Lửa – dục tình trong truyện ngắn Isaac Bashevis Singer

Lửa là một trong những cổ mẫu độc đáo, tiêu biểu nhất trong thế giới truyện ngắn Isaac Bashevis Singer. Ông nhen lửa trong mỗi tác phẩm của mình. Từ những tầng sâu thẳm của vô thức con người, nhiều lớp ý nghĩa được khơi mở. Trước hết, Lửa dục tình trong truyện ngắn I.B. Singer là lửa của nguồn sống với những khát khao, đam mê. Lửa còn hủy diệt và thiêu trụi hạnh phúc con người trong đam mê tội lỗi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lửa – dục tình trong truyện ngắn Isaac Bashevis SingerJOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1067.2015-0005Social Sci., 2015, Vol. 60, No. 3, pp. 27-32This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn LỬA – DỤC TÌNH TRONG TRUYỆN NGẮN ISAAC BASHEVIS SINGER Vũ Minh Đức Khoa Ngữ Văn, Trường Đại học Tây Bắc Tóm tắt. Lửa là một trong những cổ mẫu độc đáo, tiêu biểu nhất trong thế giới truyện ngắn Isaac Bashevis Singer. Ông nhen lửa trong mỗi tác phẩm của mình. Từ những tầng sâu thẳm của vô thức con người, nhiều lớp ý nghĩa được khơi mở. Trước hết, Lửa dục tình trong truyện ngắn I.B. Singer là lửa của nguồn sống với những khát khao, đam mê. Lửa còn hủy diệt và thiêu trụi hạnh phúc con người trong đam mê tội lỗi. Từ khóa: Cổ mẫu, Isaac Bashevis Singer, lửa, lửa tình, đam mê, Do Thái, vô thức.1. Mở đầu Isaac Bashevis Singer (1902 – 1991), nhà văn sáng tác bằng tiếng Do Thái đầu tiên đạt giảiNobel văn học. Trong số những cổ mẫu Sáng thế như Đất, Nước thì cổ mẫu Lửa chiếm vị trí quantrọng trong sáng tác của ông góp phần thể hiện tư tưởng chủ đề của tác phẩm cũng như khẳng địnhphong cách truyện ngắn đạt tới bút pháp ma thuật của nhà văn, đúng như các nhà phê bình gọi ônglà Pháp sư truyện kể - Magician story. Lửa là cổ mẫu in sâu trong nếp gấp vô thức nhân loại. Từ kí ức vô thức xa xưa, Lửa chính làđộng lực của sự sống. Tìm ra Lửa là phát minh vĩ đại đưa loài người thoát khỏi cuộc sống dã manđể bước sang thời đại văn minh. Lửa giúp con người sưởi ấm, Lửa làm chín thức ăn và đồng thờiLửa thiêu trụi thời ấu thơ của loài người trước ngưỡng cửa văn minh. Lửa vừa đem lại nguồn sáng,sưởi ấm cho con người và giúp nấu chín thức ăn nhưng đồng thời còn là Lửa hủy diệt, Lửa thiêucháy và phá hủy. Lửa có mặt ở mọi nơi trong đời sống con người với những ý nghĩa khác nhau. Cổ mẫu (Archetype) đôi khi được chuyển ngữ thành những tên gọi khác như: siêu mẫu, mẫugốc, nguyên sơ tượng, mẫu cổ, nguyên mẫu, nguyên tượng. . . Khái niệm này liên quan trực tiếptới lí thuyết vô thức tập thể của nhà Tâm phân học người Thụy Sĩ Carl Gustave Jung. Đó là “cấutrúc tinh thần bẩm sinh” [5;927] được lưu lại trong vô thức tập thể của cộng đồng nhân loại. Trong Hindu giáo, Lửa được biểu hiện ở ba dạng thái cơ bản là: Lửa thông thường (gồmAgni, Indra, Surya) Lửa xuyên thấu hấp thụ Vaishvanara, Lửa hủy diệt (mặt khác của Lửa Agni).Thần thoại Veda giải thích về sự hình thành của Lửa xuất phát từ cuộc hôn phối giữa cha Trời vàmẹ Đất. Nghĩa là, Lửa là kết quả của sự chung đụng thể xác hai giới. Bởi vậy, Lửa còn là Lửa đammê, Lửa tình. Trong Từ điển biểu tượng văn hóa, Lửa được ghi nhận như sau: “Tình yêu là giả thiếtkhoa học đầu tiên về sự tái tạo khách quan của lửa, và trước khi là đứa con của gỗ, lửa đã là conNgày nhận bài: 15/10/2014 Ngày nhận đăng: 29/3/2015Liên hệ: Vũ Minh Đức, e-mail: thaygiaovanchuong88@gmail.com 27 Vũ Minh Đứccủa con người. . . Phương pháp cọ xát xuất hiện như một phương pháp tự nhiên vởi vì con ngườiđạt đến đó bằng bản chất của riêng mình. Qủa là lửa đã được lấy từ trong chúng ta, trước khi lấytừ trên trời xuống” [3;547]. Từ Lửa nói chung tới Lửa trong truyện ngắn I. B. Singer đã có sự biến hóa đa dạng, Lửahiện lên trong những khuôn mặt khác nhau: Lửa trong bếp mỗi nhà, Lửa từ những ngọn đèn, Lửatrong lễ hội ánh sáng Hanukhah và súng đạn, bom, khói. . . đến những hình tượng ma quỷ đều làbiến thể khác của Lửa. Trong bài viết này, chúng tôi đi sâu tìm hiểu Lửa – dục tình, một lớp ýnghĩa quan trọng của cổ mẫu Lửa trong truyện ngắn I. B. Singer. Ở đó, bản thân cổ mẫu Lửa hiệnlên đa dạng, phức tạp về tính chất, những cực đối lập và thống nhất cùng tồn tại thống nhất làmnên ý nghĩa cô mẫu Lửa – dục tình: Lửa là nguồn sáng nuôi dưỡng tình yêu, đồng thời Lửa thiêutrụi tình yêu của con người.2. Nội dung nghiên cứu 1. Lửa là sản phẩm của tình yêu, là kết quả của sự chung đụng thể xác. Lửa là hiện thân chotình yêu, khát khao xác thịt. Giải thích về nguồn gốc hình thành Lửa, các nhà khoa học thườnglí giải: lấy hai cành củi khô, hai viên đá. . . cọ sát vào nhau thì sinh ra Lửa. Tuy nhiên GastonBachelard đã tỏ ra hoài nghi luận thuyết trên của các nhà khoa học. Đặc biệt ông tranh luận vớiquan điểm giải thích nguồn gốc sinh ra Lửa của Max Miller cho rằng: “Lửa là con của hai mẩu gỗ”(It was the son of two pieces of woods). Ông đặt ra câu hỏi tại sao con người biết kết quả của sự cọsát sẽ sinh ra Lửa. Bằng cách phân tâm Lửa, Gaston Bachelard đã lí giải nguồn gốc của Lửa là kếtquả của sự cọ sát hai thân thể, là Lửa dục tình. Từ những trải nghiệm thực tế và sự quan sát đời sống,con người đem áp dụng cho việc cọ hai thanh củi khô. Ông gọi đó là phức cảm Novalis của Lửa(Novalis Complex). Trong chương Phân tâm học và Tiền sử: Phức cảm Novalis (Psychoanalysisand Prehistory: The Novalis Complex), ông viết: “Hành động làm tình là giả thuyết khoa học đầutiên về sự sinh sản khách quan của lửa (the objective reproduction of fire)”. Từ cái nhìn đó, GastonBachelard coi vị thần Prometheus trong thần thoại Hi Lạp, người đánh cắp Lửa của Zeus đemcho loài người, là một tình nhân gian díu: “Prometheus là người tình cường tráng hơn là một triếtgia thông tuệ, và việc trả thù của Zeus là hành động báo thù của một người chồng ghen tuông”[1;23-24]. I.B. Singer nhen Lửa trong những truyện ngắn bằng những mối tình của các nhân vật. Tìnhyêu và đam mê xác thịt trở thành ngọn Lửa thiêu đốt cõi lòng các nhân vật của ông. Tình yêu làmột đề tài phổ biến có mặt trong hầu hết các truyện ngắn của I.B. Singer. Trong Những bài nóichuyện với Isaac Bashevis Singer (Conversations with Isaac B ...