MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ VĂN XUÔI KHÁNG CHIẾN CHỐNG MĨ (1965 – 1975)

Cung cấp cho HS một số vấn đề cơ bản để các em hiểu thêm về văn xuôi khấng chiến chống Mĩ; từ đó các em có cách nhìn nhận, đánh giá sâu sắc hơn về hai tác phẩm đã học trong chương trình .
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ VĂN XUÔI KHÁNG CHIẾN CHỐNG MĨ (1965 – 1975) MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ VĂNXUÔI KHÁNG CHIẾN CHỐNG MĨ (1965 – 1975)A/ YÊU CẦU CẦN ĐẠT: Cung cấp cho HS một số vấn đề cơ bản để các em hiểu thêm về văn xuôikhấng chiến chống Mĩ; từ đó các em có cách nhìn nhận, đánh giá sâu sắchơn về hai tác phẩm đã học trong chương trình .B/ TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:I. Bối cảnh lịch sử của văn học chống MĩGV: Em hãy cho biết hoàn cảnh lịch sử, xã hội Việt Nam giai đoạn 1965-1975 ?- Ngày 5-8-1964 những quả bom đầu tiên của không quân Mĩ đã dội xuốngmiền Bắc Việt Nam. Một thời kì khốc liệt, dữ dội và oai hùng nhất của dântộc Việt Nam bắt đầu. Một cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại diễn ra trên toànbộ dải đất hình chữ S này. Liên tục hơn 10 năm, mấy chục triệu người VNsống dưới bom đạn.- Mảnh đất miền Bắc mới hồi sinh, vết thương chiến tranh chống Pháp chưakịp hàn gắn xong, lại phảI gánh chịu hàng chục triệu tấn bom đạn, sắt thépcủa một nền công nghiệp chiến tranh hiện đại nhất hành tinh.- Nhưng trong 10 năm đó dân ta sống trong một thời kì ổn định toàn diện vềkinh tế, chính trị, xã hội và văn hoá (kế hoạch 5 năm lần thứ nhất).Sự ổnđịnh ấy cho phép nền văn hoá tinh thần phát triển toàn diện hơn. vì thế vănhọc thời chống Mĩ không phảI bận tâm dằn vặt nhiều với chuyện “cơm áogạo tiền”…mà chỉ quan tâm đến đời sống tinh thần của nhân dân trong chiếntranh, hướng tới những tình cảm cao thượng hơn.- Sự ổn định tương đối về kinh tế chính trị, văn hoá và xã hội ở miền Bắctrong những năm chống Mĩ đã tạo tiền đề cho tinh thần lạc quan cách mạngtrong văn học.(…)- Thời kì lịch sử 1965-1975 là thời kì cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nướccủa nhân dân ta liên tục dành được thắng lợi.(…)Thắng lợi đó cúng là mộtnguyên nhân gây nên âm hưởng ngợi ca và khẳng định một cách ồn ào vàvui vẻ trong văn học thời chống Mĩ.- Thời kì lịch sử 1965-1975 là thời kì đất nước có nguy cơ bị chia cắt lâu dài.nhân dân hai miền luôn hướng về nhau với một ý chí sắt đá: “Nước VN làmột….thay đổi”. Cho nên ý chí độc lập tự cường và khát vọng thống nhấtTổ quốc là vô cùng mạnh mẽ. Có thể nói hoàn cảnh chia cắt đất nước đã chiphối toàn bộ tư duy nghệ thuật thời chống Mĩ.(các TP tập trung viết về đề tàimiền Nam, đề tài chống Mĩ)II. Khái quát văn học chống Mĩ (HS xem lại bài khái quát)- Sự phát triển mạnh mẽ của các thể loại: thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết, kịchnói, kí..- Chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong văn học chống Mĩ.- Đặc điểm thống nhất của một nền văn học có sự lãnh đạo chặt chẽ củaĐảng.III. Đặc điểm văn xuôi chống Mĩ1. Văn xuôi chống Mĩ miền Bắc: Tổ quốc và chủ nghĩa xã hội là cảm hứng chủ đạo trong những sấng tácvăn xuôi ở miền Bắc. Chủ nghĩa xã hội lúc này là nền tảng của chủ nghĩaanh hùng, là sự quyết định sức mạnh của Tổ quốc.+ Nhiều TP viết về đề tài xây dựng CNXH nở rộ: “Chủ tịch huyện”-NguyễnKhải => Đi sâu vào nghiên cứu và tái hiện cuộc đấu tranh trong nội bộ nhândân để nhằm thay đổi cái cũ, cái lạc hậu,phản động trong quá trìnhXDCNXH.+ Thực tế bao trùm nhất của giai đoạn lịch sử này là cuộc chiến đấu của toàndân bảo vệ độc lập-tự do của Tổ quốc. Hiện thực anh hùng đã nuôi dưỡngcảm hứng lớn lao cho văn xuôi. hàng loạt Tp có giá trị xuất hiện: “Dấu chânngười lính”-Nguyễn Minh Châu, “Chiến sĩ”-Nguyễn Khải…Các Tp đều gặpnhau ở một tư tưởng-chủ đề chính: Tổ quốc và chủ nghĩa xã hội2. Văn xuôi chống Mĩ miền Bắc:- Năm 1965 với giải thưởng VHNT Nguyễn Đình Chiểu văn học cách mạngmiền Nam đã chuyển sang một bước phát triển mới về cả số lượng và chấtlượng: “Người mẹ cầm súng”-Nguyễn Thi, “Rừng xà nu”-Nguyễn TrungThành…- Năm 1966, với sự ra đời của tiểu thuyết “Hòn đất”-Anh Đức, văn xuôicách mạng MN đã chuyển sang một bước ngoặt mới trong khả năng phảnánh ngày càng quy mô hơn hiện thực CM vĩ đại.- Đầu những năm 70 xuất hiện hàng loạt tập truyện ngắn, kí có giá trị:“Chiếc lược ngà”-Nguyễn Quang Sáng, “Trên quê hương những anh hùngĐiện Ngọc”-Nguyễn Trung Thành…3.Đặc điểm chung:GV: Qua hai TP đã học em rút ra được những đặc điểm gì về văn xuôi thờikì kháng chiến chống Mĩ ?-Phương diện đề tài:Khuynh hướng sử thi và cảm hững lãng mạn là đặc điểm nổi bật của vănxuôI thời chống Mĩ. Các tác giả đã dựng lên bức tranh hoành tráng về lịchsử, tái hiện một thời kì đau thương nhưng hào hùng c ủa lịch sử dân tộc. Trênnền bức tranh ấy là hình tượng người lính với phẩm chất cao đẹp, lí tưởng.- Quan niệm nghệ thuật về con người:+ Con người là đối tượng trung tâm của phản ánh hiện thực. QNNT về conngười là cốt lõi tư tưởng, là cách nhhìn nhận đánh giá con người bằng nghệthuật của tác giả, thể hiện tính năng động của nghệ thuật trong việc thâmnhập các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống.+ Văn xuôi thời chống Mĩ viết về đời sống chiến tranh thường phản ánh conngười trong mối quan hệ với cộng đồng, với giai cấp, với dân tộc. Hìnhtượng trung tâm của văn xuôigia ...