Phân tích lựa chọn hàm phân phối xác suất cho dữ liệu mưa thuộc lưu vực sông Cái tỉnh Ninh Thuận

Bài viết Phân tích lựa chọn hàm phân phối xác suất cho dữ liệu mưa thuộc lưu vực sông Cái tỉnh Ninh Thuận kiến nghị rằng hàm PPXS P3 nên lựa chọn như là mặc định khi tính toán tần suất mưa tại lưu vực sông Cái. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nên kết hợp cả hai phương pháp đồ thị và chỉ tiêu để thống kê để lựa chọn hàm PPXS phù hợp nhất cho chuỗi số liệu thực đo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích lựa chọn hàm phân phối xác suất cho dữ liệu mưa thuộc lưu vực sông Cái tỉnh Ninh ThuậnTuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8 PHÂN TÍCH LỰA CHỌN HÀM PHÂN PHỐI XÁC SUẤT CHO DỮ LIỆU MƯA THUỘC LƯU VỰC SÔNG CÁI TỈNH NINH THUẬN Đặng Đồng Nguyên1, Triệu Ánh Ngọc1, Đỗ Văn Đạo1, Nguyễn Đăng Tâm1 1 Cơ sở 2 Đại học Thuỷ lợi, email: nguyendd@tlu.edu.vn1. GIỚI THIỆU CHUNG lưu vực Btb = 31,6km và diện tích lưu vực tính đến cửa sông F = 3,043km2. Nhìn chung, hệ Kết quả từ việc phân tích tần suất mưa sẽ thống sông suối có lưu vực nhỏ, sông hẹp vàđược phục vụ cho rất nhiều công việc khác ngắn. Do đặc điểm địa hình, lượng mưa phânnhau (ví dụ, quy hoạch và quản lý hệ thống bố không đều trong lưu vực và có xu hướngthuỷ lợi, thiết kế công trình, v.v...). Việc lựa giảm dần từ vùng núi cao xuống đồng bằngchọn phân phối xác suất (PPXS) không phù ven biển. Lượng mưa 1 ngày lớn nhất đạthợp sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến kết quả tần 321,8mm tại Phan Rang, tại Tân Mỹ đạtsuất mưa. Ví dụ như giá trị cường độ mưa 325,2mm và tại Khánh Sơn đạt 360mm. Lượngthiết kế có thể lệch rất nhiều so với giá trị thực mưa này đã gây lũ lớn trong lưu vực (Hình 1).đo (thiên lớn hoặc thiên bé). Đặc trưng số liệumưa của các lưu vực khác nhau thì sẽ cónhững hàm PPXS phù hợp khác nhau. Do đó, 300lựa chọn phân phối xác suất mô tả tốt nhất số Mua Ngay Lon Nhat (mm) Tram Do Mua Bathapliệu mưa thực đo cần phải phân tích lựa chọn 200 Phanrang Nhiha Tanmytừ nhiều dạng hàm PPXS khác nhau. Songpha Khanhson Quanthe Lưu vực sông Cái là một trong những vùng Cana 100có đặc điểm khí hậu khắc nghiệt so với cáclưu vực sông khác. Chế độ mưa biến đổi rất 1990 2000 2010mạnh theo không gian và thời gian. Vùng phía Namven biển và đồng bằng thì có lượng mưa Hình 1. Boxplot mưa một ngày lớn nhấttương đối ít. Trong khi đó vùng núi lại có mưa cho tất cả các trạmlớn và thường xuyên gây ra lũ cho lưu vực.Do đó việc lựa chọn hàm PPXS đặc trưng cho 2.2. Dữ liệutừng vùng của lưu vực sông sẽ có ý nghĩa Dữ liệu mưa ngày từ các trạm đo mưaquan trọng trong việc quy hoạch và quản lý hệ Phan Rang, Nhị Hà, Ba Tháp, Tân Mỹ, Sôngthống công trình thuỷ lợi cho toàn lưu vực. Pha, Khánh Sơn, Quán Thẻ và Cà Ná sẽ được Trong nghiên cứu này, nhiều hàm PPXS sẽ dùng để phân tích trong nghiên cứu này.được lựa chọn đánh giá để lựa ra hàm phùhợp nhất cho từng vùng dựa vào các chỉ tiêu 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUthống kế (AIC, BIC và ADC) và phươngpháp đồ thị (PP, QQ, CDF và PDF). 3.1. Các hàm phân phối xác suất Các hàm PPXS sẽ được sử dụng trong2. VÙNG NGHIÊN CỨU VÀ DỮ LIỆU nghiên cứu này bao gồm: hàm giá trị cực hạn 2.1. Vùng nghiên cứu tổng quát (Generalized Extreme Value: GEV), hàm phân phối logarit chuẩn tổng quát Lưu vực Sông Cái thuộc tỉnh Ninh Thuận (Generalized Log-Normal: LN), hàm giá trịSông dài L = 119 km, chiều rộng trung bình cực hạn loại I (GUMBEL), Pearson loại 3 706 Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8(P3) và hàm phân phối chuẩn (Normal). Đây N là số lượng mẫu, k là số lượng tham số,là những hàm PPXS hay được sử dụng khi L (|X) hàm lớn nhất khả năng. i, j và j làphân tích tần suất thuỷ văn trong nước cũng hệ số phụ thuộc.như trên thế giới (Bezak, Brilly et al. 2014,Cheng, AghaKouchak et al. 2014, Chí Công 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU2017, Trường Huy, Hoàng Lâm et al. 2017). Số liệu tại trạm Ba Tháp cho thấy rằng xét 3.2. Phương pháp ước lượng các tham về mức độ phù hợp của đường kinh nghiệmsố thống kê và tần suất tích luỹ cũng như là hàm mật độ Có rất nhiều phương pháp để ước lượng các xác suất thì phân p ...