Những nghiên cứu xã hội học về nông thôn

Bài viết "Những nghiên cứu xã hội học về nông thôn" giới thiệu đến các bạn kết quả nghiên cứu về vấn đề chợ làng trong quá trình chuyển đổi kinh tế, xã hội nông thôn đồng bằng sông Hồng được nghiên cứu trường hợp Chợ Hữu Bằng, Thạch thất, Hà Tây. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những nghiên cứu xã hội học về nông thôn46 DiÔn ®µn x· héi häc X· héi häc sè 4 (76), 2001Nh÷ng nghiªn cøu x· héi häcvÒ n«ng th«n LTS: Ph©n tÝch c¸c biÕn ®æi kinh tÕ-x· héi víi t¸c ®éng cña c«ng cuéc ®æi míi lµ mét chñ ®Ò nghiªn cøu ®−îc c¸c nhµ x· héi häc quan t©m. Trong sè nµy, T¹p chÝ X· héi häc tr©n träng giíi thiÖu víi b¹n ®äc mét sè bµi viÕt vÒ chñ ®Ò nãi trªn ë khu vùc n«ng th«n. Mong ®−îc sù trao ®æi ý kiÕn cña c¸c nhµ chuyªn m«n. TC.XHHChî lµng trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi kinh tÕ-x· héin«ng th«n ®ång b»ng s«ng Hång(Nghiªn cøu tr−êng hîp Chî H÷u B»ng, Th¹ch ThÊt, Hµ T©y) Lª ThÞ Mai T¸c ®éng cña c«ng cuéc ®æi míi vµ viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, khuyÕnkhÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo ho¹t ®éng thÞ tr−êng lµm biÕn ®æi m¹ngl−íi chî khu vùc n«ng th«n. HÖ thèng chî lµng më réng kh¾p n¬i. N¨m 1994 kho¶ng40% tæng l−îng hµng hãa n«ng s¶n vµ hµng c«ng nghiÖp tiªu dïng ®−îc l−u chuyÓnqua m¹ng l−íi chî toµn khu vùc n«ng th«n. §Õn l−ît nã, “khi thÞ tr−êng, nghÜa lµlÜnh vùc trao ®æi më réng ra th× qui m« s¶n xuÊt còng t¨ng lªn, sù ph©n c«ng trongs¶n xuÊt còng trë nªn s©u s¾c h¬n” 1. Bµi viÕt nµy lµ mét phÇn kÕt qu¶ rót ra tõ métnghiªn cøu kh¶o s¸t trong thêi gian gÇn ®©y t¹i chî H÷u B»ng (thuéc x· H÷u B»ng2,1 C. M¸c - Ph. Anghen: TuyÓn tËp. TËp 2. Nxb Sù ThËt-1981. Tr. 614.2 X· H÷u b»ng cã d©n sè n¨m 2000 lµ 12.470 ng−êi, diÖn tÝch ®Êt 200 ha trong ®ã 118 ha lµ ®Êt canh t¸c,cã truyÒn thèng kinh doanh bu«n b¸n vµ nhiÒu nghÒ thñ c«ng. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn X· héi häc 47huyÖn Th¹ch ThÊt, Hµ T©y). 1- C¬ së kinh tÕ - x· héi cña chî lµng Nh− nhiÒu lµng quª kh¸c ë n«ng th«n ®ång b»ng s«ng Hång, ®Æc tr−ng c¬b¶n cña H÷u B»ng lµ sù ®a d¹ng vÒ kinh tÕ. Sau c¶i c¸ch ruéng ®Êt, b×nh qu©n ®Êtcanh t¸c 3 th−íc (72 m2) ®Çu ng−êi. Thêi kú kinh tÕ hîp t¸c: 2/3 d©n (7000 ng−êi) vµohîp t¸c x· DÖt, x· viªn ®−îc Nhµ n−íc tr¶ l−¬ng, ®−îc cÊp tem phiÕu mua nhu yÕuphÈm theo gi¸ cung cÊp. 1/3 d©n vµo hîp t¸c x· n«ng nghiÖp nªn diÖn tÝch ®Êt canht¸c n©ng lªn 10 th−íc/ ng−êi. Ng−êi d©n kh«ng chØ lµm ruéng mµ cßn lµm nhiÒu nghÒthñ c«ng kh¸c vµ ®Æc biÖt cã truyÒn thèng kinh doanh bu«n b¸n. Chî lµng ®· ra ®êitõ rÊt sím ®Ó phôc vô nhu cÇu s¶n xuÊt, giao l−u kinh tÕ vµ sinh ho¹t cña nh©n d©n. Tõ cæ x−a, lµng Nña (nay lµ lµng H÷u B»ng) cã tªn lµ “Tr¹i ba nhµ” gåm 8ng−êi lµm nghÒ b¾t c¸, s¨n thó. Ho¹t ®éng nµy ph¸t triÓn m¹nh ®· thu hót nhiÒuph−êng s¨n c¸c n¬i vÒ héi tô thµnh lËp nªn Êp Nç lùc (cã nghÜa lµ Ná Cøng). Thó s¨n®−îc nhiÒu, n¬i ®©y ®· h×nh thµnh mét chî d©n d· chuyªn ®æi thó s¨n lÊy c¸c lo¹ihµng hãa kh¸c phôc vô nhu cÇu nghÒ s¨n b¾t vµ sinh ho¹t cña nh©n d©n. D©n giankÓ l¹i, ngµy 27 th¸ng ch¹p (th¸ng 12 ©m lÞch) hµng n¨m n¬i ®©y cã chî tr©u bß thuhót rÊt nhiÒu kh¸ch bu«n tõ c¸c n¬i ®Õn. Nay kh«ng cßn n÷a. Khi xãm Tr¹i ®−îc lËp nªn, 90% d©n lµng lµm nghÒ dÖt v¶i. ¤ng N. K. T. mua®Êt c«ng ®øc cho lµng lËp chî §iÕm x©y 8 cÇu chî chuyªn mua b¸n v¶i sîi. V× vËy lµngcßn cã tªn Nña Chî. Cuèi thÕ kû XIX lµng cã nghÒ dÖt, nhuém, bu«n b¸n v¶i. Chî häp tõ5 giê chiÒu hµng ngµy. (Pháng vÊn «ng G, 65 tuæi, c¸n bé v¨n hãa x· th¸ng 3-2000). Chî Nña n»m trong m¹ng l−íi chî lµng cña ®ång b»ng s«ng Hång, lµ m¹ngl−íi thÞ trÊn l−u ®éng ®¶m ®−¬ng ph©n phèi l−u th«ng 99% s¶n phÈm trao ®æitrong n−íc... Ng−êi n«ng d©n c¸c vïng mua 90% hµng tiªu dïng vµ t− liÖu s¶n xuÊt,còng nh− b¸n c¸c n«ng s¶n cña m×nh ë c¸c chî ®Þa ph−¬ng3. V× diÖn tÝch ®Êt canh t¸c qu¸ Ýt ái nªn hÇu hÕt c¸c hé gia ®×nh ®Òu cã chung®Æc ®iÓm kÕt hîp s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, thñ c«ng vµ bu«n b¸n nhá. Ng−êi phô n÷trong gia ®×nh lµ ng−êi ®¶m ®−¬ng chÝnh viÖc trao ®æi, mua b¸n s¶n phÈm. Sau mçi®ît s¶n xuÊt, ng−êi vî th−êng ®em hµng ra b¸n t¹i chî vµo nh÷ng ngµy phiªn vµhµng ngµy ®i b¸n rong t¹i c¸c lµng x· xung quanh. Chång lµ ng−êi lao ®éng chÝnh,®¶m ®−¬ng viÖc nÆng nhäc vµ tæ chøc s¶n xuÊt. Do ®Æc ®iÓm lµm thñ c«ng, n¨ng suÊtlao ®éng thÊp, nªn hµng hãa ®em ra trao ®æi trªn thÞ tr−êng Ýt. MÆt kh¸c søc muatrong x· héi cßn h¹n chÕ nªn chî Nña còng nh− nh÷ng chî lµng kh¸c trong vïng häptheo phiªn (vµo ngµy 2, ngµy 7 ©m lÞch trong th¸ng). Ho¹t ®éng th−¬ng m¹i liªn quan ®Õn søc mua vµ hµng hãa, tøc lµ cã sù gÆp gìgi÷a nhu cÇu tiªu thô mét sè lo¹i s¶n phÈm vµ nhu cÇu tiªu dïng nh÷n ...