Phân loại các loài trong nhánh Mallotus (Muell.Arg.) thuộc chi Mallotus Lour., họ thầu dầu – Euphorbiaceae ở Việt Nam

Bài viết trình bày khóa định loại các loài thuộc nhánh Malltus (Muell. Arg.) Thin; phân loại các loài trong nhánh Mallotus (Muell.Arg.) thuộc chi Mallotus Lour., họ thầu dầu – Euphorbiaceae ở Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân loại các loài trong nhánh Mallotus (Muell.Arg.) thuộc chi Mallotus Lour., họ thầu dầu – Euphorbiaceae ở Việt Nam32(1): 36-40 T¹p chÝ Sinh häc 3-2010 PH¢N LO¹I C¸C LOµI TRONG NH¸NH MALLOTUS (Muell. ARG.) THUéC CHI MALLOTUS Lour., Hä THÇU DÇU - EUPHORBIACEAE ë VIÖT NAM NGUYÔN THÞ KIM THANH, §INH THÞ LùU Tr−êng ®¹i häc Khoa häc tù nhiªn, §HQG Hµ Néi L, §×NH MìI ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt Trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y, nh¸nh Mallotus tªn ®ång nghÜa, mét sè loµi ®- bÞ thay ®æi vÒ(Muell. Arg.) Thin thuéc chi Mallotus, hä ThÇu mÆt danh ph¸p.... V× vËy, víi c¸c ®iÒu kiÖndÇu (Euphorbiaceae) ®- nhËn ®−îc sù quan t©m thuËn lîi vÒ c¬ së vËt chÊt vµ ph−¬ng tiÖn kücña rÊt nhiÒu nhµ khoa häc trªn thÕ giíi. C¸c thuËt hiÖn ®¹i, viÖc tiÕp tôc hoµn thiÖn c¸cloµi trong nh¸nh phÇn lín lµ c¸c c©y −a s¸ng, nghiªn cøu ph©n lo¹i, bæ sung thªm c¸c ®¬n vÞmäc nhanh nªn th−êng lµ c¸c loµi c©y tiªn taxon d−íi loµi cïng c¸c t− liÖu ¶nh vµ h×nh vÏphong trªn ®Êt trèng ®åi nói träc. Theo kinh cho nh¸nh Mallotus lµ thùc sù cÇn thiÕt.nghiÖm d©n gian, c¸c loµi trong nh¸nh ®−îc södông nhiÒu ®Ó lµm thuèc ch÷a bÖnh; cßn theo I. PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøUc¸c nghiªn cøu míi ®©y th× nhiÒu loµi trong Chóng t«i sö dông 2 ph−¬ng ph¸p nghiªn cøunh¸nh nµy cã ho¹t tÝnh sinh häc cao, cã kh¶ chÝnh lµ ph−¬ng ph¸p kÕ thõa vµ ph−¬ng ph¸pn¨ng chèng l¹i c¸c c¨n bÖnh hiÓm nghÌo nh− h×nh th¸i so s¸nh; ph−¬ng ph¸p nµy tuy ®¬n gi¶nHIV, ung th−.... Tuy nhiªn, vÒ mÆt h×nh th¸i, c¸c h¬n nhiÒu ph−¬ng ph¸p kh¸c nh−ng rÊt thÝch hîploµi trong nh¸nh th−êng cã h×nh th¸i gièng nhau víi ®iÒu kiÖn n−íc ta, nhÊt lµ trong c¸c nghiªnnªn rÊt dÔ nhÇm lÉn trong ph©n lo¹i. Do ®ã, ®Ó cøu phôc vô yªu cÇu tr−íc m¾t cña x- héi.khai th¸c vµ sö dông mét c¸ch chÝnh x¸c vµ cãhiÖu qu¶ th× viÖc nghiªn cøu ®Çy ®ñ vÒ ph©n lo¹i II. KÕT QU¶ Vµ TH¶O LUËNcña c¸c loµi nµy lµ v« cïng quan träng, ®Æc biÖtlµ ®èi víi c¸c nghiªn cøu vÒ ho¹t tÝnh sinh häc Nh¸nh Mallotus (Muell. Arg.) Thincòng nh− c¸c lîi Ých quan träng kh¸c cña chóng. §èi víi nh¸nh Mallotus ë ViÖt Nam, vÒ mÆt Section Mallotus (Muell. Arg.) Thin 1999,ph©n lo¹i, ®¸ng ghi nhËn nhÊt lµ c¸c c«ng tr×nh Key to taxonomy and classification ofcña NguyÔn NghÜa Th×n (1999, 2007) [3, 4]. Euphorbiaceae of Vietnam: 98; SectionTuy nhiªn, trong c¸c c«ng tr×nh nµy, t¸c gi¶ míi Eumallotus Muell. Arg. 1865 Linnaea 34:186;chØ dõng l¹i ë viÖc lËp khãa ®Þnh lo¹i cña 7 loµi, Section Echinus Pax et Hoffm. 1914 in Engl.,mµ ch−a cã ®iÒu kiÖn m« t¶ chi tiÕt c¸c loµi. Pflanzenr. IV. 147. VII:162.Trong khi ®ã, hiÖn nay, nhiÒu loµi ®- trë thµnh Nh¸nh nµy cã 7 loµi ë ViÖt Nam. Khãa ®Þnh lo¹i c¸c loµi thuéc nh¸nh Mallotus (Muell. Arg.) Thin ® biÕt ë ViÖt Nam1a. L¸ kh«ng d¹ng läng, qu¶ Ýt gai, c¸c gai t¸ch biÖt râ 2a. L¸ ph©n 3 thïy hoÆc Ýt khi kh«ng, 2 tuyÕn gèc trßn cã kÝch th−íc 1,5-2 × 0,8-1 mm, mÆt d−íi phñ l«ng h×nh sao mµu gÇn tr¾ng, l¸ ®µi 4, côm qu¶ th−a ph©n nh¸nh nhiÒu hoÆc kh«ng ph©n nh¸nh, qu¶ ®−êng kÝnh 0,8 cm, gai dµi 4 mm, kh«ng l«ng....................1. M. paniculatus 2b. L¸ nguyªn, 2 tuyÕn gèc cã kÝch th−íc 0,3 × 0,8 mm, mÆt d−íi l«ng h×nh sao mµu vµng n©u, l¸ ®µi 5, côm qu¶ dµy ®Æc kh«ng ph©n nh¸nh, gai dµi 3 mm trªn cã l«ng h×nh sao.....2. M. japonicus1b. L¸ d¹ng läng hoÆc kh«ng, qu¶ nhiÒu gai, c¸c gai kh«ng t¸ch biÖt râ36 3a. MÆt d−íi l¸ mµu tr¾ng, gèc l¸ b»ng hoÆc tim….….…............................................3. M. apelta 3b. MÆt d−íi l¸ kh«ng mµu tr¾ng, gèc l¸ trßn 4a. Gai qu¶ dµi; l¸ mµu n©u ®á nhÊt lµ lóc cßn non, mÆt d−íi cã 2 líp l«ng khã ph©n biÖt vµ khã thÊy tuyÕn d¹ng h¹t 5a. MÐp l¸ cã r¨ng c−a lín hiÕm khi cã tuyÕn, mÆt d−íi phñ l«ng h×nh sao mµu n©u ®á, phÇn läng 0,5 cm (nÕu cã), (2)-6 tuyÕn gèc nhá mµu ®en trªn g©n gèc, cuèng l¸ dµi 3-11 cm, nhÞ 70-80........................................................................4. M. metcalfianus 5b. MÐp l¸ nguyªn cã nhiÒu tuyÕn mµu ®en, mÆt d−íi nhiÒu l«ng h×nh sao mµu h¬i n©u vµ cã tuyÕn d¹ng h¹t mµu da cam, phÇn läng 0,7-2,5 cm (nÕu cã), tuyÕn gèc 2-(4), cuèng l¸ 22 cm, nhÞ 90……............................................................5. M. mollissimus 4b. Gai qu¶ ng¾n, l¸ cã mµu n©u vµng lóc non; mÆt d−íi l«ng h×nh sao to th−a vµ nh×n râ c¸c tuyÕn d¹ng h¹t mµu cam. 6a. Toµn th©n phñ l«ng h×nh sao t¹o thµnh líp l«ng dµy vµ dµi, l¸ d¹ng läng réng ...