Mối liên quan giữa nồng độ glucagon-like peptid-1 huyết thanh với lipid máu và hội chứng chuyển hóa ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm tìm hiểu mối liên quan giữa nồng độ glucagon-like peptid-1 (GLP1) huyết thanh khi đói với các thành phần lipid máu và hội chứng chuyển hóa ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu. Bài viết nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 170 bệnh nhân đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mối liên quan giữa nồng độ glucagon-like peptid-1 huyết thanh với lipid máu và hội chứng chuyển hóa ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 9-2017 MỐI LIÊN QUAN GIỮA NỒNG ĐỘ GLUCAGON-LIKE PEPTID-1 HUYẾT THANH VỚI LIPID MÁU VÀ HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƢỜNG TÝP 2 CHẨN ĐOÁN LẦN ĐẦU Lê Đình Tuân*; Nguyễn Thị Phi Nga**; Trần Thị Thanh Hóa*** TÓM TẮT Mục tiêu: tìm hiểu mối liên quan giữa nồng độ glucagon-like peptid-1 (GLP1) huyết thanh khi đói với các thành phần lipid máu và hội chứng chuyển hóa (HCCH) ở bệnh nhân (BN) đái tháo đường (ĐTĐ) týp 2 chẩn đoán lần đầu. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 170 BN ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầu tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương. Kết quả: - Tỷ lệ BN tăng triglycerid là 58,8%, tăng cholesterol 55,9%, tăng LDL-C 46,3%, giảm HDL-C 14,1%. Nồng độ trung bình GLP-1 giảm có ý nghĩa thống kê ở BN có tăng LDL-C, giảm HDL-C (p < 0,05). Nồng độ GLP-1 có mối tương quan nghịch với LDL-C (r = -0,172). - Tỷ lệ BN có HCCH 29,4%. Ở BN có HCCH, nồng độ trung bình GLP-1 giảm có ý nghĩa thống kê, tỷ lệ này cao hơn so với nhóm BN không có HCCH. Phân tích đa biến, HCCH có liên quan đến nồng độ GLP-1, cholesterol, tuổi và nồng độ insulin máu (p < 0,05). Kết luận: ở BN ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầu, nồng độ GLP-1 liên quan có ý nghĩa thống kê với nồng độ LDL-C, HDL-C và HCCH. * Từ khóa: Đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu; Glucagon-like peptid-1; Triglycerid; Cholesterol; HDL-C; LDL-C. The Relationship between Serum Glucagon-Like Peptide-1 Concentration with Serum Lipid and Metabolic Syndrome in Patients with Firstly-Diagnosed Type 2 Diabetes Mellitus Summary Objectives: To determine the relationship between fasting serum glucagon-like peptide-1 (fGLP-1) concentration with plasma lipid and metabolic syndrome in patients with firstly-diagnosed type 2 diabetes mellitus (f2DM). Subjetcs and methods: A cross-sectional descriptive study was carried out on 170 patients with f2DM in National Endocrinology Hospital. Results: The percentage of hypertriglyceridemia was 58.8%, hypercholesterol was 55.9%, hyper-LDL-C was 46.3%, decreased HDL-C was 14.1%. The plasma concentrations of fGLP-1 were significantly decreased in patients with elevated LDL-C and decreased HDL-C (p < 0.05). fGLP-1 had a negative correlation with LDL-C (r = - 0.172). * Đại học Y Dược Thái Bình ** Bệnh viện Quân y 103 *** Bệnh viện Nội tiết Trung ương Người phản hồi (Corresponding): Lê Đình Tuân (letuan985@gmail.com) Ngày nhận bài: 02/08/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 08/11/2017 Ngày bài báo được đăng: 24/11/2017 54 T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 9-2017 The proportion of the patients with metabolic syndrome was 29.4%. In these patients , the average concentrations of fGLP-1 reduced significantly and the rate of reduced fGLP-1 was higher than that in the patients without metabolic syndrome. In the multivariate analysis model, metabolic syndrome was associated with fGLP-1, cholesterol, age and insulin (p < 0.05). Conclusion: In f2DM, there was relationship between fGLP-1 and LDL-C, HDL-C and metabolic syndrome. * Keywords: Firstly-diagnosed type 2 diabetes mellitus; Glucagon-like peptide-1; Triglyceride; Cholesterol; HDL-C; LDL-C. ĐẶT VẤN ĐỀ Rối loạn chuyển hóa lipid gặp khá phổ biến ở BN ĐTĐ týp 2 và nằm trong bệnh cảnh của HCCH. Nhiều nghiên cứu cho thấy rối loạn lipid máu làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch trong ĐTĐ lên 2 - 4 lần. HCCH ở BN ĐTĐ týp 2 được xem là yếu tố nguy cơ gây bệnh mạch vành, làm tăng sự xuất hiện các biến chứng mạn tính của BN ĐTĐ týp 2 [4, 5]. GLP-1 là một hormon đường tiêu hóa có nhiều tác dụng sinh học quan trọng như: hạ glucose máu, ức chế bài tiết glucagon, kích thích tái sinh và tăng sinh tế bào β của tụy, chống xơ vữa mạch máu, bảo vệ thần kinh, bảo vệ tim, ảnh hưởng đến chuyển hóa lipid, ngăn chặn sự phát triển của HCCH [6]. Mặc dù GLP-1 mới được quan tâm trong những năm gần đây, nhưng cũng đã có nhiều nghiên cứu về vai trò, mối liên quan giữa GLP-1 với glucose máu, insulin, C-peptid… Tuy nhiên, còn ít nghiên cứu đề cập đến mối liên quan giữa GLP-1 với các thành phần lipid máu và HCCH. Vì vậy, chúng tôi nghiên cứu đề tài này nhằm mục tiêu: Tìm hiểu mối liên quan giữa nồng độ GLP-1 huyết thanh khi đói với các thành phần lipid máu và HCCH ở BN ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầu. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tƣợng nghiên cứu. 170 BN ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầu điều trị tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương từ 12 - 2014 đến 12 - 2016. Tiêu chuẩn loại khỏi nghiên cứu: + BN ĐTĐ týp 1, BN ĐTĐ týp 2 đã được điều trị thuốc hạ glucose máu thuộc nhóm đồng vận thụ thể GLP-1 hoặc ức chế DPP-4. + BN đang có tình trạng bệnh nặng hoặc cấp tính: hôn mê, tiền hôn mê, hạ glucose máu, cơn tăng huyết áp kịch phát, lao, viêm phổi, HIV, viêm gan, suy thận nặng, thiếu máu nặng, có thai, cơn đau thắt ngực không ổn định, tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, rối loạn đông máu, suy ki ...