Nghệ thuật biểu diễn truyền thống Việt Nam mười năm đầu thế kỉ XXI

Ngày nay, trong kỉ nguyên toàn cầu hóa, thế giới ngày càng xích lại gần nhau hơn như thuật ngữ “thế giới phẳng” của Thomas L. Friedman đã mô tả. Nhưng cũng trong bối cảnh đó, giá trị truyền thống của mỗi quốc gia lại đứng trước nguy cơ bị đe dọa và mai một. Đặc biệt với ngành nghệ thuật, dưới sức cạnh tranh ngày càng mạnh của các loại hình giải trí hiện đại, nghệ thuật biểu diễn truyền thống buộc phải biến đổi, chuyển mình khi thị hiếu khán giả đang hiện đại hơn, quốc tế hóa hơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghệ thuật biểu diễn truyền thống Việt Nam mười năm đầu thế kỉ XXITẠP CHÍ VHDG s ố 3/2012 3 NGHỆ THUẬT BIẾU DIÊN TRUYÊN THÕNG VIỆT NAM MƯỜI NĂM ĐẦU THÊ KỈ XXI: THỰC TRẠNG VÀ BIÊN ĐÔÌ ĐINH MỸ LINH gày nay, trong ki nguyên toàn cầu hiện nay, chi còn vài đọàn cải lương sống hóa, thế giới ngày càng xích lại gần lay lắt gạo chợ nước sông,(1).nhau hon như thuật ngữ “thế giới phang” Nguyên nhản của hiện trạng mat kháchcủa Thomas L. Friedman đà mô tả. Nhưng ấy đến từ nhiều khía cạnỉr.cũng trong bối cảnh đó, giá trị truyền thống Trước hết là sự cạnh tranh trong bôicủa mồi quôc gia lại đứng trước nguy cơ bị cảnh hiện đại hóa, toàn cầu hóa. Khán giảđe dọa và mai một. Đặc biệt với ngành nghệ đô thị ngày càng có điều kiện tiếp xúc vớithuật, dưới sức cạnh tranh ngày càng mạnh những loại hình nghệ thuật hiện đại, mới lạcủa các loại hình giải trí hiện đại, nghệ du nhập từ nước ngoài vào cạnh tranh vớithuật biểu diễn truyền thống buộc phải biến nghệ thuật truyền thống. Điện ành ra đờiđồi, chuyên mình khi thị hiếu khán già đanghiện đại hơn, quốc tế hóa hơn. muộn hơn nhưng lại dông khán giả hơn. Sự phát triên của truyền hình và công nghệ 1. Khó khăn của nghệ thuật biêu diễn thông tin cho khán giả nhiều lựa chọn giảitruyền thong trong bối cảnh hiện đại trí phong phú. Các tiết mục nghệ thuật Nhìn chung, từ những năm cuối the ki truyền thống trên truyền hình, vốn là kênhXX, nghệ thuật biểu diền truyền thống ở đô tiếp cận phô biến nhât ngày nay, cũng bịthị Việt Nam đă trong tình trạng rạp hát cạnh tranh bời nhiều chương trình văn nghệvắng khách, phải sống nhờ lưu diễn. Chèo, khác, nhất là khi truyền hình cáp xuất hiện,tuồng, cài lương... từng là món ăn tinh thần số kênh giải trí tăng mạnh. Đặc biệt, giới trẻgắn bó với người dân Việt Nam, là sinh là lứa tuôi biết nắm bat công nghệ, thíchhoạt vãn hóa phô biến ờ đồng bàng nông nghi nhanh chóng với cái hiện đại và vănnghiệp. Như trường hợp của chèo, trước hóa ngoại lai.đây, gần như mỗi làng, xă đều có một đội Sự lấn át về tan suất tiếp cận kể trênchèo. Nhưng hiện nay, dù vẫn là bộ môn dưa đen một thực trạng là khi dà quen vớitruyên thống được ưa chuộng nhất ở miền thẩm mĩ, hình thức biểu diễn hiện đại (củaBăc, chèo không tránh khỏi cảnh sụt giảm phim ảnh, ca nhạc, kịch nói, tấu h à i...),khán già, “sống” dựa vào lưu diền nông khán giả không còn ưa thích cách biểu đạtthôn. Cải lương cũng đánh dấu tình trạng ước lệ xưa cũ của chèo, tuồng... nừa.đìu hiu từ thập niên cuối thế kì XX và kéo Người dân, nhất là ở những thành phố lớn,dài sang mười năm đầu thế kỉ XXI. “Có giờ đây đà quen với thị hiếu của truyềnthời, ở Đồng bằng sông Cừu Long đâu đâu hình, phim ảnh, thời trang, âm nhạc và văncùng rộn ràng sân khấu cài lương. Nhưng học hiện đại... Nhừng loại này có tiết tấu4 NGHIÊN CỨU - TRAO ĐÔInhanh và ít ước lệ hơn nghệ thuật truyền Như thế, nghệ thuật diễn xướng đà rathống, gần gũi với cuộc sống hiện nay hơn. khỏi sinh hoạt lao động hằng ngày, chi cònBời vậy, một bộ phận đông khán giả đang là sân khấu biểu diễn đơn thuần. Sự thaybình giá chèo, tuông, cài lương... từ lăng đôi môi trường diễn xướng này kéo theo haikính thâm mĩ cua các loại hình văn hỏa nghệ hệ lụy. Một là, khi mất đi không gian làngthuật hiện đại. Cùng chinh bời điều này mà quê với lao động tập thê như một môixu hướng pha lần ca nhạc tạp kĩ vào chương trường nuôi dưỡng, bản thân nghệ thuậttrình biểu diễn truyền thống đang trờ nên biểu diễn truyền thống đà hao giảm sức happhổ biến, ví dụ chương trình “Du xuân” Nhà dẫn. Cuộc sống gấp gáp hơn, tác phonghát Chèo Hà Nội phải xen kẽ hài chèo, múa công nghiệp chính xác, cụ thê, thực tẻ hơnhát mừng xuân... mới hút khách; còn một khiến khán già không còn thấy lối kêđoàn cải lương vê đĩa phương diễn nhưng chuyện tiết tấu chậm, ước lệ. làm dỏmtrôn loa phóng thanh mời chào bà con phai như ở chèo, tuông là phù hợp với minh nữa.giới thiệu là nhạc trẻ2. Bàn thân người nghệ sĩ vốn quen thuộc với Một nguyên nhân quan trọng khác môi trường làm việc công chức cũng khókhiến nghệ thuật biểu diền truyền thống mất càm thụ hết tinh thần của diễn xướng côdi vị thế là sự phá vờ phương thức lưu truyền, do đó khả năng, trình độ của lớptruyền diễn xướng dân gian. Trong khi diễn nghệ sĩ trẻ cũng là một hiện trạng, Hai lả,xướng dân gian là sản phâm cùa tập thê tuy chuyền từ môi trường lao động sangnông nghiệp thì tính cố kết làng xà lại dang biêu diền song diễn xướng dân gian khôngnứt vờ trong thời kì chuyên giao từ kinh tể tách hoàn toàn khỏi không khí nông thôn.nông nghiệp sang công nghiệp. Người dân Bời vậy một trong những nguyên nhân thátnông thôn đô ra thành phố làm ăn, các đội bại ít ai ngờ tới nhưng lại có ảnh hươngchèo nông thôn thiếu người đe duy trì hoạt nhất định tới lựa chọn thưởng thức cùađộng. Những buôi hát giao duyên không khán giả là yếu to rạp hát, môi trường biêucòn thường kì. Cư dân l ...