Nỗi lòng của vua Minh Mạng khi nghĩ về dân được thể hiện qua những bài thơ ngự chế

Là người đứng đầu đất nước, vua Minh Mạng rõ nhất vấn đề an dân, coi dân là gốc là kế sách để củng cố quốc gia. Do đó, vua Minh Mạng đã có nhiều chính sách cải cách để phát triển đất nước như: Trọng nông, ái dân, giảm tô thuế, cứu đói, tăng cường giám sát đê điều, khai khẩn đất hoang hóa, khơi thông sông ngòi. Những chính sách này không những được ghi trong chính sử mà còn được vua làm thơ để ghi lại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nỗi lòng của vua Minh Mạng khi nghĩ về dân được thể hiện qua những bài thơ ngự chếUED Journal of Sciences, Humanities & Education – ISSN 1859 - 4603 TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI, NHÂN VĂN VÀ GIÁO DỤC NỖI LÒNG CỦA VUA MINH MẠNG KHI NGHĨ VỀ DÂN Nhận bài: ĐƯỢC THỂ HIỆN QUA NHỮNG BÀI THƠ NGỰ CHẾ 29 – 02 – 2015 Nguyễn Huy Khuyến Chấp nhận đăng: 25 – 06 – 2015 Tóm tắt: Là người đứng đầu đất nước, vua Minh Mạng rõ nhất vấn đề an dân, coi dân là gốc là kế sách http://jshe.ued.udn.vn/ để củng cố quốc gia. Do đó, vua Minh Mạng đã có nhiều chính sách cải cách để phát triển đất nước như: trọng nông, ái dân, giảm tô thuế, cứu đói, tăng cường giám sát đê điều, khai khẩn đất hoang hóa, khơi thông sông ngòi. Những chính sách này không những được ghi trong chính sử mà còn được vua làm thơ để ghi lại. Nhiều bài thơ đã thể hiện được tâm tư tình cảm của vua khi lo cho dân. Đó là khi gặp thiên tai mất mùa, bão lụt, hạn hán hay là tâm trạng của vua khi chứng kiến cảnh người dân không nhà cửa đói rét. Gặp cảnh như vậy, vua lại đích thân cầu mưa, cầu nắng mong trời ban phước lành để mùa màng bội thu, nhân dân không bị đói khổ. Bên cạnh đó, mỗi khi dân được mùa, vua cũng làm thơ để ghi lại cảm xúc của mình, để vui với niềm vui của dân. Từ khóa: tư tưởng ái dân, trọng nông nghiệp, vua Minh Mạng, thơ ngự chế, lấy dân làm gốc. sau này nói chung.1. Đặt vấn đề Vua Minh Mạng không những là một vị vua có 2. Quan niệm của Minh Mạng về “kính trời áinhiều cải cách về mặt hành chính để điều hành đất nước dân 敬 天 愛 民 ”mà còn là người luôn nghĩ đến dân và chăm lo cho dân.Trong thời gian trị vì của mình vua đã đề ra nhiều chính Muốn củng cố được đất nước phải làm yên lòngsách cải cách để yên dân, đặc biệt là vấn đề phát triển dân, hai việc này có mối quan hệ gắn bó mật thiết. Giảnông nghiệp. Vua Minh Mạng đã ban hành nhiều chính sử đất nước nhất thống nhưng lòng dân không yên thìsách nhằm giúp đỡ người dân bị thiên tai, lũ lụt như mở đất nước không vững bền. Ngược lại, khi lòng dân đãkho thóc cứu tế, giảm tô thuế cho dân, bán thóc giá rẻ… yên thì đất nước sẽ được củng cố, đó là sự sống còn củaSinh thời vua thường bảo các quan rằng: “Trẫm từ khi lên triều đại.nối ngôi đến nay, ngày đêm khăn khắn lo tìm trị đạo, còn Khi nghĩ về dân, vua Minh Mạng muốn làm chosợ trên chẳng hợp lòng trời, cùng với trọng trách của dân được yên, tư tưởng yên dân đã bao trùm toàn bộđấng Hoàng khảo phó thác, dưới chưa thỏa lòng thần dân thời gian trị vì trong 21 năm (1820 - 1841), tư tưởng ấytrông đợi. Nên ngày đêm chăm lo, chẳng dám có một bắt nguồn từ ý thức và trách nhiệm của người đứng đầumảy may nào là yên vui thong thả…” [4, tr.20]. Đó là quốc gia và cũng là mục đích củng cố vững chắc vươngtrách nhiệm canh cánh của người đứng đầu nhà nước triều do Hoàng khảo (vua Gia Long) để lại.khi chưa làm cho thần dân thỏa lòng. Với mục đích ái dân, vua Minh Mạng đã dành 2 Vấn đề an dân, quan tâm đến dân không những chỉ quyển 6 và 7 trong “Minh Mệnh chính yếu” để thi hànhđược ghi trong sử sách, mà còn được vua Minh Mạng đề nhiều chính sách có lợi cho dân như: miễn giảm sưucập trong thơ ngự chế. Bài viết sẽ tập trung đi sâu làm thuế, cấp phát tiền cứu đói, cấp phát thuốc để trị bệnhrõ các vấn đề thể hiện sự quan tâm của vua khi nghĩ đến dịch, cấp tiền tuất, khoan thư sức dân, trừng trị quanngười dân qua những áng thơ ngự chế, từ đó nhằm cung tham, tuyển chọn nhân tài tham gia trị nước…cấp thêm tư liệu để đánh giá công lao của vua đối với Ngoài ra, khi nghĩ về dân, vua Minh Mạng cũngvương triều Nguyễn nói riêng và với đất nước Việt Nam làm rất nhiều bài thơ để nói lên tâm trạng của mình. Tư tưởng ái dân được vua nói rõ trong quan điểm làm thơ qua lời tựa cho Ngự chế thi sơ tập.* Liên hệ tác giảNguyễn Huy Khuyến Nguyên văn chữ HánTrường Đại học Đà Lạt “...念 所 作 多 係 敬 天 愛 民 自 訓, 較 晴 課 雨Email: nguyenkhuyen.vnn@gmail.comĐiện thoại: 0988441720 以 觀 辰 非 有 綺 麗 之 辭 悅 人 聞 聽. 豈 比 書 生 之 ...