Phân tích ảnh hưởng của các hồ đập thượng lưu đến thay đổi thủy văn dòng chảy mùa khô về châu thổ Mê Công

Trên cơ sở phân tích chuỗi số liệu lịch sử dòng chảy về Châu thổ sông Mê Công từ 1924 đến 2015, các thay đổi về tổng lượng dòng chảy mùa khô và tác động điều tiết của các hồ chứa trên lưu vực trong những năm gần đây đã được làm rõ, góp phần hiểu rõ hơn về nguồn nước về đồng bằng và góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nước trên đồng bằng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích ảnh hưởng của các hồ đập thượng lưu đến thay đổi thủy văn dòng chảy mùa khô về châu thổ Mê CôngKHOA HỌC CÔNG NGHỆ PHÂN TÍCHẢNH HƯỞNG CỦA CÁC HỒ ĐẬP THƯỢNG LƯU ĐẾN THAY ĐỔI THỦY VĂN DÒNG CHẢY MÙA KHÔ VỀ CHÂU THỔ MÊ CÔNG Tô Quang Toản Viện Khoa học Thuỷ lợi Miền Nam Tăng Đức Thắng Viện Khoa học Thuỷ lợi Việt NamTóm tắt: Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) có vai trò rất quan trọng với nền kinh tế nói chungvà chiến lược an ninh lương thực của Việt Nam nói riêng, hiện đóng góp hơn 50% sản lượnglương thực và 90% sản lượng lúa gạo xuất khẩu. ĐBSCL nằm ở cuối nguồn sông Mê Công, vì vậynhững thay đổi dòng chảy do phát triển ở thượng lưu có thể làm ảnh hưởng đến sự phát triển bềnvững trên đồng bằng. Trên cơ sở phân tích chuỗi số liệu lịch sử dòng chảy về Châu thổ sông MêCông từ 1924 đến 2015, các thay đổi về tổng lượng dòng chảy mùa khô và tác động điều tiết củacác hồ chứa trên lưu vực trong những năm gần đây đã được làm rõ, góp phần hiểu rõ hơn vềnguồn nước về đồng bằng và góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nước trên đồng bằng.Từ khoá: ĐBSCL; Mê Công; Dòng chảy; Thay đổi dòng chảy; Tác động điều tiết.Summary: The Mekong Delta of Vietnam plays an important role in the economy in general andstrategy for food security of Vietnam in particular, it contributes 50% of the national foodproduct and more than 90% of annual exported rice product. The Mekong Delta of Viet Nam islocated at most downstream of the Mekong River, therefore the change of flow to the delta due toupstream development may affect to the sustainable development on the delta. Based on theanalyzedresultsof historical data of Mekong River flow from 1924 to 2015, the change of the dryseason flow and the impact of the reservoirs in regulating the flow in recent years have beenclarified, this contributes to better understand the water resources condition in the delta andcontribute to improve the efficiency of water management on the plains.Key words: MD; Mekong delta; Flow; hydrological change; Regulation.1. ĐẶT VẤN ĐỀ * đồng bằng và chịu ảnh hưởng của thuỷ triều vàĐồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) cuả Việt xâm nhập mặn từ phía biển theo mùa hàng năm,Nam nằm ở cuối nguồn lưu vực sông M ê Công với diện tích nhiễm mặn lên tới 1,7 triệu ha.(Hình 1), với tổng diện tích tự nhiên vào khoảng Đồng bằng được biết đến là vựa lúa gạo của3,9 triệu ha, phía Bắc giáp Cam-pu-chia, phía Việt Nam, với tổng sản lượng lương thực tăngĐông giáp biển Đông và phía Tây giáp vịnh từ 6,3 triệu tấn năm 1985 lên 25 triệu tấn nămThái Lan. Địa hình khá bằng phẳng, cao độ phổ 2013 [1] đóng góp hơn 50% sản lượng lươngbiến dưới +1 m so với mực nước biển. ĐBSCL thực của cả nước và 90% sản lượng gạo xuấtbị ảnh hưởng của lũ từ sông M ê Công hàng năm khẩu. Duy trì sự phát triển nông nghiệp bềnvới diện tích ngập lũ lên tới xấp xỉ ½ diện tích vững trên đồng bằng là những ưu tiên hàng đầu của chính phủ phục vụ mục tiêu đảm bảoNgười phản biện: Tô Văn Thanh an ninh lương thực của quốc gia.Ngày nhận bài: 15/10/2015Ngày thông qua phản biện: 10/11/2015Ngày duyệt đăng: 25/01/2016 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 31 - 2016 1 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ trữ lại (xem Hình 2) và chỉ xả một lượng nhỏ xuống hạ lưu, thậm chí thấp hơn cả dòng chảy mùa khô. Thêm vào đó, còn có sự gia tăng đáng kể của các đập thủy điện ở Tây Nguyên (Việt Nam) và thủy điện ở Lào, nâng tổng dung tích hữu ích trên lưu vực đã lên tới khoảng 40 tỷ m3. Lượng dòng chảy tích lũy trong mùa mưa ảnh hưởng như thế nào xuống hạ lưu cần được xem xét. N ghiên cứu này sẽ xem xét các thay đổi dòng chảy về mùa khô xuống đồng bằng thời gian qua, đặc biệt là đánh giá được các xu thế thay đổi dòng chảy và hỗ trợ cho việc dự bá ...