Lý luận về y học hạt nhân part 9

Đau l triệu chứng chủ yếu để chỉ định điều trị v cũng l để đánh giá hiệu quả điều trị. Triệu chứng đau đớn tuỳ thuộc v o vị trí v thời gian di căn. Lúc đầu, đau có thể ở mức độ nhẹ, ngắt qu ng nh−ng về sau sẽ nặng lên v liên tục. Điều đó l m cho bệnh nhân rất khổ sở, nhất l lúc đau nặng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lý luận về y học hạt nhân part 9 Y Häc H¹t Nh©n 2005D.1. C¸c triÖu chøng l©m s ng cña di c¨n x−¬ng * §au: §au l triÖu chøng chñ yÕu ®Ó chØ ®Þnh ®iÒu trÞ v còng l ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖuqu¶ ®iÒu trÞ. TriÖu chøng ®au ®ín tuú thuéc v o vÞ trÝ v thêi gian di c¨n. Lóc ®Çu, ®aucã thÓ ë møc ®é nhÑ, ng¾t qu ng nh−ng vÒ sau sÏ nÆng lªn v liªn tôc. §iÒu ®ã l mcho bÖnh nh©n rÊt khæ së, nhÊt l lóc ®au nÆng. C¸c thuèc gi¶m ®au cã thÓ kh«ng t¸cdông hoÆc t¸c dông ng¾n v mÊt h¼n t¸c dông sau mét thêi gian sö dông. C¸c lo¹ithuèc gi¶m ®au m¹nh thuéc nhãm opium cã thÓ g©y nghiÖn v ®éc. §Æc biÖt cã thÓg©y suy h« hÊp, nguy hiÓm tíi tÝnh m¹ng ë c¸c bÖnh nh©n cã di c¨n phæi. Lóc n y cÇnph¶i dïng thuèc phãng x¹ ®Ó ®iÒu trÞ v× kh«ng cßn c¸ch n o kh¸c. HiÖu qu¶ t¸c dôngcña ph−¬ng ph¸p phãng x¹ râ v kÐo d i h ng th¸ng. §©y l lo¹i ®iÒu trÞ triÖu chøngm kh«ng gi¶i quyÕt triÖt ®Ó ®−îc c¨n nguyªn. T¸c dông xÊu cña bøc x¹ ®èi víi c¬ thÓhoÆc c¸c m« b×nh th−êng kh¸c kh«ng cßn l vÊn ®Ò lín n÷a. Nguyªn nh©n g©y ®au x−¬ng:- 50 ÷ 60% do cã khèi u tån t¹i trong x−¬ng.- Do th©m nhiÔm, lan to¶ cña khèi u ra c¸c tæ chøc xung quanh.- Do sù qu¸ s¶n cña c¸c m ng x−¬ng, n¬i cã nhiÒu ®Çu cña c¸c d©y thÇn kinh.- Do kÝch thÝch c¸c d©y thÇn kinh trong x−¬ng v chóng th−êng chÞu t¸c dông cñaprostaglandin, tumor necrotizing factor v bradykinin.- Sù bÊt æn vÒ mÆt c¬ häc do x−¬ng bÞ yÕu ®i.- Sù x©m lÊn cña khèi u v o trong x−¬ng l m thay ®æi cÊu tróc thÇn kinh t¹i ®ã (tuûsèng, d©y thÇn kinh). * G·y x−¬ng bÖnh lý: th−êng x¶y ra ë kho¶ng 8% c¸c tr−êng hîp, ®Æc biÖt víilo¹i di c¨n tuû x−¬ng (osteolytic). Tû lÖ g y x−¬ng l 53% ®èi víi ung th− vó, 11% ®èivíi ung th− thËn, 8% ®èi víi ung th− phæi, 5% ®èi víi ung th− tuyÕn gi¸p, 5% ®èi víilymphoma v ®èi víi ung th− tuyÕn tiÒn liÖt l 3%. * T¨ng canxi m¸u: gÆp trong kho¶ng 5 ÷ 10% c¸c tr−êng hîp cã di c¨n v ox−¬ng. Hay gÆp nhÊt l ë ung th− vó, chiÕm 30% c¸c tr−êng hîp.D.2. §iÒu trÞ chunga) Môc ®Ých cña ®iÒu trÞ l :- Gi¶m khèi l−îng cña khèi u.- Gi¶m to n bé nh÷ng tæn th−¬ng kh¸c do ung th− g©y ra.- Gi¶m ®au: ®−îc ®¸nh gi¸ theo chØ sè tr¹ng th¸i chøc n¨ng cña Karnofsky .- T¨ng c−êng chÊt l−îng cuéc sèng.- KhuyÕn khÝch nh÷ng ho¹t ®éng chøc n¨ng.b) C¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ:* Ngo¹i khoa: c¾t bá, bÞt tr¸m b»ng xim¨ng, chØnh h×nh, n¾n söa…* Ho¸ trÞ:- Thuèc néi tiÕt hoÆc tiªu diÖt tÕ b o: cã thÓ dïng nh÷ng thuèc hormon hoÆc nh÷ngchÊt ®éc diÖt tÕ b o ®Ó ®iÒu trÞ. Ho¸ trÞ n y cã thÓ l 1 ®iÒu trÞ bæ sung phèi hîp.- Polycamicin: ®Ó øc chÕ c¸c tÕ b o osteoclast.- Bisphosphanates: l chÊt øc chÕ qu¸ tr×nh tiªu x−¬ng, do ®ã gióp gi¶m ®au, phßngchèng g y x−¬ng, l m h¹ canxi m¸u dÉn ®Õn kÐo d i tuæi thä.* Dïng thuèc chèng ®au: Cã thÓ chia l m 3 b−íc tuú theo møc ®é ®au nhÑ, võa vnÆng:- B−íc 1: Aspirin, Paracetamol, NSAID.- B−íc 2: Codein, Cyclizin, Amitriptilin.- B−íc 3: Morphin, Hydromorphin, Pethidin. Y Häc H¹t Nh©n 2005 §iÒu cÇn ®Æc biÖt l−u ý trong ph−¬ng thøc n y l kh«ng ®−îc dïng c¸c thuèc gi¶m®au cã dÉn chÊt cña thuèc phiÖn nh− Codein, Morphine … cho c¸c bÖnh nh©n cã kÌmdi c¨n phæi ®Ó tr¸nh suy h« hÊp cÊp do thuèc gi¶m ®au g©y nªn.* §iÒu trÞ chèng ®au b»ng ph−¬ng ph¸p chiÕu ngo i (Teletherapy): Th−êng dïng tæng liÒu 30 Gy chia l m 10 suÊt liÒu trong 2 tuÇn, thu ®−îc kÕtqu¶ gi¶m ®au trong 50% c¸c tr−êng hîp. Hay ®¬n thuÇn dïng liÒu 8 Gy hoÆc tæng liÒu24 Gy chia l m 4 suÊt liÒu. Ph−¬ng ph¸p x¹ trÞ chiÕu ngo i còng cã thÓ ®−îc dïng ®ÓchiÕu réng v cã tÝnh chÊt hÖ thèng nh− chiÕu nöa th©n. Nh×n chung, ph−¬ng ph¸p n ykh«ng ®¹t kÕt qu¶ mong muèn so víi ph−¬ng ph¸p chiÕu trong.* §iÒu trÞ b»ng ph−¬ng ph¸p chiÕu trong: §©y l ph−¬ng ph¸p sö dông c¸c §VPX hoÆc c¸c DCPX ®−a v o c¬ thÓ conng−êi b»ng ®−êng uèng hoÆc tiªm nh»m môc ®Ých ®iÒu trÞ.- Nguyªn lý cña ph−¬ng ph¸p: Dùa v o c¸c ®Æc tÝnh chuyÓn ho¸ ®Æc hiÖu cña tæ chøcx−¬ng ®èi víi canxi v phospho nªn th−êng dïng c¸c nguyªn tè phãng x¹ hoÆc c¸chîp chÊt ®¸nh dÊu thuéc hai nhãm n y m ph¸t tia β víi møc n¨ng l−îng phï hîp ®Ó®iÒu trÞ c¸c tæn th−¬ng ë x−¬ng v khíp. B¶ng 6.1: C¸c d−îc chÊt phãng x¹ th−êng dïng. N¨ng l−îng β N¨ng l−îng γ T1/2 DCPX D¹ng ho¸ chÊt ( giê ) ( MeV ) ( keV ) Arsenic – 76 26,3 2,97 559 ( 43 ) Phosphonate Holmium – 166 26,8 1,84 806 ( 6 ) Chelate Iodine – 131 193 0,61 365 ( 81 ) NaI  Phosphorus – 32 343 1,71 Phosphates Rhenium – 186 90,6 1,07 137 ( 9 ) Phosphonate Rhenium – 188 17,0 2,12 ...