Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Chính sách sinh kế kết hợp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên – Tình huống ấp Mũi, xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau

Nghiên cứu này sẽ tập trung vào xác định tình trạng tài sản sinh kế và các tổn thương hộ gia đình tại ấp Mũi gặp phải, từ đó đánh giá lại vai trò và tác động của chính sách hiện hành tới đời sống sinh kế hộ. Kết hợp với các bài học của các nghiên cứu trước, ý kiến chuyên gia và các chính sách liên quan, tác giả đề xuất những chiến lược sinh kế kết hợp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên phù hợp với thực trạng nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Chính sách sinh kế kết hợp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên – Tình huống ấp Mũi, xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NBH NBVVVVVVVVS TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------- CHƯƠNG TRÌNH GIẢNG DẠY KINH TẾ FULBRIGHT LUẬN VĂN THẠC SỸ CHÍNH SÁCH CÔNGCHÍNH SÁCH SINH KẾ KẾT HỢP BẢO VỆ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN – TÌNH HUỐNG ẤP MŨI, XÃ ĐẤT MŨI, HUYỆN NGỌC HIỂN, TỈNH CÀ MAU NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: T.S Rainer Assé Th.S Lê Thị Quỳnh Trâm Học viên: Nguyễn Xuân Vinh Chuyên ngành: Chính sách công Mã ngành: 60340402 TP. Hồ Chí Minh, năm 2014 i LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan luận văn này hoàn toàn do tôi thực hiện. Các đoạn trích dẫn và sốliệu sử dụng trong luận văn đều được dẫn nguồn và có độ chính xác cao nhất trong phạm vihiểu biết của tôi. Luận văn này không nhất thiết phản ánh quan điểm của trường Đại họcKinh tế Tp. HCM hay Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright. Tác giả luận văn Nguyễn Xuân Vinh ii LỜI CÁM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright đã có nhữnghỗ trợ to lớn trong suốt quá trình học tập tại trường và thực hiện luận văn “Chính sách sinhkế kết hợp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên – tình huống ấp Mũi, xã Đất Mũi, huyện NgọcHiển, tỉnh Cà Mau”. Tôi xin gửi lời cảm ơn đặc biệt tới Ths. Lê Thị Quỳnh Trâm và TS. Rainer Assé đãtrực tiếp hướng dẫn và giúp tôi phát hiện ra những hướng đi đúng đắn, cũng như hỗ trợnhiều thông tin và tài liệu giúp đề tài trở nên hoàn thiện hơn. Sự hỗ trợ và động viên củathầy và cô là nguồn cổ vũ tinh thần to lớn giúp tôi quyết tâm hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn những ý kiến đóng góp quý báu của chị Trần Thị HoàngAnh, GS.TS Võ Tòng Xuân, GS.TS Nguyễn Thanh Phương đã giúp tôi tìm ra những giảipháp sinh kế gắn liền với thực tế và có tính khoa học. Tôi xin trân trọng cảm ơn Đảng Ủy, UBND Xã Đất Mũi, ông Sáu Mốt - Bí thư ẤpMũi và anh Phạm Vân Ngoan - người hướng dẫn bản địa đã giúp đỡ tôi trong việc tiếp cậncác thông tin và hộ gia đình để hoàn thành luận văn này. Cuối cùng, đề tài này không thể thành công nếu không có sự giúp đỡ từ bạn HoàngVy và vợ, chồng chị Huỳnh Đào trong việc giới thiệu chuyên gia và những tư vấn khác. Cảm ơn bố, mẹ đã hỗ trợ con trong suốt quá trình theo học tại chương trình! TP. HCM, tháng 5 năm 2014 Nguyễn Xuân Vinh iii TÓM TẮT Ấp Mũi là một trong những điển hình về địa bàn sinh kế biển trong bối cảnh bảo vệtài nguyên thiên nhiên tại khu bảo tồn thiên nhiên thế giới Mũi Cà Mau theo công ướcRAMSAR. Đặc điểm sinh kế hộ gia đình tại khu vực phụ thuộc vào nguồn tài sản tự nhiên,đa số là nguồn lâm, thủy sản từ hệ sinh thái rừng ngập mặn. Kết quả phân tích cho thấy, phần lớn hộ gia đình không có tài sản sinh kế nào đángkể ngoài nguồn lực lao động giản đơn, thiếu khoa học kỹ thuật, phương tiện công suấtthấp, kém đa dạng và không có khả năng tiếp cận vốn. Họ dễ bị tổn thương bởi bệnh tật, tỷlệ lao động phụ thuộc cao, thời tiết khắc nghiệt, sự cạnh tranh trong khai thác thủy sản, suygiảm tài nguyên, biến đổi khí hậu như nước biển dâng, sạt lở đất, dịch bệnh và lệ thuộc hệthống thương lái. Trong bối cảnh đó, công ước RAMSAR và chính sách thắt chặt bảo vệtài nguyên thiên nhiên đã trở thành cú sốc cuối cùng khiến người dân mất đi nguồn sinh kếchính yếu mà họ hiện có. Trước thực trạng đó, chính quyền địa phương đã thực thi nhiều chính sách nhằm cảithiện sinh kế hộ gia đình. Tuy nhiên, đa phần chính sách là thất bại và có tác động ngượclàm suy giảm các nguồn tài sản sinh kế của các cư dân tại địa bàn. Hệ quả là tình trạng trẻem phải nghỉ học sớm để phụ giúp gia đình tăng nhanh, người dân tiếp tục tàn phá môitrường với diễn biến phức tạp với các hành vi chống đối chính quyền và bất hợp tác trongviệc bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Để khắc phục tình trạng trên, nghiên cứu đã khuyến nghị sáu nhóm chính sách cơbản nhằm cải thiện môi trường sinh kế cộng đồng – nguồn tài sản xã hội được coi là bộđệm cuối cùng giúp các hộ gia đình gia tăng cơ hội tiếp cận các nguồn lực về vốn tài chính,vốn vật chất, cải thiện vốn con người, giảm thiểu ...