trong lóc ®ã nh÷ng giai cÊp kh¸c ®«i khi bÞ ®Çu ®éc bëi lèi suy lý r»ng chóng kÕt thóc b»ng niÒm tin, còng chÝnh hä ®−îc thÞ tr−êng chµo ®ãn mµ kh«ng cã lý do nµo. Joseph Stiglitz, cùu Phã Chñ tÞch Ng©n hµng thÕ giíi vµ lµ ng−êi ®· ®−îc nhËn gi¶i th−ëng Nobel hßa b×nh, mét con ng−êi cña thÓ chÕ, ®· nhËn ra ®iÒu ®ã, trong mét cuèn s¸ch næi tiÕng cã tùa ®Ò “Vì tan giÊc méng lín” (2002) Suy lÝ cña sinh th¸i häc còng th−êng bá qua thùc tÕ r»ng cã tån t¹i nh÷ng mèi quan hÖ x· héi. Trªn thùc tÕ, vÊn ®Ò chØ lµ ë chç nh÷ng viÔn c¶nh g¾n liÒn víi m«i tr−êng sinh th¸i vµ viÖc ph©n tÝch chóng b»ng nh÷ng thuËt ng÷ cña hiÖu øng vËt lÝ tiªu cùc ®èi víi sinh giíi, bao hµm c¶ con ng−êi. Nh−ng thùc ®¸ng ng¹c nhiªn khi nh©n lo¹i chØ ph¸t hiÖn ra sù « nhiÔm khi nh÷ng tÇng líp trung l−u hay ngay c¶ nh÷ng tÇng líp cao h¬n b¾t ®Çu bÞ nã t¸c ®éng. Tõ giai ®o¹n khëi ®Çu cña c«ng nghiÖp hãa, nh÷ng khu ë cña c«ng nh©n ®· bÞ ¶nh h−ëng nÆng nÒ bëi khãi bôi, lu«n Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn  François Houtart 97 bÞ rung chuyÓn bëi nh÷ng má khai th¸c lé thiªn, bÞ lét trÇn khái mµu xanh cña c©y cèi. Vµ ngay sau khi b¾t ®Çu c«ng cuéc khai th¸c thuéc ®Þa c¸c nguyªn liÖu th«, toµn bé c¸c vïng ®Êt ®· bÞ tµn ph¸, bÞ tÊn c«ng vÒ sinh th¸i vµ th−êng lµ bÞ ph¸ huû c¶ vÒ ph−¬ng diÖn vËt lý. Nãi nh− vËy th× m«i tr−êng sinh th¸i kh«ng cã g× liªn quan tíi nh÷ng quan hÖ x· héi sao? Nh÷ng tuyªn bè lín vÒ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng, vÒ nh÷ng tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c thÕ hÖ t−¬ng lai, nh÷ng ®iÒu ®· ®−îc chÝnh thøc hãa t¹i c¸c cuéc héi th¶o ë Rio de Janeiro, Durban hay Kyoto vÒ khÝ hËu, ®Òu nÐ tr¸nh viÖc ®Ò cËp vÊn ®Ò nµy. N−íc Mü c¶n trë mäi quyÕt ®Þnh hay v¨n b¶n cã thÓ lµm trë ng¹i cho nh÷ng lîi Ých kinh tÕ cña quèc gia nµy trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi, nh−ng chÝnh phñ Mü sÏ nghÜ sao vÒ nh÷ng c− d©n vïng bê biÓn §¹i T©y D−¬ng ë Trung Mü khi hä ®· bÞ mÊt hai phÇn ba diÖn tÝch rõng hay nh÷ng ng−êi Ogonis ë Nigeria, n¹n nh©n cña sù khai th¸c dÇu má, chñ yÕu cña c«ng ty toµn quyÒn Shell ? V¨n hãa vµ nh÷ng quan hÖ x· héi Sù ®øt ®o¹n v¨n hãa, hÖ qu¶ cña tÝnh hiÖn ®¹i, lµ thø bÞ quy cho nhiÒu nhÊt ë thÕ kû ¸nh s¸ng. ChÝnh kh¸i niÖm trªn vÒ tÝnh hiÖn ®¹i nhÊn m¹nh tÇm quan träng cña v¨n hãa vµ −u tiªn vai trß cña t− t−ëng trong sù biÕn ®æi c¸c môc tiªu x· héi, cña c¸c thùc tiÔn cã tÝnh tËp thÓ vµ cña nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt. Do ®ã ta ph¶i tù ®Æt c©u hái vÒ quan hÖ gi÷a v¨n hãa vµ nh÷ng quan hÖ x· héi. §ã lµ kiÓu hiÖn ®¹i do thÞ tr−êng ®iÒu khiÓn, chÝnh thÞ tr−êng nµy bÞ chÕ ngù bëi lîi Ých cña c¸c n−íc ph−¬ng T©y, lµ ®iÒu cÇn thiÕt víi mäi hËu qu¶ cña viÖc huû ho¹i v¨n hãa vµ cña c¸c ph¶n øng b¹o liÖt gièng hÖt nhau. V¨n hãa kh«ng thÓ bÞ t¸ch rêi khái c¸c mèi quan hÖ x· héi. V¨n hãa cÊu thµnh mét bé phËn cña thùc tÕ Êy vµ ngay c¶ khi nh÷ng ph−¬ng diÖn vËt chÊt vµ v¨n hãa cã thÓ ®−îc ph©n biÖt râ rµng, th× chóng còng kh«ng thÓ t¸ch rêi nhau. §iÒu nµy thËt dÔ hiÓu. Con ng−êi lµ nh÷ng thùc thÓ biÕt suy nghÜ vµ trªn møc ®é thùc tÕ thø hai, hä lu«n lu«n t¹o nªn nh÷ng biÓu t−îng. §ã lµ ®Æc ®iÓm cña ®iÒu kiÖn nh©n v¨n ®Ó thÓ hiÖn mèi quan hÖ víi tù nhiªn vµ c¸c mèi quan hÖ x· héi, ®Ó tõ ®ã rót ra bµi häc, ®Ó s¾p xÕp nh÷ng tri thøc, ®Ó ®−a ra nh÷ng nhËn ®Þnh ®óng ®¾n. Kh«ng cã mét mèi quan hÖ x· héi n ...