Ngữ dụng học với việc dạy đọc hiểu một văn bản bằng tiếng nước ngoài

Đọc hiểu một văn bản không chỉ đơn thuần là quá trình giải mã ngôn ngữ để tìm kiếm ý niệm trong cú pháp và ngữ nghĩa. Để thực sự đọc hiểu được một văn bản, cần thiết phải hiểu được ý niệm mà người tạo ra văn bản muốn biểu đạt trong ngữ cảnh đặc thù và ngữ cảnh đó ảnh hưởng như thế nào đến những gì được đề cập đến. Điều đó có nghĩa là không chỉ vỏ ngôn ngữ mà cả tình huống trong đó ngôn ngữ được sử dụng cũng phải được tính đến. Giúp người học đọc và hiểu sâu, ý thức sâu về ngôn ngữ dùng trong văn bản, làm cho họ sẵn sàng khi tiếp cận văn bản cũng như có được phương pháp đọc hiểu hiệu quả là những công việc cần làm của người giáo viên ngoại ngữ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ngữ dụng học với việc dạy đọc hiểu một văn bản bằng tiếng nước ngoài Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 25 (2009) 107-111 Ng d ng h c v i vi c d y c hi u m t văn b n b ng ti ng nư c ngoài Ph m Th Hòa* Khoa Ngôn ng và Văn hóa Anh - M , Trư ng i h c Ngo i ng , i h c Qu c gia Hà N i, ư ng Ph m Văn ng, C u Gi y, Hà N i, Vi t Nam Nh n ngày 30 tháng 5 năm 2008 Tóm t t. c hi u m t văn b n không ch ơn thu n là quá trình gi i mã ngôn ng tìm ki m ý ni m trong cú pháp và ng nghĩa. th c s c hi u ư c m t văn b n, c n thi t ph i hi u ư c ý ni m mà ngư i t o ra văn b n mu n bi u t trong ng c nh c thù và ng c nh ó nh hư ng như th nào n nh ng gì ư c c p n. i u ó có nghĩa là không ch v ngôn ng mà c tình hu ng trong ó ngôn ng ư c s d ng cũng ph i ư c tính n. Giúp ngư i h c c và hi u sâu, ý th c sâu v ngôn ng dùng trong văn b n, làm cho h s n sàng khi ti p c n văn b n cũng như có ư c phương pháp c hi u hi u qu là nh ng công vi c c n làm c a ngư i giáo viên ngo i ng . ư c s p x p theo trình t (cú pháp), và nghiên 1. Th nào là c hi u m t văn b n b ng ti ng nư c ngoài? * c u các m i quan h gi a các hình th c ngôn ng v i các th c th c a th gi i khách quan Lâu nay, khi d y c m t văn b n b ng xem các t g n v i các s v t hi n tư ng ra sao ti ng nư c ngoài, nhi u giáo viên cho r ng (ng nghĩa) - Yule [1]. C hai c p này u nhi m v c a h là làm cho h c sinh hi u ư c b qua m t y u t quan tr ng là ngư i s d ng văn b n ó ch y u thông qua vi c phân tích, ngôn ng . gi ng gi i các y u t ngôn ng mà ngư i t o Tuy nhiên, ý ni m không ch là hình th c văn b n dùng bi u t nh ng ý tư ng c a h . thu c cú pháp và ng nghĩa. Ý ni m ng d ng Công vi c mà ph n l n các giáo viên làm là h c là cái gì ó xu t phát t ng c nh ch gi ng gi i t m i, c u trúc, các cách di n t, không ph i t cú pháp và ng nghĩa (Hatch và sau ó ưa ra các câu h i ho c bài t p ki m [2]). th c s c hi u ư c m t vă n b n, tra m c c hi u c a h c sinh i v i vă n c n thi t ph i hi u ư c ý ni m mà ngư i t o ra b n ó. c hi u văn b n ây ư c coi là văn b n mu n bi u t trong m t ng c nh c quá trình gi i mã ngôn ng , t c là ch d ng l i thù và ng c nh ó nh hư ng như th nào n cp tìm ki m ý ni m trong cú pháp nh ng gì ư c c p n. i u ó có nghĩa là (syntax) và ng nghĩa (semantics). Công vi c không ch v ngôn ng mà c tình hu ng trong ch y u là nghiên c u các m i quan h gi a ó ngôn ng ư c s d ng cũng c n ph i ư c các hình th c ngôn ng , xem cách th c chúng tính n. Tình hu ng ây bao g m ngư i t o ra văn b n và ngư i lĩnh h i văn b n, m i quan ______ h gi a h , hoàn c nh, th i gian... Hi u ư c * T: 84-4-37545445. nh ng m i quan h gi a hình th c ngôn ng và E-mail: hoapt@hotmail.com 107 108 P.T. Hòa / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Ngoại ngữ 25 (2009) 107-111 ngư i s d ng các hình th c ngôn ng ó giúp khác nhau (xem Ph m Th Hoà [5]). Ho t ng chúng ta hi u ư c các ý ni m ã nh c do v y, bao g m hai quá trình quan tr ng: (intended meaning), các gi nh, m c ích và quá trình ph n h i thông tin t cu n sách lên óc các lo i hành ng ư c th c hi n c a ngư i s ngư i c, t c là ngôn ng t văn b n và quá d ng ngôn ng . Ví d : I lost my purse - (Tôi trình d i t trên xu ng, t c nh ng gì i t óc m t ví r i) - ư c nói v i m t ngư i b n có th ngư i c xu ng văn b n. Chúng có th g m mang ý ni m ng d ng h c là m t ch th , m t ki n th c v ch văn b n, cách th c, k năng l i yêu c u ư c vay ti n c a ngư i b n ó c, kinh nghi m i v i m t th lo i vă n b n (Hatch [2]). Cùng m t l i nói: Ill see you c th . Ví d : Vi c thi u ki n th c n n v vă n later - (Tôi s g p anh sau) - ư c dùng trong hoá, t nư c h c c a ngư i c có th làm cho các ng c nh khác nhau có th mang các hi u h hi u sai và không th u áo m t thông tin l c t i l i (illocutionary forces) khác nhau; ó m c dù h bi t rõ t ng t và c ...