Một số ý kiến về đào tạo sinh viên ngành sư phạm toán học đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông tổng thể

Trong bài báo này, chúng tôi tìm hiểu nội dung cốt lõi của giáo dục toán học được đặt ra trong Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, đặc điểm nghề nghiệp của sinh viên ngành Sư phạm Toán học, từ đó rút ra một số ý kiến về đào tạo sinh viên ngành Sư phạm Toán học nhằm đáp ứng Chương trình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số ý kiến về đào tạo sinh viên ngành sư phạm toán học đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông tổng thểN. C. Thắng, K. P. Chi, L. T. N. Thúy / Một số ý kiến về đào tạo sinh viên ngành sư phạm toán học…MỘT SỐ Ý KIẾN VỀ ĐÀO TẠO SINH VIÊNNGÀNH SƢ PHẠM TOÁN HỌC ĐÁP ỨNGCHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG TỔNG THỂNguyễn Chiến Thắng (1), Kiều Phương Chi (1), Lê Thị Ngọc Thúy (2)1Trường Đại học Vinh2Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ AnNgày nhận bài 23/10/2017, ngày nhận đăng 05/01/2018Tóm tắt. Trong bài báo này, chúng tôi tìm hiểu nội dung cốt lõi của giáo dục toánhọc được đặt ra trong Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, đặc điểm nghề nghiệpcủa sinh viên ngành Sư phạm Toán học, từ đó rút ra một số ý kiến về đào tạo sinh viênngành Sư phạm Toán học nhằm đáp ứng Chương trình.1. Mở đầuNgày 27/7/2017, Bộ Giáo dục và Đàotạo đã công bố Chương trình phổ thôngtổng thể. Trong Chương trình này, giáodục toán học có vai trò hình thành và pháttriển cho học sinh những phẩm chất chủyếu, năng lực chung và năng lực toán họcvới các thành tố cốt lõi là: năng lực tư duyvà lập luận toán học, năng lực mô hìnhhóa toán học, năng lực giải quyết vấn đềtoán học, năng lực giao tiếp toán học,năng lực sử dụng các công cụ và phươngtiện học toán; phát triển kiến thức, kỹnăng then chốt và tạo cơ hội để học sinhtrải nghiệm, áp dụng toán học vào đờisống thực tiễn [3]. Như vậy, giáo dục toánhọc tạo dựng sự kết nối giữa các ý tưởngtoán học, giữa toán học với các môn họckhác và giữa toán học với đời sống thựctiễn. Điều này dẫn đến sự cần thiết phảicó những thay đổi quan trọng về thiết kếchương trình và tổ chức dạy học trong đàotạo sinh viên ngành Sư phạm Toán học,trong đó cần xem tạo dựng các kết nốivừa là một năng lực cần trang bị và pháttriển cho sinh viên, vừa là kim chỉ namcho các hoạt động mà giảng viên lựachọn tổ chức cho sinh viên khi dạy họcmôn học do mình đảm nhận. Hiện nay, đãcó nhiều công trình nghiên cứu về năng.Email: thangnc@vinhuni.edu.vn (N. C. Thắng)46lực nghề nghiệp, các phương pháp và hìnhthức tổ chức dạy học tích cực cho sinhviên nói chung, sinh viên ngành Sư phạmToán học nói riêng [4-7, 10, 11, 13]…cũng như nghiên cứu về ứng dụng toánhọc vào thực tiễn hay mô hình hóa toánhọc [2, 4, 12, 14, 15]... Tuy nhiên, chưacó công trình nào nghiên cứu về vấn đềtrang bị và phát triển cho sinh viên nănglực tạo dựng các kết nối như là một thànhphần quan trọng của năng lực nghềnghiệp dạy học toán một cách chính thức.Vì vậy, nghiên cứu đề xuất một số địnhhướng về việc rèn luyện cho sinh viênngành Sư phạm Toán học năng lực tạođược các kết nối nêu trên là cần thiết vàcó ý nghĩa.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Vai trò kép trong học tập củasinh viên ngành Sư phạm Toán họcTheo [1], để đáp ứng yêu cầu đổi mớigiáo dục phổ thông, giáo viên phải cónhững vai trò chủ yếu là: nhà giáo dục(theo nghĩa rộng), người học suốt đời,một người nghiên cứu và nhà văn hóa - xãhội. Từ đó, việc đào tạo giáo viên cầnhướng đến hình thành 5 nhóm năng lựcthành phần thể hiện qua sơ đồ sau:Trường Đại học VinhTạp chí khoa học, Tập 46, Số 4B (2017), tr. 46-53Năng lực nghề nghiệpNăng lực khoa họcchuyên ngànhNăng lực sư phạmNănglựcdạyNănglựcgiáohọcdụcĐịnhhướngsự pháttriển củahọc sinhPháttriểncộngPháttriểncáđồngnhânSơ đồ 1: Năng lực nghề nghiệp của sinh viên tốt nghiệp đại học sưphạmĐối với sinh viên ngành Sư phạmToán học, năng lực khoa học chuyênngành là năng lực toán học. Như vậy, cóthể thấy rằng, việc học tập ở bậc đại họccủa sinh viên ngành Sư phạm Toán học cóvai trò kép, thể hiện ở chỗ:Thứ nhất, kiến thức toán mà sinh viênhọc được từ các môn học thuộc khoa họctoán học như Giải tích, Đại số, Hình học,Xác suất và Thống kê vừa giúp họ hìnhthành năng lực toán học nhưng cũng làphương tiện để họ phát triển các năng lựcnghề nghiệp khác. Sinh viên ngành sưphạm Toán học là thầy giáo tương lai dạyhọc môn Toán ở trường phổ thông, đó làmôn học có những đặc thù sau:- Tính trừu tượng cao độ và tính thựctiễn phổ dụng: Tính chất trừu tượngkhông phải chỉ có trong Toán học mà làđặc điểm của mọi khoa học nhưng trongToán học cái trừu tượng tách ra khỏi mọichất liệu của đối tượng, chỉ giữ lại nhữngquan hệ số lượng dưới dạng cấu trúc màthôi. Tuy nhiên, tính trừu tượng cao độchỉ che lấp chứ không hề làm mất tínhthực tiễn của Toán học, hơn nữa nó cònlàm cho Toán học có thể ứng dụng đượctrong nhiều lĩnh vực rất khác nhau củacuộc sống;- Tính lôgic và tính thực nghiệm:Toán học có thể xét theo hai phương diện.Nếu chỉ trình bày lại những kết quả toánhọc đã đạt được thì nó là một khoa họcsuy diễn và tính lôgic nổi bật. Nhưng nếu47N. C. Thắng, K. P. Chi, L. T. N. Thúy / Một số ý kiến về đào tạo sinh viên ngành sư phạm toán học…nhìn Toán học trong quá trình hình thànhvà phát triển, trong quá trình tìm tòi phátminh, thì trong phương pháp của nó vẫncó tìm tòi dự đoán, vẫn có “thực nghiệm”và “quy nạp” [4].Các kiế ...