MIỄN DỊCH GHÉP (Kỳ 5)

Có nhiều cơ chế thực hiện tham gia vào phản ứng thải bỏ mô ghép. Thông thường nhất là phản ứng miễn dịch qua trung gian tế bào bao gồm cả kiểu quá mẫn muộn lẫn kiểu gây độc trực tiếp. Ít xẩy ra hơn là cơ chế làm tan tế bào bởi bổ thể và kháng thể hoặc phá hủy tế bào theo cơ chế ADCC. Ðội quân chủ lực tham gia vào các phản ứng miễn dịch tế bào gây ra thải bỏ mô ghép là các tế bào lympho T và đại thực bào xâm lấn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
MIỄN DỊCH GHÉP (Kỳ 5) MIỄN DỊCH GHÉP (Kỳ 5) Giai đoạn thực hiện Có nhiều cơ chế thực hiện tham gia vào phản ứng thải bỏ mô ghép. Thôngthường nhất là phản ứng miễn dịch qua trung gian tế bào bao gồm cả kiểu quá mẫnmuộn lẫn kiểu gây độc trực tiếp. Ít xẩy ra hơn là cơ chế làm tan tế bào bởi bổ thểvà kháng thể hoặc phá hủy tế bào theo cơ chế ADCC. Ðội quân chủ lực tham giavào các phản ứng miễn dịch tế bào gây ra thải bỏ mô ghép là các tế bào lympho Tvà đại thực bào xâm lấn vào mô ghép. Về phương diện mô học trong nhiều trườnghợp sự thâm nhiễm tế bào rất giống với sự thâm nhiễm xẩy ra trong quá mẫnmuộn. Trong quá trình thâm nhiễm này các tế bào TDTH sản sinh ra cáclymphokine có tác dụng thúc đẩy sự thâm nhiễm của đại thực bào. Các tế bào TCcủa túc chủ có khả năng nhận biết các phân tử lớp I lạ và trở thành các tế bào gâyđộc đối với mô ghép. Trong một số trường hợp phản ứng thải bỏ mô ghép còn gâyra bởi các tế bào TCD4+ chúng hoạt động như những tế bào gây độc nhưng bị giớihạn bởi các kháng nguyên hòa hợp mô chủ yếu lớp II. Trong từng cơ chế thực hiện trên đây, các cytokine do các tế bào Th tiết rađóng một vai trò trung tâm. Ví dụ IL-2, IFN-( và TNF-( đã được chứng minh lànhững chất trung gian quan trọng trong phản ứng thải bỏ mô ghép. IL-2 thúc đẩysự tăng sinh của tế bào T trong đó có tế bào TC (hình 2). IFN-( có tác dụng pháttriển đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào kiểu quá mẫn muộn vì nó có tácdụng kích thích sự thâm nhiễm của các đại thực bào vào mô ghép và tiếp theo đóhoạt hóa các đại thực bào để có khả năng phá hủy các tế bào ghép nhiều hơn.TNF-( có tác dụng gây độc trực tiếp trên tế bào mô ghép. Một số loại cytokinekhác gây ra thải bỏ mô ghép bằng cách kích thích sự xuất hiện các phân tử hòahợp mô lớp II trên tế bào mô ghép. IFN ((, ( và (), TNF-(, TNF-( làm tăng sự xuấthiện các phân tử hòa hợp mô lớp I. IFN-( làm tăng sự xuất hiện các phân tử lớp II.Ví dụ trong mô hình ghép tim khác gene cùng loài ở chuột cống ban đầu chỉ cócác tế bào có tua biểu thị các kháng nguyên lớp II, nhưng khi phản ứng thải bỏ môghép bắt đầu thì sự xuất hiện của IFN-( trong mô ghép đã làm cho các tế bào nộimô của mạch máu và các tế bào có tua bắt đầu biểu thị các phân tử lớp II. 2. Các biểu hiện lâm sàng của thải bỏ mô ghép Các phản ứng thải bỏ mô ghép có tiến trình thời gian khác nhau phụ thuộcvào kiểu mô ghép hoặc cơ quan ghép và loại đáp ứng miễn dịch tham gia. Thải bỏtối cấp là một phản ứng xẩy ra trong 24 giờ đầu sau ghép. Thải bỏ cấp là phản ứngthải bỏ xẩy ra trong những tuần đầu sau ghép. Thải bỏ mạn là phản ứng xuất hiệnnhiều tháng hay nhiều năm sau khi ghép. 2.1. Thải bỏ tối cấp Thường ít xẩy ra, nhưng nếu xẩy ra thì thường là ngay lập tức sau khi ghép,nhanh đến nỗi mô ghép chưa kịp có các mạch máu tân tạo. Phản ứng tối cấp xẩy ralà do trong huyết thanh của túc chủ có sẵn các kháng thể đặc hiệu với các khángnguyên của mô ghép. Phức hợp kháng nguyên-kháng thể được hình thành sẽ hoạthóa hệ thống bổ thể gây ra thâm nhiễm bạch cầu trung tính vào trong mô ghép.Một phản ứng viêm cấp tính sẽ dẫn đến hình thành các cục máu đông rải rác trongcác mao mạch làm tắc dòng máu, ngăn cản việc sinh các mạch máu trong mô ghépvà vì vậy mô ghép sẽ bị hoại tử nhanh chóng (hình 3). Sở dĩ có sẵn các kháng thểđặc hiệu với các kháng nguyên ghép khác gene cùng loài là do cơ thể nhận đượctruyền máu lặp lại nhiều lần (việc truyền máu như vậy kích thích túc chủ sinhkháng thể chống các kháng nguyên ghép trên bề mặt các tế bào bạch cầu trongmáu truyền vào). Ở những trường hợp ghép lặp lại thì kháng thể cũng được hình thành trongnhững lần ghép đầu tiên và khi ghép tiếp theo cũng xẩy ra phản ứng thải bỏ tốicấp. Phụ nữ chửa đẻ nhiều lần cũng sinh ra các kháng thể chống lại các khángnguyên ghép của người chồng có mặt ở thai nhi, đến khi họ nhận mô ghép có cáckháng nguyên hòa hợp mô tương tự như các kháng nguyên đã mẫn cảm thì có thểbị thải bỏ tối cấp. Những cá thể đã được nhận ghép trước đây có thể có các kháng thể khángcác kháng nguyên ghép với nồng độ cao. Những kháng thể này có thể gây ra thảibỏ tối cấp đối với bất kỳ lần ghép tiếp theo nào đó. Trong một số trường hợp các kháng thể có sẵn gây ra thải bỏ tối cấp là loạikháng thể đặc hiệu với kháng nguyên nhóm máu. Vì vậy trước khi ghép người taphải định nhóm máu ABO và phát hiện các kháng thể có sẵn ở trong cơ thể nhậnđể góp phần loại bỏ phản ứng thải bỏ tối cấp. 2.2. Thải bỏ cấp Phản ứng thải bỏ mô ghép khác gene cùng loài được xem như là thải bỏ cấpkhi nó xuất hiện 10 ngày sau ghép. Trong cơ chế có những biểu hiện do các tế bàogây ra. Ví dụ như sự xâm nhiễm dầy đặc của các đại thực bào và lympho bào tạinơi phá hủy mô ghép. Có nhiều bằng chứng cho thấy đó là kết quả của sự hoạt hóavà tăng si ...