Minh Mạng - Vị Hoàng Đế của cây lúa

Minh Mạng - Vị Hoàng Đế của cây lúa Trong tất cả các vua triều Nguyễn thì Minh Mạng (1820-1840) là vị vua để lại nhiều dấu ấn đậm nét nhất trong lịch sử nền nông nghiệp Việt Nam. Có thể nói 21 năm trị vì của ông là 21 năm làm nông nghiệp! Từ việc vĩ mô như tế Đàn Nam Giao cầu cho mùa màng tươi tốt, chủ lễ Tịch Điền (lễ vua cày ruộng), đúc Cửu Đình để khắc tạc vào muôn đời những sông đào, cây trồng, nông sản nước Việt... đến việc cụ thể như ra...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Minh Mạng - Vị Hoàng Đế của cây lúa Minh Mạng - Vị Hoàng Đế của cây lúa Trong tất cả các vua triều Nguyễn thì Minh Mạng (1820-1840) là vị vua để lại nhiều dấu ấn đậm nét nhất trong lịch sử nền nông nghiệp Việt Nam. Có thể nói 21 năm trị vì của ông là 21 năm làm nông nghiệp! Từ việc vĩ mô như tế Đàn Nam Giao cầu cho mùa màng tươi tốt, chủ lễ Tịch Điền (lễ vua cày ruộng), đúc Cửu Đình để khắc tạc vào muôn đời những sông đào, cây trồng, nông sản nước Việt... đến việc cụ thể như ra lệnh đào kênh Vĩnh Tế, di dân lập ấp, khai khẩn đất hoang, lấn biển lập nên hai huyện Kim Sơn, Tiền Hải, ra chỉ dụ tăng giá mua đường, hạ giá bán thóc cho các hộ sản xuất đường cát ở Quảng Ngãi, khuyến khích trồng mít bên đường cái quan để vừa có bóng râm cho người đi đường, có quả chống đói, vừa có gỗ làm nhà... Cảm động nhất là tư tưởng dĩ nông vi bản của vua Minh Mạng không chỉ là những chính sách, mà nó thấm rất sâu vào tâm thức của ông và biến thành tình cảm, thành máu thịt trong hàng trăm bài thơ tâm huyết còn lưu lại. Trong đó thơ viết về cây lúa chiếm vị trí độc tôn! Sách Chính sách khuyến nông dưới thời Minh Mạng của Mai Khắc ứng (Nhà Xuất bản Văn hoá Thông tin - 1996) cho biết, thơ văn Minh Mạng để lại gồm 36 tập, khoảng 12.000 trang cỡ 20 x 30 cm. Trong đó có Ngự chế thi tập 73 quyển , được đóng thành 6 tập gồm 3.500 bài thơ trong đó thơ về cây lúa, về công việc đồng áng, thơ mừng mưa thuận gió hoà, về được mùa rất nhiều. Chỉ với chủ đề về cây lúa cũng đã tới 225 trang. Nhà vua nói: Nước lấy dân làm gốc, dân lấy cái ăn là Trời. Tuy có cảnh tình, mây lành, chim phụng kỳ tập, kỳ lân ra đời, chẳng bằng được mùa là điềm lành trên hết !. Sau khi đích thân cày 3 vòng đi, 3 vòng về trong một lễ Tịch Điền năm Minh Mạng thứ 9, nhà vua xúc động nhận ra rằng, việc cày cấy khó khăn hơn các nghề khác sao... Nên giáng ân chỉ trù chọn năm Minh Mạng thứ 10 trừ bớt 3 phần mười thuế lúa má..., rồi nhà vua đề thơ rằng: Bỉnh lỗi tam thôi than vị quyện Tùng canh cửu phản hãn như tương Nhân tư cần khổ lao thiên mẫu Viện giáng ân thi chiếu thập hàng. (Ta cày 3 đường thì chưa thấy mệt. Quan cày theo chín đường thì mồ hôi đầm đìa.) Từ đó mới biết người nông phu nhọc nhằn thế nào khi cày hàng ngàn mẫu ruộng. Bèn xuống chỉ ra ấn chiếu vào năm Minh Mạng thứ 10. Đặc biệt, nhà vua còn cho khắc vẽ hơn 100 bài thơ của mình trong đó rất nhiều bài về cây lúa, về nghề nông vào Hiếu Lăng, nơi an nghỉ cuối cùng của ông! Thơ về Cây lúa Việt Nam đã theo ông vào cõi vĩnh hằng. Đó là điều chưa từng thấy trong lịch sử nước Việt. Giấc mơ của Thái Tử Đảm Khoa Kỹ Mão năm Gia Long thứ 18 ( 1819 ), Minh Mạng, lúc ấy còn là Đông Cung Thái Tử, ra hồ Tĩnh Tâm chơi, tinh thần mệt mỏi, Thái Tử bèn nằm trên võng thiu thiu ngủ. Bỗng một người học trò, tự xưng là học giả Lam Sơn đến hầu. Thái Tử thấy người học trò, đầu đội mũ cỏ, tay cầm câi gậy nhọn xiên qua bên mặt trời; tự nhiên mặt trời đùn đùn lên một đám mây đen sì, rồi tối sằm lại. Người học trò giơ gậy lên vẫy thì đám mây đen tan ngay, trời sáng bừng lên. Thái Tử về cung đưa chuyện nằm mộng hỏi thị thần. Quan Thái bộc đoán : Người học giả đầu đội nón cỏ là học trò, tên y có chử giả, thêm thảo dầu ( mũ cỏ ), là chữ Trứ. Chữ Trứ có nét phẩy cái sát qua chữ nhật, tức là cái gậy xiên qua mặt trời. Từ Lam Sơn lại, người ấy tất quê ở Nghệ An, Hà Tỉnh. Đám mây đen đùn lên ở mặt trời là điểm sau này biên thùy có lọan. Người ấy cầm gậy vẩy, mà đám mây đen tan, là điềm người ấy sau này sẻ dẹp tan giặc. Vậy xin Điện Hạ nghiệm xem khoa này có ai tên là Trứ ở vùng Nghệ An, Hà Tỉnh thi đổ không? Thái Tử nghe lời. Đến khi quan trường chấm xong đệ danh sách vào Bộ Duyệt, thấy tên Nguyễn Công Trứ đỗ Thủ Khoa, Thái Tử Đảm mừng là ứng vào điềm mộng, quốc gia để tuyển đ ược nhân tài chân chính. Thế là khoa ấy các quan chấm trường đều được thuởng một cấp. Minh Mạng với việc học hành của các Hoàng tử Một buổi nọ, Minh Mạng cho vời quan phụ đạo các Hoàng Tử Trương Đăng q Quế vào lạy ra mắt. Ông truyền rằng: - Bấy nay ngươi phụ các Hoàng tử trưởng thành cho nên sai ngươi theo việc chính trị . Rồi Minh Mạng hỏi luôn: - Thiên tư học vấn của các Hoàng Tử thế nào? Những người chung quanh ngươi có ngăn cấm được không? Quế đáp rằng : - Phép nhà Hoàng Thượng vốn nghiêm, các Hoàng Tử gắng sức học tập không dám trễ nãi. Lại thêm sẵn tính ham học, thông minh, người thường không so được, không dám dẫn đến chỗ bất chính. Minh Mạng nói: - Dòng dõi đế vương thông minh cũng có, còn bảo là ham học thì ta chưa tin được. Ta lúc trước ở tiềm (Tức là chưa xuất phủ ra ở riêng vào lúc 18 tuổi ) để chỉ có việc coi hầu bữa ăn và thăm sức khỏe hoàng khảo mà thôi, đến như học vấn thì chưa biết để tâm nghiên cứu, bây giờ còn hối nữa, huống chi các Hoàng Tử . Thế là ông liền sắc rằng, từ nay các viên Tán Thiện, Bạn độc ở Tập Thiện Đường đều cho kiêm công việc các dực phủ thuộc. -------------------------- ( Theo Đại Nam thực lục ) Tiếng Trống Chầu Trong Đại Nội. Vu ...