Người cao tuổi ở miền Trung và Nam Bộ Việt Nam năm 2000: Phác thảo từ một số kết quả nghiên cứu định tính - Bế Quỳnh Nga

Nội dung bài viết "Người cao tuổi ở miền Trung và Nam Bộ Việt Nam năm 2000: Phác thảo từ một số kết quả nghiên cứu định tính" giới thiệu đến các bạn kết quả phân tích về lao động của người cao tuổi, sắp xếp gia đình, tham gia xã hội của người cao tuổi, người cao tuổi và hệ thống an sinh xã hội,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Người cao tuổi ở miền Trung và Nam Bộ Việt Nam năm 2000: Phác thảo từ một số kết quả nghiên cứu định tính - Bế Quỳnh Nga28 X· héi häc sè 3 (75), 2001Ng−êi cao tuæi ë miÒn Trung vµ Nam BéViÖt Nam n¨m 2000-ph¸c th¶o tõ mét sèkÕt qu¶ nghiªn cøu ®Þnh tÝnh BÕ Quúnh Nga Ngµy nay, ng−êi cao tuæi trë thµnh vÊn ®Ò toµn cÇu vµ ®ang lµ mèi quan t©mcña céng ®ång quèc tÕ bëi ng−êi cao tuæi ngµy cµng t¨ng vÒ sè l−îng vµ ®ang cã xuh−íng t¨ng nhanh do t¸c ®éng cña 2 yÕu tè: tuæi thä b×nh qu©n t¨ng cïng víi tiÕn bécña y häc vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ. Theo dù b¸o, ë ViÖt Nam tû träng ng−êi cao tuæi sÏ t¨ng cao sau n¨m 2010.NÕu nh− n¨m 1995 tû träng ng−êi cao tuæi ViÖt nam lµ 7,4% th× −íc tÝnh ®Õn n¨m2015- sau 20 n¨m, tû träng ng−êi cao tuæi sÏ lªn tíi 9,1% cã nghÜa lµ sè ng−êi caotuæi t¨ng xÊp xØ 1,6 lÇn trong khi quy m« d©n sè chØ t¨ng cã 1,28 lÇn. ViÖc t¨ng d©nsè giµ trong bèi c¶nh chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung bao cÊp sang nÒn kinh tÕthÞ tr−êng ®· kÐo theo nhiÒu vÊn ®Ò x· héi. Do vËy c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ng−êicao tuæi ®ang lµ mèi quan t©m chó ý cña giíi nghiªn cøu. Dù ¸n Nghiªn cøu ®ÞnhtÝnh vÒ ng−êi cao tuæi do UNFPA tµi trî lµ nghiªn cøu tiÕp tôc cña dù ¸n Nghiªncøu ®Þnh l−îng vÒ ng−êi cao tuæi ®ång b»ng s«ng Hång 1996. Nghiªn cøu nµy nh»mt×m hiÓu s©u h¬n c¸c vÊn ®Ò cña ng−êi cao tuæi trong giai ®o¹n hiÖn nay. Nh÷ng®iÓm tr×nh bµy sau ®©y dùa trªn kÕt qu¶ cña c¸c nghiªn cøu ®Þnh tÝnh tiÕn hµnh cuèin¨m 1999 ®Çu n¨m 2000 t¹i mét sè ®iÓm ë miÒn Trung vµ miÒn Nam ViÖt Nam. Sau®©y lµ mét sè kÕt qu¶ ph©n tÝch b−íc ®Çu rót ra tõ cuéc ®iÒu tra. 1. Lao ®éng cña ng−êi cao tuæi Nãi ®Õn vÊn ®Ò lao ®éng cña ng−êi cao tuæi ë ViÖt Nam, cã lÏ tr−íc tiªn ph¶inãi ®Õn lao ®éng t¹o thu nhËp, yÕu tè quan träng ¶nh h−ëng tíi vÞ thÕ cña ng−êi caotuæi trong gia ®×nh. §©y lµ mét chØ b¸o quan träng vÒ sù ®éc lËp hay phô thuéc cñahä vµo gia ®×nh hay c¸c nguån trî cÊp x· héi. NguyÖn väng cã viÖc lµm ë ng−êi caotuæi ViÖt Nam tr−íc hÕt cã lÏ do chç hä kh«ng cã nguån thu nhËp, hoÆc cã nh−ng qu¸Ýt ái, kh«ng ®ñ sèng. Theo kÕt qu¶ mét sè cuéc ®iÒu tra cña Bé Lao ®éng-Th−¬ng binh vµ X· héi th×cã tíi 70% sè ng−êi cao tuæi trong ®é tuæi tõ 60- 70 cßn ph¶i lao ®éng ®Ó kiÕm sèng,trong sè ®ã cã tíi 38% cßn ph¶i ®ãng vai trß chÝnh trong kinh tÕ gia ®×nh (Ph¹m KiªnC−êng, 1998). Sè liÖu ®iÒu tra vÒ ®iÒu kiÖn sèng cña ng−êi cao tuæi do Bé Lao ®éng-Th−¬ng Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn BÕ Quúnh Nga 29binh vµ X· héi cho biÕt chi tiÕt h¬n: 44,89% ng−êi cao tuæi cßn tham gia ho¹t ®éngkinh tÕ. Trong ®ã, c¸c cô thuéc nhãm tuæi 60-69 lµ 48,93%; nhãm tuæi 70-74 lµ43,26%; vÉn cßn 25,94 % c¸c cô 74 tuæi trë lªn hiÖn cßn tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ.Tû lÖ t−¬ng øng nµy ®Æc biÖt cao ë khu vùc n«ng th«n (50,34%) trong ®ã c¸c cô thuécnhãm tuæi 60- 64 lµ 68,31%; nhãm tuæi 65- 69 lµ 54,91%; nhãm tuæi 70-74 lµ 52,29%vµ nhãm tuæi trªn 74 lµ 30,24% (B¸o c¸o kÕt qu¶ ®iÒu tra, 1999). C¸c cuéc pháng vÊn c¸ nh©n vµ th¶o luËn nhãm tËp trung t¹i c¸c ®iÓm nghiªncøu cña chóng t«i ë c¶ 3 miÒn B¾c Trung Nam còng kh¼ng ®Þnh r»ng ng−êi cao tuæivÉn cßn tiÕp tôc lµm viÖc, lao ®éng ®Ó t¨ng thu nhËp, thËm chÝ trong mét sè tr−ênghîp lµ ®Ó kiÕm sèng. Trong cuéc trß chuyÖn víi chóng t«i, «ng N.B 82 tuæi (c¸n bé h−u trÝ) ë §µN½ng t©m sù: Nh− tôi t«i, nãi chung còng ch¼ng cã mÊy lóc r¶nh rçi ®©u. Cã mét«ng ë c¹nh nhµ t«i n¨m nay còng 78 tuæi råi mµ hiÖn giê «ng Êy vÉn ph¶i lµm viÖc ®ÓkiÕm sèng nh− ®an c¸i chæi ®Ó b¸n. Nh− t«i ®©y th× còng kh«ng cã mÊy lóc r¶nh rçi,t«i còng tranh thñ tõng lóc ®Ó lµm viÖc ch¨n nu«i gµ thªm. Hµng ngµy «ng N.B.ph¶i ®¹p xe chë 3 chôc c©n c¸m vÒ ®Ó nu«i gµ, mçi ngµy thu nhËp cña «ng kho¶ng tõ7000-10.000®. (Pháng vÊn «ng N.B, ph−êng Xu©n Hµ, quËn Thanh Khª, thµnh ph觵 N½ng). Lêi mét ng−êi ®−îc hái kh¸c “B©y giê hai vî chång giµ ¨n uèng tù lo, cßncon c¸i nã kh«ng lo ®−îc. T«i th× nãi thËt, ë ®êi h÷u khæ nªn th©n th«i, ph¶i chÞu khãlµm ¨n, b©y giê giµ vÉn ph¶i ®i lµm, söa c¸i xe ®¹p kiÕm c¸i ¨n” (Th¶o luËn nhãm60-69, ph−êng NguyÔn Nghiªm, thÞ x· Qu¶ng Ng·i, tØnh Qu¶ng Ng·i). NhiÒu ng−êi cao tuæi kh«ng nh÷ng ph¶i kiÕm sèng nu«i b¶n th©n mµ cßn lµm®Ó nu«i con. Tr−êng hîp bµ S. 64 tuæi (chång bµ 70 tuæi) ë thÞ x· Qu¶ng Ng·i lµ métvÝ dô. HiÖn t¹i vî chång bµ sèng víi ng−êi con trai thø t− («ng bµ cã 6 con) lµm nghÒsöa ®ång hå, bµ th× ®i chî bu«n b¸n lÆt vÆt. ë tuæi ®¸ng ra ®· ®−îc nghØ ng¬i nh−ngbµ vÉn ph¶i lao ®éng ®Ó nu«i hai con (Th¶o luËn nhãm 60-69, ph−êng NguyÔnNghiªm, thÞ x· Qu¶ng Ng·i, tØnh Qu¶ng Ng·i). §¸ng chó ý lµ thêi gian dµnh cho lao ®éng kiÕm sèng cña ng−êi cao tuæikh«ng kÐm thêi gian cña mét ng−êi lao ®éng b×nh th−êng. Trong cuéc chuyÖn trß víichóng ...