Một số vấn đề về chuyển đối giới tinh ở Iran trên khía cạnh lịch sử va pháp lý

Đề tài này trình bày nước Cộng hòa Hồi giáo Iran từ bốn thập kỷ về trước đã chứng kiến sự ghi nhận quyền chuyển giới khi đất nước này vẫn còn mang nặng nhiều yếu tố bảo thủ và kỳ thị về mặt tôn giáo cũng như phong tục đối với người đồng giới. Sự thay đổi mang tính bước ngoặt này của Iran có thể được tham khảo cho Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề về chuyển đối giới tinh ở Iran trên khía cạnh lịch sử va pháp lý Kinh nghiệm một số quốc gia trên thế giới về pháp luật chuyển đổi giới tính và bài học cho Việt Nam MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỂ CHUYỂN ĐỐI GIỚI TÍNH Ở IRAN TRÊN KHÍA CẠNH LỊCH SỬ VÀ PHÁP LÝ ThS. Đậu Công Hiệp (Khoa Pháp luật Hành chính - nhà nước Trường Đại học Luật Hà Nội) Dẫn nhập: Trong bối cảnh Việt Nam đang có những bước chuẩn bị quan trọng về mặt pháp lý liên quan đến quyền chuyển đổi giới tính, có thể thấy vấn đề quan niệm của xã hội về quyền chuyển giới nói chung và người chuyển giới nói riêng có ý nghĩa rất quan trọng. Bên cạnh đó, tại nước Cộng hòa Hồi giáo Iran từ bốn thập kỷ về trước đã chứng kiến sự ghi nhận quyền chuyển giới khi đất nước này vẫn còn mang nặng nhiều yếu tố bảo thủ và kỳ thị về mặt tôn giáo cũng như phong tục đối với người đồng giới. Sự thay đổi mang tính bước ngoặt này của Iran có thể được tham khảo cho Việt Nam. 1. Lịch sử về vấn đề chuyển giới ở Iran Iran là một vùng đất Hồi giáo cổ xưa, với sự thống trị chủ yếu của người Shiite. Trong lịch sử, cộng đồng Hồi giáo đã ghi nhận sự tồn tại của những người có trạng thái giới tính sinh học không đồng nhất với bản dạng giới của họ. Chẳng hạn, danh từ muskhannas được người Hồi giáo dùng để gọi những người đàn ông trưởng thành nhưng không có xu hướng nhìn nhận mình là đàn ông và mong muốn được trở thành đối tượng được những người103 Một số vấn đề vể chuyển đối giới tính ở Iran trên khía cạnh lịch sử và pháp lýđàn ông khác yêu mến83. Vào thời kỳ này, khi chưa có phẫu thuậtchuyển giới, việc bộc lộc xu hướng tình dục của những người nàylà hoàn toàn sai trái với các quan niệm tôn giáo. Đạo Hồi là tôngiáo ra đời sau và chịu ảnh hưởng rất lớn từ các kinh điển của đạoCơ Đốc. Trong bộ kinh Cựu ước, quan niệm chống lại tình dụcđồng giới được thể hiện rõ rệt, cụ thể ở quyển Sáng thế ký(Genesis), chương 19, câu 1 và quyển Leviticus, chương 18, câu2284. Chương 7, câu 80 của kinh Quran với lời lẽ kẻ [đàn ông]nào có dục tính với đàn ông hơn là đàn bà, kẻ đó đã vượt quá giớihạn của tội lỗi và ta sẽ giáng cơn mưa lửa xuống đầu hắn.85 làmột trong những ví dụ điển hình của việc chống lại xu hướng tìnhdục đồng giới. Với những ảnh hưởng từ các quan niệm mang tính bảo thủcủa tôn giáo như vậy, nhìn chung địa vị pháp lý và cuộc sống củangười đồng tính, song tính, chuyển giới ở Iran trong một thời giandài là rất khó khăn với những áp lực phải đối mặt với hình phạt,kể cả từ hình. Bước ngoặt về tư tưởng của người Iran về chuyểnđổi giới tính đến từ sau Cách mạng 1979 với một nhân vật quantrọng: Maryam Khatoon Molkara 86 . Bà sinh năm 1950 với tênkhai sinh là Fereydoon Molkara (theo truyền thống Iran đây là têngọi thường dùng cho nam giới) và từ nhỏ đã phát hiện ra mìnhkhông phù hợp với cơ thể nam giới và có mong muốn được sống83 Bolich,Ph. D. G. G. Bolich, Transgender History & Geography:Crossdressing in Contex, Psy ches Press, 2007, tập 3, tr. 234.84 Trong Sáng thế ký có đoạn nói về việc Chúa nổi giận và tiêu diệt thànhSodom vì dân trong thành có sự hôn nhân đồng giới, còn sách Levicitus nóirằng đồng tính phải chịu tội chết. Tham khảo thêm: D. Guthrie, New Biblecommentary, Inter-varsity Press, London, 1990.85 Câu này trong kinh Quran cũng có thể coi là sự phản ánh lại kinh Cựuước của đạo Cơ Đốc. Xem thêm: https://www.thereligionofpeace.com/pages/quran/homosexuality.aspx.86 Đoạn sau về cuộc đời và hành động của bà Maryam Khatoon Molkarađược chúng tôi tham khảo chủ yếu từ: http://transgenderuniverse.com/2016/02/25/transgender-in-iran-the-story-of-maryam-khatoon-molkara/. 104 Kinh nghiệm một số quốc gia trên thế giới về pháp luật chuyển đổi giới tính và bài học cho Việt Nam như một người phụ nữ. Vào đầu những năm 70, bà gặp một giáo sĩ nổi tiếng tên Ayatollah Behbehani và thực hiện nghi lễ istikhareh để lý giải số phận của mình. Sau đó bà được khuyên là nên viết thư cho Ayatollah Khomeini-người sẽ trở thành lãnh đạo tối cao của cuộc Cách mạng. Năm 1987, Molkara gặp được Khomeini sau nhiều lần bị từ chối, thậm chí là đánh đập bởi những người canh gác. Sau cuộc gặp đó, Khomeini đã nhận ra rằng để thực hiện được tốt những nội quy và nghĩa vụ của mình đối với tôn giáo, một người cần phải xác định được rõ ràng bản dạng giới và trong trường hợp nó không trùng khớp với giới tính sinh học thì cần phải được phẫu thuật chuyển đổi giới tính. Quyết định của Khomeini đã mở đường cho việc thực hiện quyền ...