Nghiên cứu phương tễ học: Phần 1

Tài liệu "Phương tễ học" phần 1 trình bày các nội dung chính sau: Lịch sử phương tễ học; Hình thức thuốc thang; Thuốc giải biểu; Thuốc tả hạ; Thuốc hòa giải; Thuốc thanh nhiệt; Thuốc khử hàn; Thuốc lý khí;... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu phương tễ học: Phần 1HOÀNG DUY TÂ NHOẢNG ANH TUẤN ý ĩ «PHƯƠNG TỄ HỌC HOÀNG DUY TÂN HOÀNG ANH TUẤNP H U Ơ Ĩ I G ĩ i H Ọ C LỜI NÓ I Đ Ầ U Chữ phương (h ) theo gốc từ chữ Hán, có nghĩa là chuẩn mực,mẫu mực.... để từ đó có thể mô phỏng theo mà áp dụng. Phương tễhọc là phương pháp nghiên cứu các bài thuốc đã và đang được dùngcó hiệu quả, để dựa theo đó, có thể gia giảm cho phù hợp với chứngtrạng tương đối thích hợp với chủ trị của bài thuốc đó. Nghiên cứu về Thương tễ học’ chúng ta: • Thừa hưởng được rất nhiều bài thuốc kinh nghiệm quý báuvà hiệu nghiệm của các thày thuốc đi trước (tính đến nay đã hơn100.000 bài thuôc - Trung y phương tễ đại từ điển), có thể dùng đểđiều trị được rấ t nhiều loại bệnh. • IIọc hỏi được cách lý luận (qua sự giải thích các bài thuốc)và ứng dụng (qua các tác dụng chu trị) các bài thuôc trong điềutrị. • Tuy nhiên cái hay nhât là chúng ta học được cách ‘dộng não’để lập phương. Người xưa thường nói “Dụng dược như dụng binh”,qua từng bài thuốc, tuy chỉ có khoảng hơn 200 vị thuốc thường dùngnhưng các danh y, các thày thuốc di trước đã khéo léo xếp đặt, giagiảm... để các vị thuốc trở thành phương thang’ riêng biệt cho từngtrường hợp bệnh, và hiệu quả là bệnh khỏi. Mỗi bài thuốc được hình thành là cả một quá trình nghiêncứu (về y lý, dược lý), biện chứng (dộng năo để tìm ra vị thuốc thíchhợp) và trải qua những kinh nghiệm điều trị thực tiễn lâm sàng, vìvậy, tìm hiểu về ‘Phương tễ học’ là một điều rất hấp dẫn. Có những bài thucíc được lập phương cách đây hàng nghìnnăm về trước, nhưng đến bây giờ, khi ứng dụng (nếu dúng bệnhchứng) vẫn có hiệu quả. Và Trung Quốc đã có những công trìnhnghirn cứu áp dụng những hài thuốc ‘cổ phương’ để diều trị những bộnh hiện nay (có thể là ngày xưa chưa có loại bệnh nàylioẠi’ gọi dưới ílạntf tôn khác), và I1ÔU cùng những hệnh chứntf hoẠccùng cách biện chứng, trên lâm sàng vẫn có nhiều kết quả rấ t tốt.Những nội dung này được ghi lại trong những sách mang tên Cổphương kim dụng’ đáng cho chúng ta nghiên cứu và học hỏi trongthời đại này. Bài thuốc trị bệnh có rất nhiều, tuy nhiên, trong mỗi nhómthuốc, chúng tôi chỉ chọn lọc giới thiệu một số bài thuôc đã đượccác sách giáo khoa chuyên về Thương tễ học thống nhất giới thiệu.Những bài thuốc này, chúng tôi để trong khung kèm cả phần trìnhbày bằng chữ Hán (nguyên bài thuốc). Còn các bài thuốc khác đượcin tên bài thuốc dưới dạng chữ nghiêng (italic) thí dụ: ‘TUYÊN ĐỘCPHÁT BIỂU THANG là những bài để tham khảo thêm. Những bài chọn lọc, chứng tôi sẽ trình bày chi tiết những gìliỏn quan đến bài thuốc đó: Dược vị, cách chế biến, cách uống thuốc,tác dụng chủ trị, ý nghĩa của bài thuốc, các ứng dụng lâm sàng, vàHau cùng thêm các lời bình luận, nhận xét (nếu có) về các bài thuốcnày. Mong rằng, qua những bài thuốc tiêu biểu này, chúng ta cóthế nấm bắt được cách biện chứng, dược lý của các vị thuốc để từđó có thể tiếp cận, sử dụng các bài thuôc một cách hiệu quả hơntrôn lAm sàng. Có những bài thuôc ít vị (1-2 vị) nhưng cũng những bài trênmười mấy hai mươi vị, nếu nhớ được hết các vị thuốc trong bài cảlồ một diều khó, vi vậy, người xưa đâ nghĩ ra cách đặt thành bàithư, bài ca... để dễ ghi nhớ. Cho đến nay, vẫn còn nhiều sách giáokhoa theo phương pháp này. Tuy nhiên, có thể mỗi người sẽ có cáchthức khác nhau trong việc ghi nhớ (có thể bằng thơ, ca, vè...) cáchnào cũng dược, miễn là khi cần, chúng ta có thể kê dược toa thuốcđố một cách đầy đủ. Qua tham khảo nhiều loại sách, chúng tôi thâybản tóm tắ t để nhớ các vị thuốc trong bài ở sách ‘Y phương ca quát’được nhiều sách giáo khoa trích dẫn nhất, vì vậy, sau mỗi bài tiêubiểu, chúng tôi cũng sẽ trích dẫn những bài ca này để giúp ngườiđọc dễ nhớ hơn nội dung của bài thuốc đó. Việc chuyển tải sangtiếng Việt chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn, nhất là về âm vận, vìvậy, sẽ có nhiều chỗ phải ép vần không được hay cho lắm. Hy vọngtrong tương lai sẽ sưu tầm thêm nhiều bài ca hơn nữa... Tiếng Hán, hiộn nay (lược phổ biến rộng rãi, vì vậy, chúng tôicũng H #hi tAn hồi thuốc bhnK tiếng Hán (lể tiện Ira cứu. Ntf()Ai rn, ữhiộn nny, rất nhiồu Hrttíh nước nKOồi cũng đft dịch ‘Phương họcthành tiếng bản ngữ, vì vậy, chúng tôi cũng dùng phiên âm quốc tế(tiếng Quan thoại) để dễ tiếp cận với các sách nước ngoài. Trong quá trình tham khảo những sách về Thương tễ học’,chúng tôi nhận thấy quyển ‘Phương tễ học’ của Bắc Kinh xuất bảnnăm 2004, có hình thức trình bày rất khoa học: ngắn gọn nhưngsúc tích, cho nên chúng tôi dựa vào quyển sách này và trình bàylại dưới dạng đồ hình cho dễ nhớ. Chúng tôi cũng giữ nguyên phầntrình bày bằng tiếng Hán, chỉ cố chuyển sang Việt ngữ cho dễ đọc,dễ tiếp thu. Quyển sách này được soạn trong tinh thần thừa kế, phát huynhững nét độc đáo của nền YHCT, nhất là trong lĩnh vực nghiên ...