Luận văn thạc sĩ Nông nghiệp: Nghiên cứu đặc điểm phân bố, yêu cầu sinh thái loài Cẩm lai vú (Dalbergia oliveri Gamble ex Prain) phục vụ bảo tồn nguồn gen tại Vườn Quốc gia Yok Đôn

Đề tài nhằm mục tiêu nghiên cứu đặc điểm sinh thái học của loài Cẩm lai vú (Dalbergia oliveri) để làm cơ sở cho việc đề xuất các biện pháp kỹ thuật lâm sinh thích hợp để vừa bảo đảm mục đích bảo tồn nguồn gen, vừa mang lại thu nhập cho người dân, đồng thời làm giảm sự tác động của con người vào tài nguyên rừng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn thạc sĩ Nông nghiệp: Nghiên cứu đặc điểm phân bố, yêu cầu sinh thái loài Cẩm lai vú (Dalbergia oliveri Gamble ex Prain) phục vụ bảo tồn nguồn gen tại Vườn Quốc gia Yok Đôn ĐẶT VẤN ĐỀ Tài nguyên rừng ở Việt Nam ña dạng và phong phú. Tuy nhiên, do nhiềunguyên nhân khác nhau: sức ép về gia tăng dân số, nạn phá rừng bừa bãi, nạn ducanh du cư, ñô thị hoá,... nên diện tích và chất lượng rừng nước ta bị suy giảmliên tục trong thời gian dài, ñặc biệt trong giai ñoạn 1980-1985 trung bình mỗinăm chúng ta mất khoảng 235.000 ha rừng. Từ năm 1990 trở lại ñây diện tíchrừng liên tục tăng lên do nhận ñược nhiều sự quan tâm của các tổ chức trong vàngoài nước. Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, năm2008, diện tích rừng toàn quốc là 13,2 triệu ha (ñộ che phủ 38,7%) [47]. Mặc dùdiện tích rừng tăng lên nhưng hiện nay tài nguyên rừng lại ñang bị suy giảm vềchất lượng ña dạng sinh học, phá vỡ cân bằng sinh thái. Tình trạng săn bắt, khaithác các loài ñộng thực vật quý hiếm diễn ra phức tạp với tốc ñộ nhanh chóng làmột trong các nguyên nhân chính làm cho số lượng các loài ñộng thực vật trongsách ñỏ Việt Nam tăng nhanh. Nguyên nhân chủ yếu của mất rừng là tác ñộngthô bạo của con người làm vượt quá khả năng tự phục hồi của rừng. Ngoài ra,cũng có những nguyên nhân liên quan tới tính không hợp lý của các biện phápkỹ thuật lâm sinh, hoặc những phát triển kinh tế xã hội phiến diện ñã làm giatăng những tác ñộng tiêu cực ñến rừng gây tổn thất ña dạng sinh học một cáchnghiêm trọng, dẫn ñến sự tuyệt chủng của nhiều loài thực vật có giá trị như Cẩmlai vú (Dalbergia oliveri Gamble ex Prain). Đây là thách thức lớn, ñòi hỏi chúngta phải thay ñổi nhận thức và hành ñộng ñể ñạt ñược sự phát triển bền vững. Cẩm lai vú (Dalbergia oliveri) là loài cây thân gỗ thuộc họ Đậu (Fabaceae)ñược sử dụng làm ñồ gỗ từ rất lâu và có giá trị kinh tế cao. Đây là loài ñặc hữuĐông Dương, cho gỗ rất quý, cứng, thớ mịn, dễ gia công, mặt cắt nhẵn, dễ ñánhbóng, ăn vecni, ñược dùng ñể ñóng ñồ ñạc cao cấp như giường, tủ, bàn ghế, làmñồ mỹ nghệ, trang trí và ñồ tiện khảm. Trong tình hình hiện nay, trồng rừng câygỗ lớn bản ñịa là một biện pháp tích cực góp phần bảo tồn phát triển những loàicây gỗ có giá trị kinh tế cao ñồng thời duy trì ñộ che phủ của rừng. 1 Hiện nay Cẩm lai vú (Dalbergia oliveri) ñang bị săn lùng ráo riết ngoài tựnhiên và môi trường sống ñang bị thu hẹp nhanh chóng. Mặc dù có khu phân bốrộng nhưng bị chia cắt và chịu tác ñộng mạnh mẽ nên Cẩm lai vú (Dalbergiaoliveri) ñang bị ñe dọa nghiêm trọng ngoài tự nhiên. Theo sách ñỏ Việt Nam(năm 2007), loài cây này ñược xếp hạng EN (nguy cấp) [40]. Theo Nghị ñịnh số32/2006/NĐ – CP ngày 30/3/2006 của Chính phủ thì Cẩm lai vú là loài cây gỗ bịcấm khai thác và cần có các biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt [47] Tỉnh Đăk Lăk, năm 1982 có hơn 1,2 triệu ha rừng, ñến năm 1999 còn khoảng1 triệu ha rừng và ñến năm 2002 chỉ còn hơn 994 ngàn ha, với tỉ lệ che phủ50,8% [47]. Trước tình hình ñó vấn ñề phục hồi rừng và phủ xanh ñất trống, ñồinúi trọc trở nên cấp thiết và có ý nghĩa quan trọng. Do ñó, việc gây trồng Cẩmlai vú vừa nhằm bảo tồn nguồn gen, phát triển loài cây này vừa ñể gia tăng diệntích che phủ rừng là ñiều cần thiết. Vườn Quốc gia Yok Đôn (VQG Yok Đôn) ñược thành lập năm 1992 với diệntích ban ñầu là 58.200 ha. Ngày 18 tháng 3 năm 2002 Chính phủ ñã ra quyếtñịnh số 39/2002/QĐ - TTg về việc mở rộng diện tích của Vườn lên 115.545 ha.Phần diện tích mới mở rộng của Vườn Quốc gia Yok Đôn là diện tích của hailâm trường Bản Đôn và Buôn Đrang Phok, trước ñây ñã qua khai thác hiện nằmtrong phân khu phục hồi sinh thái của Vườn. Hiện nay, tại Vườn Quốc gia YokĐôn, Cẩm lai vú ñang bị khai thác lẻ bằng các phương tiện thủ công và diện tíchphân bố ngày càng bị thu hẹp dần Chính vì thực tiễn ñó chúng tôi ñã chọn ñề tài: “Nghiên cứu ñặc ñiểm phânbố, yêu cầu sinh thái loài Cẩm lai vú (Dalbergia oliveri Gamble ex Prain)phục vụ bảo tồn nguồn gen tại Vườn Quốc gia Yok Đôn”. Đề tài nhằm mụctiêu nghiên cứu ñặc ñiểm sinh thái học của loài Cẩm lai vú (Dalbergia oliveri)ñể làm cơ sở cho việc ñề xuất các biện pháp kỹ thuật lâm sinh thích hợp ñể vừabảo ñảm mục ñích bảo tồn nguồn gen, vừa mang lại thu nhập cho người dân,ñồng thời làm giảm sự tác ñộng của con người vào tài nguyên rừng 2 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU1.1. Các nghiên cứu ở ngoài nước1.1.1. Nghiên cứu về loài Cẩm lai vú (Dalbergia oliveri Gamble ex Prain) Những thông tin nghiên cứu trên thế giới về loài cây Cẩm lai vú (Dalbergiaoliveri) tuy còn ít so với những nghiên cứu về các loài cây phổ biến khác songcác nghiên cứu này cũng tương ñối ña dạng và phong phú.1.1.1.1. Tên gọi và phân loại Theo một số tài liệu nghiên cứu trên thế giới thì loài Cẩm lai vú có các tênkhoa học sau: Dalbergia bariensis Pierr (1898) Dalbergia duperreana Pierr (1898) Dalbergia mamosa Pierr (1898) Dalbergia dongnaiensis Pierr (1898) Dalbergia oliveri Gamble ex Prain (1897) Trong khuôn khổ của ñề tài chúng tôi sử dụng tên khoa học của Cẩm lai vú làDalbergia oliveri Gamble ex Prain [40], [41] Cẩm lai vú thuộc họ Đậu (Fabaceae). Theo ñịnh nghĩa của hệ thống phânloại sinh học thực vật APG (Angiosperm Phylogeny Group) thì ñây là một họlớn. Tất cả các thành viên trong họ này ñều có hoa chứa 5 cánh hoa, trong ñó bầunhụy lớn khi phát triển ñược sẽ tạo ra quả thuộc loại quả ñậu, hai vỏ có thể táchñôi, bên trong chứa nhiều hạt trong các khoang riêng rẽ. Các loài trong họ nàytheo truyền thống ñược phân loại trong ba phân họ [47]: + Phân họ Vang (Caesalpinioideae) hay họ Vang - Caesalpiniaceae: Hoa củachúng ñối xứng hai bên, nhưng thay ñổi nhiều tùy theo từng chi cụ thể. ChiCercis thì hoa tương tự như hoa của các loài trong phân họ Faboideae, trong khitại chi Bauhinia t ...