Nghiên cứu kỹ thuật nhuộm BAND G để lập karyotype trong chẩn đoán các bệnh rối loạn nhiễm sắc thể

Để phục vụ nhu cầu chẩn đoán và tư vấn di truyền tại địa phương, nhóm nghiên cứu tiến hành đề tài này nhằm hai mục tiêu sau: Cải tiến và hoàn thiện việc làm tiêu bản NST tế bào máu ngoại vi; cải tiến và hoàn thiện quy trình nhuộm nhiễm sắc thể bằng kỹ thuật nhuộm band G.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu kỹ thuật nhuộm BAND G để lập karyotype trong chẩn đoán các bệnh rối loạn nhiễm sắc thểTẠPCHÍKHOAHỌC,ĐạihọcHuế,Số15,2003 NGHIÊNCỨUKỸTHUẬTNHUỘMBANDGĐỂLẬPKARYOTYPE TRONGCHẨNĐOÁNCÁCBỆNHRỐILOẠNNHIỄMSẮCTHỂ HàThịMinhThi ĐoànThịDuyênAnh,NguyễnViếtNhân TrườngĐạihọcYkhoa,ĐạihọcHuế 1.ĐẶTVẤNĐỀ Bấtthườngnhiễmsắcthể (NST)làmộttrongnhữngnguyênnhânquantrọnggâyracácbệnhlýditruyền,đượcgặpvớitỷ lệ1/150trẻsinhsốngvàtrongû50%trườnghợpsẩythaingẫunhiênởbathángđầuthaikỳ[6]. Lậpkaryotypelàmộtxétnghiệmcầnthiếtchotấtcảcáctrườnghợptrênlâm sàngnghingờcóbấtthườngsốlượnghoặccấutrúcNST[2].Kếtquảkhôngnhững phụcvụ việcchẩnđoánxácđịnhmàcòncóýnghĩaquyếtđịnhtrongûcôngtáctưvấnditruyền. Từ năm1970,ngườitađãkhôngcôngnhậnnhữngKaryotypeđượclậpvớikỹthuậtnhuộmGiemsathường(khôngcóband)vìvớikỹ thuậtnhuộmnàykhónhận dạngchínhxáctừngNSTcũngnhưkhôngthểpháthiệnđượcnhữngbấtthườngcấu trúckiểuđảođoạn,nhânđôiđoạn,...[6].Từ đóđếnnay,tấtcả cáckaryotypethôngthườngđượclậptạicácphòngxétnghiệmditruyềntrênthếgiớichỉsửdụngcáckỹthuậtnhuộmband,trongđóthôngdụngnhấtlàkỹthuậtnhuộmbandG. Để việc nhuộm band G đạt được kết quả tối ưu làm cơ sở cho việc lậpkaryotype,cầnphảihoànthiệnhaibướcquantrọngđólà(1)làmđượctiêubảnvới cáccụmNSTphântántốt,khôngbị biếndạng(saukhiđãnuôicấymẫu);(2)xửlýtiêubảnvànhuộmđúngkỹthuậtvớikếtquảcácbandtrênNSTđạttiêuchuẩn. Việclậpkaryotypecóthể tiếnhànhđốivớicácmẫunghiệmnhư tế bàomáu ngoạivi(tếbàolympho),tếbàonướcối,tủyxương,tếbàoda...nhưngtế bàomáu ngoạiviđượcsử dụngnhiềunhất.Vìvậy,chúngtôichọnnuôicấytế bàomáu ngoạiviđểnghiêncứuhoànthiệnkỹthuậtnhuộmbandGcáccụmNST. Tuynhiên,việcnhuộmNSTbằngkỹ thuậtnhuộmbandđòihỏiphảicóhoá chấtđặcbiệt,thaotáckỹthuậttinhtếcũngnhưđiềukiệnmôitrường(nhiệtđộ,độẩm)thíchhợpchoviệclàmtiêubản[1].Vìvậy,hiệnnaymộtsốphòngxétnghiệmdi truyền trong toàn quốc vẫn phải lập karyotype với kỹ thuật nhuộm Giemsa thường. 129 Để phụcvụ nhucầuchẩn đoánvàtư vấnditruyềntại địaphương,nhómnghiêncứutiếnhànhđềtàinàynhằmhaimụctiêusau:  CảitiếnvàhoànthiệnviệclàmtiêubảnNSTtếbàomáungoạivi.  Cảitiếnvàhoànthiệnquytrìnhnhuộmnhiễmsắcthể bằngkỹthuậtnhuộm bandG. 2.ĐỐITƯỢNGVÀPHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU 2.1.Đốitượngnghiêncứu:  ChúngtôinghiêncứulậpKaryotypetếbàomáungoạivingười. Cácmẫumáuđượcnghiêncứulấytừ nhữngngườibìnhthườngtìnhnguyệncũngnhư nhữngbệnhnhânvớilâmsàngcóchỉ địnhlậpKaryotypeđượcgiớithiệu từkhoaNhivàKhoaSảnBệnhviệnTrungươngHuế.  Nghiêncứuthiếtkếtủlàmtiêubản,giágáctiêubảnkhinhuộm.  Nghiêncứuhoànthiệnkỹthuậtnhỏtiêubảnnhằmtăngchấtlượngtiêubản  Nghiêncứuhoànthiệncácbướclàmgià,xửlývànhuộmtiêubản 2.2.Phươngphápnghiêncứu: Tấtcả cácnghiêncứucảitiếncũngnhư hoànthiệnquytrìnhlàmtiêubảnvànhuộmbandGcủachúngtôiđềudựatrênnhữngtiêuchuẩnkỹ thuậtcủaHộikỹthuậtDitruyềnthếgiới(AGT).Đốivớimỗibướckỹthuậtđềucónhiềucáchlàm khácnhautuỳ theotừngphòngxétnghiệm.Vìvậy,đốivớimỗimẫunuôicấythu hoạchtừmỗingườiđượcnghiêncứu,chúngtôichianhiềulôđểthửnghiệm. Tế bào máu ngoại vi sau khi được nuôi cấy bằng môi trường F10 vàphytohemagglutinintrong3ngàysẽđượcthuhoạchvớicolcemide,sốcnhượctrươngbằng dung dịch KCl và sodium citrate, cố định trong Carnoy (3 methanol: 1 acidacetic).Sauđótiếnhànhcácbướclàmtiêubảnvànhuộmnhưsau: 2.2.1.Làmtiêubản: Chúngtôinghiêncứuđểtiêubảnđạtchấtlượngchuẩnlà:cácNSTphântántốt,tốiđachỉ 3NSTcóbiểuhiệnchồngchéovàkhôngcóNSTbị biếndạnghoặcđứtgãy. Đểđạtđượckếtquảnày,quátrìnhlàmtiêubảnphảiđượcthựchiệnvớicácđiềukiệnsau: Điềukiệnnhiệtđộ,độ ẩmkhuvựcnhỏ tiêubảnthíchhợpnhằmgiúptiêu bảnkhôtrongkhoảngthờigian3045giây:HầuhếtcácphòngxétnghiệmditruyềntếbàotrênthếgiớiđềusửdụngThermotronđểổnđịnhnhiệtđộ,độẩm.Trongđiều kiệnđộẩmThừaThiênHuếcao(8090%),lạikhôngcóThermo ...