Luận án Tiến sĩ Nhân học: Hôn nhân hiện nay của người Ê-Đê ở xã Cuôr Dăng, huyện Cưm’gar, tỉnh Đắk Lắk

Luận án nghiên cứu tổng quan về người Ê-đê ở điểm nghiên cứu, nhất là các đặc điểm liên quan và tác động đến hôn nhân của tộc người này. Làm rõ các đặc điểm, nguyên tắc – hình thức, phong tục tập quán và nghi lễ hôn nhân của người Ê-đê hiện nay ở điểm nghiên cứu. Đánh giá xu hướng biến đổi và phân tích nguyên nhân biến đổi của các xu hướng; xác định các giá trị của hôn nhân và những vấn đề đang đặt ra hiện nay... để từ đó đề xuất một số khuyến nghị, giải pháp nhằm phát huy các giá trị của hôn nhân trong quá trình phát triển hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Nhân học: Hôn nhân hiện nay của người Ê-Đê ở xã Cuôr Dăng, huyện Cưm’gar, tỉnh Đắk Lắk VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI HÀ THỊ MAIHÔN NHÂN HIỆN NAY CỦA NGƢỜI Ê-ĐÊ Ở XÃ CUÔR DĂNG, HUYỆN CƢ M’GAR, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN ÁN TIẾN SĨ NHÂN HỌC HÀ NỘI - 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI HÀ THỊ MAIHÔN NHÂN HIỆN NAY CỦA NGƢỜI Ê-ĐÊ Ở XÃ CUÔR DĂNG, HUYỆN CƢ M’GAR, TỈNH ĐẮK LẮK Ngành: Nhân học Mã số: 9.31.03.02 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NHÂN HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS.TS. Nguyễn Văn Minh 2. PGS.TS. Phạm Văn Dương HÀ NỘI - 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các sốliệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bốtrong bất cứ công trình nào khác. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Hà Thị Mai MỤC LỤCMỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ THUYẾTVÀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ................................................................................ 111.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ........................................................................ 111.2. Cơ sở lý thuyết ................................................................................................... 211.3. Khái quát về xã Cuôr Dăng ................................................................................ 291.4. Người Ê-đê ở Tây Nguyên và người Ê-đê ở xã Cuôr Dăng .............................. 34Chương 2: ĐẶC ĐIỂM, NGUYÊN TẮC VÀ HÌNH THỨC KẾT HÔN ........... 452.1. Một số đặc điểm và tính chất cơ bản trong hôn nhân ........................................ 452.2. Một số nguyên tắc - hình thức kết hôn ............................................................... 632.3. Một số trường hợp hôn nhân khác ..................................................................... 67Chương 3: PHONG TỤC VÀ NGHI LỄ TRONG HÔN NHÂN ........................ 813.1. Phong tục và nghi lễ trong hôn nhân của những người đồng tộc ...................... 813.2. Phong tục, nghi lễ trong hôn nhân của người Ê-đê với người khác tộc ............. 963.3. Phong tục, nghi lễ trong hôn nhân của những người cùng và khác tôn giáo ... 101Chương 4: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ HÔN NHÂN CỦA NGƢỜI Ê-ĐÊ HIỆNNAY Ở XÃ CUÔR DĂNG, HUYỆN CƢ M’GAR, TỈNH ĐẮK LẮK ............. 1114.1. Xu hướng và nguyên nhân biến đổi trong hôn nhân của người Ê-đê .............. 1114.2. Một số giá trị của hôn nhân .............................................................................. 1234.3. Một số vấn đề đang đặt ra ................................................................................ 1284.4. Một số khuyến nghị nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị của hôn nhân trongquá trình phát triển cộng đồng người Ê-đê hiện nay ............................................... 135KẾT LUẬN ............................................................................................................ 143TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 146 DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIÊT TẮTCT: Chỉ thịĐHQG Đại học Quốc giaGS. Giáo sưHCM Hồ Chí MinhNCS Nghiên cứu sinhNxb Nhà xuất bảnPGS Phó giáo sưQĐ Quyết địnhTP Thành phốTr TrangTS Tiến sĩTTg Thủ tướngUBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC BẢNGBảng 1.1: Tổng hợp dân số theo thành phần dân tộc ................................................31Bảng 2.1: Thời gian tìm hiểu của các cặp vợ chồng trước khi kết hôn ....................47Bảng 2.2. Bối cảnh gặp gỡ trước hôn nhân ...............................................................48Bảng 2.3. Nơi cư trú sau kết hôn...............................................................................62Bảng 2.4. Quan niệm kết hôn con cô – con cậu ........................................................69Bảng 2.5: Thống kê hôn nhân cận huyết từ 1975 đến 2018......................................70Bảng 2.6: Kết hôn khác dân tộc tại các buôn ở xã từ 1975 đến 2018 .......................71Bảng 4.1: Lý do thay đổi tuổi kết hôn.....................................................................114 DANH MỤC BIỂU ĐỒBiểu đồ 2.1. Quyền quyết định hôn nhân (đơn vị: %) ..............................................53Biểu 4.1. Sự can thiệp của các bên liên quan khi vợ/chồng ngoại tình, ly hôn ......129Biểu đồ 4.2: Ý kiến có nên duy trì tục thách cưới hay không.................................133 MỞ ĐẦU1. Tính cấp thiết của đề tài Người Ê-đê là một trong năm dân tộc thiểu số theo chế độ mẫu hệ (Ê-đê, Giarai, Chu Ru, Raglai và Chăm) thuộc nhóm ngôn ngữ Nam Đảo ở nước ta. Người Ê-đê có dân số đông thứ hai trong các dân tộc thiểu số tại chỗ Tây Nguyên, chỉ saudân tộc Gia rai. Đây là cộng đồng tộc người có văn hóa truyền thống độc đáo, tiêubiểu và phong phú, cư trú chủ yếu ở tỉnh Đắk Lắk. Do có dân số lớn, trình độ pháttriển kinh tế - xã hội vào loại cao ở Tây Nguyên và do những nguyên nhân lịch sử,văn hóa mà dân tộc Ê-đê từ trước đến nay luôn có vai trò quan trọng trong quá trìnhphát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng và ổn định chính trị ở vùngTây Nguyên. Văn hóa truyền thống của người Ê-đê, trong đó có ...