MIỄN DỊCH GHÉP (Kỳ 3)

Ðịnh type mô Vì sự khác nhau về nhóm máu và các kháng nguyên hòa hợp mô chủ yếu là nguyên nhân của hầu hết các phản ứng thải bỏ mô ghép và vì vậy người ta đã xây dựng các mô hình khác nhau để định type mô nhằm mục đích sàng lọc các cơ thể cho và cơ thể nhận đồng thời đánh giá mức độ hòa hợp mô giữa họ. Ðầu tiên cơ thể cho và cơ thể nhận phải được xác định nhóm máu thuộc hệ ABO bằng cách xác định type kháng nguyên...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
MIỄN DỊCH GHÉP (Kỳ 3) MIỄN DỊCH GHÉP (Kỳ 3) 1.3. Ðịnh type mô Vì sự khác nhau về nhóm máu và các kháng nguyên hòa hợp mô chủ yếu lànguyên nhân của hầu hết các phản ứng thải bỏ mô ghép và vì vậy người ta đã xâydựng các mô hình khác nhau để định type mô nhằm mục đích sàng lọc các cơ thểcho và cơ thể nhận đồng thời đánh giá mức độ hòa hợp mô giữa họ. Ðầu tiên cơthể cho và cơ thể nhận phải được xác định nhóm máu thuộc hệ ABO bằng cáchxác định type kháng nguyên của hồng cầu. Các kháng nguyên nhóm máu biểu hiệntrên hồng cầu, tế bào biểu mô, tế bào nội mô. Các kháng thể tương ứng do cơ thểnhận sản xuất ra để chống lại các kháng nguyên này sẽ phản ứng với các khángnguyên có trên bề mặt các tế bào có trong mô ghép và hoạt hóa bổ thể rồi gây raphá vỡ các tế bào. Vì vậy việc phù hợp các nhóm máu trong hệ ABO là một điềukiện tiên quyết để tiến hành ghép. Tất nhiên sự phù hợp về Rh và nhóm máuLewis cũng là những điều kiện cần thiết không thể thiếu được. Hình x-4: Định týp HLA bằng kỹ thuật vi gây độc tế bào. Người cho dựtuyển số 1 có chung các kháng nguyên HLA-A được nhận dạng bởi các kháng thểở các giếng 1 và 7 với người nhận còn người cho dự tuyển số 2 thì không có chungkháng nguyên nào với người nhận. Ðịnh type HLA của cơ thể cho và cơ thể nhận được tiến hành bằng thínghiệm vi gây độc tế bào (Hình x-4). Trong thí nghiệm này bạch cầu của nhữngngười cho dự tuyển và người nhận được phân bổ vào các giếng của một khay phảnứng, sau đó cho thêm kháng thể đơn clone đặc hiệu đối với từng allele của MHClớp I và lớp II vào các giếng khác nhau. Sau khi ủ, người ta cho thêm bổ thể vàocác giếng và đánh giá mức độ các tế bào bị gây độc bằng mức độ nhuộm hoặckhông nhuộm chất mầu (xanh trypan hoặc eosin Y) của các tế bào. Nếu bạch cầutrong một giếng có kháng nguyên hòa hợp mô chủ yếu tương ứng với kháng thểđơn clone đã cho vào giếng đó thì tế bào sẽ bị hủy hoại màng và chất mầu sẽ ngấmvào bên trong. Việc định type HLA dựa trên thí nghiệm này có thể chỉ ra sự cómặt hoặc vắng mặt của các kháng nguyên hòa hợp mô chủ yếu khác nhau. Ngay cả khi giữa cơ thể cho và cơ thể nhận không có sự phù hợp hoàn toànvề HLA thì vẫn có thể tiến hành ghép được. Trong trường hợp này người ta thựchiện phản ứng nuôi cấy bạch cầu hỗn hợp một chiều để đánh giá về lượng, mức độphù hợp kháng nguyên hoà hợp mô chủ yếu lớp II giữa cơ thể cho và cơ thể nhận(Hình x-5). Trong thí nghiệm này người ta lấy tế bào lympho từ một người cho dựtuyển để xử lý với mytomyxin C hoặc chiếu tia X và sử dụng chúng như những tếbào kích thích và lấy lympho bào từ người nhận để làm tế bào đáp ứng. Mức độtăng sinh của các lympho T của người nhận thể hiện mức độ hoạt hoá tế bào Tđược đo bằng mức độ tích hợp thymidine (3H) vào ADN của tế bào. Nếu phản ứngtăng sinh càng lớn thì chứng tỏ sự khác nhau về kháng nguyên hoà hợp mô chủyếu lớp II giữa cơ thể cho và cơ thể nhận càng nhiều và tiên lượng của việc ghépcàng xấu. Thí nghiệm nuôi cấy tế bào hỗn hợp có ưu điểm hơn định type bằng thínghiệm vi gây độc tế bào ở chỗ nó biểu thị rõ hơn mức độ hoạt hóa của tế bào THhình thành trong đáp ứng chống lại các kháng nguyên hoà hợp mô chủ yếu lớp IIcủa mô ghép dự tuyển. Nhược điểm của thí nghiệm này là phải tiến hành mất vàingày do đó không ứng dụng được cho trường hợp người cho là tử thi, do tạng ghépphải được ghép ngay sau khi lấy ra khỏi tử thi. Trong trường hợp này phải dựa vàokỹ thuật vi gây độc tế bào, kỹ thuật này có thể tiến hành chỉ trong vài giờ. Hình x-5: Phản ứng nuôi cấy bạch cầu hỗn hợp một chiều 1.4. Các cơ chế tham gia vào phản ứng thải bỏ mô ghép Phản ứng thải bỏ mô ghép xẩy ra chủ yếu là do đáp ứng miễn dịch quatrung gian tế bào chống lại các kháng nguyên khác gene cùng loài xuất hiện trênbề mặt tế bào mô ghép. Cả đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào kiểu quá mẫnmuộn lẫn đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào kiểu gây độc trực tiếp đều thamgia vào phản ứng thải bỏ mô ghép. Quá trình của phản ứng thải bỏ mô ghép có thểđược chia làm hai giai đoạn: (1) giai đoạn mẫn cảm trong đó các lympho bào phảnứng với kháng nguyên của cơ thể nhận tăng sinh để đáp ứng với các kháng nguyênkhác gene cùng loài trên mô ghép và (2) giai đoạn thực hiện trong đó xẩy ra sựphá hủy mô ghép theo cơ chế miễn dịch. ...