Người cao tuổi và sự sắp xếp cuộc sống gia đình hiện nay, tác động của những yếu tố kinh tế xã hội, văn hóa - Dương Chí Thiện

Người cao tuổi và sự sắp xếp cuộc sống gia đình hiện nay, tác động của những yếu tố kinh tế xã hội, văn hóa - Dương Chí Thiện
Mô tả cơ bản về tài liệu:
Vấn đề và các mô hình sắp xếp đời sống gia đình cơ bản, tác động của kinh tế, xã hội, văn hóa đến sự lựa chọn các mô hình sắp xếp đời sống gia đình chủ yếu của người cao tuổi là những nội dung chính trong bài viết "Người cao tuổi và sự sắp xếp cuộc sống gia đình hiện nay, tác động của những yếu tố kinh tế xã hội, văn hóa", mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Người cao tuổi và sự sắp xếp cuộc sống gia đình hiện nay, tác động của những yếu tố kinh tế xã hội, văn hóa - Dương Chí Thiện54 X· héi häc sè 1 (73), 2001Ng−êi cao tuæi vµsù s¾p xÕp cuéc sèng gia ®×nh hiÖn nay-t¸c ®éng cña nh÷ng yÕu tè kinh tÕ-x· héi, v¨n hãa D−¬ng ChÝ ThiÖn I. VÊn ®Ò vµ c¸c m« h×nh s¾p xÕp ®êi sèng gia ®×nh c¬ b¶n : HiÖn nay, ng−êi cao tuæi lùa chän m« h×nh s¾p xÕp cuéc sèng cho gia ®×nh vµcho b¶n th©n nh− thÕ nµo, ®Ó thÝch øng vµ phï hîp víi hoµn c¶nh kinh tÕ-x· héi hiÖnt¹i, lµ mét vÊn ®Ò lu«n mang tÝnh thêi sù? VÊn ®Ò nµy kh«ng ®¬n gi¶n chØ lµ nh÷ngmong muèn chñ quan, mµ ng−îc l¹i, nã cßn chÞu sù t¸c ®éng vµ chi phèi cña nhiÒu yÕutè kh¸ch quan, nh− c¸c ®iÒu kiÖn vÒ: kinh tÕ, x· héi, v¨n hãa, t©m lý, t×nh c¶m, v.v... KÕt qu¶ cña dù ¸n nghiªn cøu ®Þnh l−îng vÒ “Ng−êi cao tuæi ë ®ång b»ngs«ng Hång, n¨m 1996”, (do PGS.TS Bïi ThÕ C−êng chñ tr×), cho thÊy: cã tíi 19,4%ng−êi cao tuæi tr¶ lêi ®ang sèng mét m×nh hoÆc chØ sèng riªng hai vî chång giµ víinhau; 73,6% ng−êi cao tuæi tr¶ lêi ®ang sèng chung víi con hoÆc ch¸u. Trong ®ã,tû lÖ ng−êi giµ sèng chung víi con trai ®· kÕt h«n lín gÊp 8 lÇn tû lÖ ng−êi caotuæi sèng chung víi con g¸i ®· kÕt h«n (50,5% so víi 6,2%). T−¬ng tù, kÕt qu¶nghiªn cøu vÒ “Ng−êi cao tuæi ë thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ 6 tØnh xung quanhn¨m 1997”, (do Tr−¬ng Sü ¸nh chñ tr×) cho thÊy: trong sè nh÷ng ng−êi cao tuæi cãcon, th× cã 46,2% ng−êi cao tuæi tr¶ lêi ®ang sèng víi con trai ®· kÕt h«n, so víi26,7% ng−êi cao tuæi tr¶ lêi ®ang sèng víi con g¸i ®· kÕt h«n. Tû lÖ ng−êi cao tuæisèng chung víi con g¸i ®· kÕt h«n ë thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ 6 tØnh xungquanh cao gÊp 4,3 lÇn so víi vïng ®ång b»ng s«ng Hång. (Bïi ThÕ C−êng vµTr−¬ng Sü ¸nh. 1999). Nh− vËy, trªn thùc tÕ hiÖn ®ang tån t¹i c¸c m« h×nh s¾p xÕp ®êi sèng gia ®×nhc¬ b¶n ë ng−êi cao tuæi nh− sau: 1/ Sèng chung víi gia ®×nh mét ng−êi con trai 2/ Sèng riªng hai «ng bµ giµ, thËm chÝ sèng riªng mét m×nh 3/ Sèng chung víi gia ®×nh mét ng−êi con trai, nh−ng ¨n riªng 4/ Sèng chung víi con g¸i cã hoÆc ch−a cã gia ®×nh. §i t×m c©u tr¶ lêi s©u s¾c h¬n cho sù lùa chän c¸c m« h×nh s¾p xÕp cuéc sènggia ®×nh c¬ b¶n ë ng−êi cao tuæi hiÖn nay, mét dù ¸n “Nghiªn cøu ®Þnh tÝnh vÒ ng−êicao tuæi ë ViÖt Nam” ®· ®−îc thùc hiÖn bëi mét nhãm c¸n bé khoa häc cña ViÖn X·héi häc, do PGS.TS Bïi ThÕ C−êng chñ tr×, vµ UNFPA t¹i Hµ Néi tµi trî. Dùa trªnnh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña dù ¸n, bµi viÕt nµy ®i s©u ph©n tÝch c¸c yÕu tè kinh Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn D−¬ng ChÝ ThiÖn 55tÕ-x· héi, v¨n hãa ... ®· t¸c ®éng ®Õn sù lùa chän c¸c m« h×nh s¾p xÕp cuéc sèng gia®×nh cña ng−êi cao tuæi ë ViÖt Nam hiÖn nay. II. T¸c ®éng cña kinh tÕ - x· héi, v¨n hãa ...®Õn sù lùa chän c¸c m« h×nh s¾p xÕp cuéc sèng gia ®×nh chñ yÕu ë ng−êi cao tuæi: 1. M« h×nh cha mÑ giµ sèng chung vµ ¨n chung víi gia ®×nh mét ng−êi con trai: • Kinh tÕ: Trªn thùc tÕ, ®a sè ng−êi cao tuæi n−íc ta ë trong hoµn c¶nh kinh tÕ b¶n th©nkhã kh¨n. C¸c nguån thu nhËp cña ng−êi cao tuæi th−êng kh«ng ®ñ ®Ó chi phÝ chonh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n cña b¶n th©n hä trong cuéc sèng. PhÇn lín ng−êi cao tuæi rÊtcÇn sù gióp ®ì vµ b¶o ®¶m vÒ c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ t−¬ng ®èi æn ®Þnh tõ phÝa c¸c con.V× vËy, gi¶i ph¸p tèi −u nhÊt lµ ng−êi cao tuæi lùa chän m« h×nh “sèng cïng vµ ¨nchung víi mét gia ®×nh ng−êi con trai” nµo ®ã, mµ c¸c cô cho lµ kh¶ dÜ cã thÓ ®¸p øngtèt nhÊt nh÷ng nhu cÇu kinh tÕ vµ tinh thÇn cña m×nh. ¤ng N.§.T nãi: ... trong ®iÒukiÖn ë n«ng th«n nµy, hoµn c¶nh kinh tÕ nã thÊp, cßn ch−a ®¸p øng ®−îc, cho nªnhÇu hÕt lµ hä vÉn dùa vµo con trai. (PV. Nhãm c¸n bé th«n C¸t T−êng, x· An Mü,huyÖn B×nh Lôc, tØnh Hµ Nam). • Søc kháe: ë ®é tuæi cµng cao, søc kháe cña ng−êi cao tuæi sÏ ngµy cµng yÕu vµ gi¶m dÇnkh¶ n¨ng tù ch¨m sãc trong nh÷ng ho¹t ®éng sinh ho¹t hµng ngµy. §ã lµ mét qu¸tr×nh tù nhiªn. Song ë ViÖt Nam, khi hÖ thèng dÞch vô ch¨m sãc søc kháe vµ trî giópcho ng−êi cao tuæi ch−a ph¸t triÓn, ®a sè ng−êi cao tuæi ph¶i nhê cËy th−êng xuyªnh¬n vµo sù gióp ®ì, ch¨m sãc cña con ch¸u. V× thÕ, phÇn lín ng−êi cao tuæi cã ®é tuæikh¸ cao (tõ 70 tuæi trë lªn), lùa chän m« h×nh “sèng chung vµ ¨n chung víi gia ®×nhng−êi con trai”. Bëi ë ®é tuæi nµy, søc kháe cña ng−êi giµ cã sù suy gi¶m nhanh vµxuÊt hiÖn nhiÒu bÖnh tËt h¬n, thËm chÝ khi ®· ë tuæi qu¸ giµ yÕu, c¸c cô cßn thÓ hiÖnsù bÊt lùc tr−íc cuéc sèng vµ bu«ng tr«i ®Ó mÆc cho con c¸i s¾p xÕp cuéc sèng chom×nh. ¤ng N.V.P nãi: T«i b©y giê kh«ng thÓ s¾p xÕp ®−îc n÷a råi, mét lµ nÕu nh−søc cßn kháe th× míi s¾p xÕp ®−îc, cßn kh«ng th× còng an phËn th«i. (PV. C¸ nh©n«ng N.V.P th«n C¸t T−êng, x· An Mü, huyÖn B×nh Lôc, tØnh Hµ Nam). • V¨n hãa truyÒn thèng: §a sè ng−êi cao tuæi, khi ®· sèng víi con, hä th−êng lùa chän sèng chungvíi gia ®×nh ng−êi con trai, nhÊt lµ sèng chung víi gia ®×nh ng−êi con trai tr−ëng,®©y lµ mét nÐt ®Æc tr−ng cña v¨n hãa truyÒn thèng. HiÖn nay, quan niÖm nµy vÉncßn, song ®· cã phÇn biÕn ®æi: trong sù lùa chän s¾p xÕp cuéc sèng gia ®×nh, chamÑ giµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i sèng chung víi ng−êi con trai tr−ëng, mµ cã thÓsèng chung víi gia ®×nh cña mét ng−êi con trai bÊt kú nµo ®ã, cã thÓ lµ gia ®×nhng−êi con trai thø, hay gia ®×nh ng−êi con trai ót. §iÒu nµy, «ng N.V.P nãi “NÕumµ cßn phô thuéc, sèng chung víi con c¸i th× ®Æc ®iÓm lµ ph¶i sèng víi con trai,nh−ng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i sèng víi con trai tr−ëng, mµ cã thÓ sèng chung víicon trai thø, con trai ót còng ®−îc”. (PV. Nhãm c¸n bé x· Song Giang, huyÖn Gia Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn56 Ng−êi cao tuæi vµ sù s¾p xÕp cuéc sèng gia ®×nh hiÖn nay .. ...