Phân tích sự chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp tỉnh Bắc Kạn trong thời kỳ hội nhập

Ngành nông nghiệp luôn giữ tỷ trọng lớn trong GDP, năm 2009 chiếm 45,0% GDP. Hiện nay, nông nghiệp vẫn là ngành kinh tế chủ đạo của Bắc Kạn. Vì thế, vấn đề đặt ra là cần phải tiến hành chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung và cơ cấu kinh tế nông nghiệp nói riêng để tạo ra thế và lực cho phát triển lâu dài và hội nhập có hiệu quả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích sự chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp tỉnh Bắc Kạn trong thời kỳ hội nhập Hoàng Việt Anh và đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 82(06): 153 - 157 PHÂN TÍCH SỰ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NÔNG NGHIỆP TỈNH BẮC KẠN TRONG THỜI KỲ HỘI NHẬP Hoàng Việt Anh1, Phí Hùng Cường2* 1 Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN, 2 Trường Đại học Khoa học - ĐHTN TÓM TẮT Ngành nông nghiệp luôn giữ tỷ trọng lớn trong GDP, năm 2009 chiếm 45,0% GDP. Hiện nay, nông nghiệp vẫn là ngành kinh tế chủ đạo của Bắc Kạn. Vì thế, vấn đề đặt ra là cần phải tiến hành chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung và cơ cấu kinh tế nông nghiệp nói riêng để tạo ra thế và lực cho phát triển lâu dài và hội nhập có hiệu quả. Qua phân tích thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp của Bắc Kạn, có thể đánh giá hơn 10 năm kể từ sau khi tái lập tỉnh, cơ cấu ngành nông nghiệp Bắc Kạn đang từng bước có sự chuyển dịch theo hướng tích cực. Tuy nhiên Bắc Kạn đứng trước những khó khăn và thách thức. Diện tích đất nông nghiệp quá ít, chỉ chiếm 7,8% diện tích đất tự nhiên gây khó khăn cho nền kinh tế vốn dựa nhiều vào nông nghiệp. Diện tích đất trồng đồi trọc nhiều và nạn phá rừng còn xảy ra. Cơ sở hạ tầng còn yếu kém, thiếu đồng bộ, trình độ lao động thấp, thị trường nhỏ bé, vốn đầu tư ít so với cả nước. Bắc Kạn chưa thực sự tạo được môi trường đầu tư thuận lợi để thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Từ khóa: Chuyển dịch, cơ cấu kinh tế, nguồn lực, nông nghiệp, phát triển. ∗ ĐẶT VẤN ĐỀ Bắc Kạn là một tỉnh miền núi thuộc vùng Đông Bắc, nền kinh tế còn chậm phát triển, cơ cấu kinh tế bất hợp lý. Diện tích đất tự nhiên 486.841ha, trong đó chủ yếu là đất đồi rừng có độ dốc cao, địa hình chia cắt phức tạp, diện tích đất nông nghiệp chiếm 7,8% diện tích đất tự nhiên, tỉ trọng nông nghiệp chiếm 45,0% với trên 76,4% dân số sống bằng nghề nông. Vì vậy, việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế là một xu hướng tất yếu trong đó việc chuyển dịch cơ cấu trong ngành nông nghiệp lại trở lên ngày càng cấp thiết. CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG TỚI SỰ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NGÀNH NÔNG NGHIỆP Vị trí địa lý Bắc Kạn là một tỉnh miền núi, nằm sâu trong nội địa vùng Đông Bắc Việt Nam, với hệ toạ độ địa lý: từ 21048’22” đến 22044’17” vĩ độ Bắc và từ 1050 25’08” đến 106014’47” kinh độ Đông. Phía Bắc giáp tỉnh Cao Bằng, phía Nam giáp tỉnh Thái Nguyên, phía Đông giáp tỉnh Lạng Sơn, phía Tây giáp tỉnh Tuyên ∗ Tel: 0915210558 Quang. Với vị trí địa lý như vậy, Bắc Kạn có khả năng giao lưu với các tỉnh bạn, tạo điều kiện hỗ trợ cho nhau trong quá trình phát triển kinh tế, trao đổi hàng hoá. Từ Trung Quốc đến Bắc Kạn qua các cửa khẩu biên giới thuộc hai tỉnh Lạng Sơn và Cao Bằng, đây là thị trường lớn gần Bắc Kạn. Như vậy, Bắc Kạn có những điều kiện nhất định để phát triển kinh tế mở với các vùng trong và ngoài nước, tạo điều kiện cho sản xuất nông nghiệp thành ngành sản xuất hàng hóa. Bắc Kạn còn có vị trí quan trọng về an ninh, quốc phòng, đã là căn cứ địa cách mạng trong hai cuộc kháng chiến của dân tộc. Tài nguyên thiên nhiên Bắc Kạn là một tỉnh miền núi có địa hình cao so với các tỉnh xung quanh. Với nguồn lực về đất đai, sự phân hoá khí hậu theo đai cao, tạo điều kiện cho tỉnh có nhiều sản phẩm nông lâm sản của một vùng có khí hậu mang tính cận nhiệt đới và ôn đới. Các nguồn lực đó cũng tạo điều kiện cho việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, sớm hình thành các vùng nguyên liệu để chế biến thành những hàng hoá đặc sản trên thị trường. Quỹ đất có thể sử dụng vào mục đích nông - lâm nghiệp còn tương đối nhiều. Đến năm 2009 vẫn còn 153 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn Hoàng Việt Anh và đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 19,8% diện tích đất tự nhiên chưa sử dụng, đất lâm nghiệp chiếm 68,4%. Đây là điều kiện để Bắc Kạn mở rộng diện tích trồng cây ăn quả, cây công nghiệp, chăn nuôi gia súc, xây dựng các khu công nghiệp, các nhà máy, xí nghiệp… góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế nói chung và cơ cấu ngành nông nghiệp nói riêng. Bắc Kạn có nguồn tài nguyên rừng phong phú, năm 2009 có 224.030 ha rừng tự nhiên chiếm 83% diện tích đất lâm nghiệp, rừng trồng là 44.135 ha, trong rừng có 826 loài thực vật, 366 loài động vật. Tài nguyên sinh vật đa dạng, phong phú có ý nghĩa to lớn về kinh tế, du lịch và bảo tồn nguồn gen. Đây là cơ sở để phát triển ngành công nghiệp chế biến nông lâm sản. Nguồn tài nguyên du lịch phong phú và đa dạng là cơ sở để hoà vào mạng lưới du lịch vùng Bắc Bộ và Đông Bắc. Nổi bật là hồ Ba Bể, ATK (an toàn khu) Chợ Đồn, Phủ Thông, Đèo Giàng… Điều kiện kinh tế - xã hội Dân số năm 2009 là 295.296 người, số người trong độ tuổi lao động chiếm 67,8%, nguồn lao động trẻ, có sức khoẻ, cần cù và sáng tạo, hiện nay đang được đào tạo để nâng cao tay nghề và trình độ. Bên cạnh những lợi thế đó, Bắc Kạn còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình phát triển và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH, HĐH. Bắc Kạn là tỉnh có dân số ít nhất cả nước, mật độ dân số thấp, nhưng trên thực tế do địa hình chia cắt quá lớn (>90% diện tích là đồi, núi, sông, suối), nên bình quân diện tích đất canh tác và đất ở rất cao, Bắc Kạn vẫn thiếu đất canh tác. Cơ sở hạ tầng thấp kém, hội tụ các yếu tố không thuận lợi cho phát triển kinh tế: không đường biển, không đường thuỷ, không đường sắt, không đường hàng không, không có cảng biển, cách xa các trung tâm kinh tế. Hệ thống đường bộ đang dần dần được nâng cấp. Nguồn lực con người ở trình độ thấp. Để thực hiện thành công mục tiêu CNH, HĐH Bắc Kạn cần phải khắc phục được những khó khăn đó. 82(06): 153 - 157 Đến nay đã có 105/112 xã có đường ô tô đến trung tâm xã. Hệ thống điện và mức độ điện khí hoá tương đối phát triển, đủ khả năng cung cấp điện cho sự phát triển kinh tế. Tuy còn rất nhiều khó khăn nhưng sau hơn 10 năm tách tỉnh đến nay Bắc Kạn đã đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, bình quân hàng năm đạt 9,8%, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực: tăng tỉ trọng công nghiệp, dịch vụ, giảm tỉ trọng nông nghiệp trong GDP, tạo đà cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉ ...