Phân tích tác phẩm Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc

Tham khảo đề thi - kiểm tra phân tích tác phẩm nguyễn đình chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc, tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích tác phẩm Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc Phân tích tác phẩmNguyễn Đình Chiểu, ngôisao sáng trong văn nghệ của dân tộcI.Tìm hiểu chung1. Tác giả :- Phạm Văn Đồng (1906-2000), quê quán ở Quảng Ngãi, là nhà cách mạng,nhà chính trị, nhà ngoại giao lỗi lạc của cách mạng VN thế kỉ XX.- Phạm Văn Đồng còn là nhà giáo dục, nhà lí luận văn hoá văn nghệ lớn.2. Văn bảna) Hoàn cảnh, mục đích sáng tác- Sáng tác tháng 07/1963 nhân kỉ niệm 75 năm ngày mất Nguyễn ĐìnhChiểu.- Để tưởng nhớ Nguyễn Đình Chiểu; định hướng, điều chỉnh cách nhìn nhận,đánh giá về Nguyễn Đình Chiểu và thơ văn của ông; khơi dậy tinh thần yêunước trong thời đại chống Mĩ cứu nướcb) Thể loại:- Văn bản nghị luận về một vấn đề văn học....- Yêu cầu thể loại: Bố cục rõ ràng, mạch lạc; Tính lí trí cao, lập luận chặtchẽ, khoa học, lôgic.; Lí lẽ sắc bén, dẫn chứng xác thực có sức thuyết phục;Có thể sử dụng yếu tố biểu cảm.c) Bố cục* Bố cục- Nêu vấn đề: Từ đầu đến “đặt chân lên đất nước ta”: Nguyễn Đình Chiểu,nhà thơ lớn của dân tộc cần phải được nghiên cứu, tìm hiểu và đề cao hơnnữa.- Giải quyết vấn đề: Tiếp theo đến “còn vì văn hay của Lục Vân Tiên”+ Luận điểm 1: Nguyễn Đình Chiểu - nhà thơ yêu nước+ Luận điểm 2: Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu - tấm gươngphản chiếu phong trào chống Pháp oanh liệt và bền bỉ của nhân dân NamBộ.+ Luận điểm 3: Lục Vân Tiên, tác phẩm lớn nhất của Nguyễn Đình Chiểu,có ảnh hưởng sâu rộng trong dân gian, nhất là ở miền Nam- Kết thúc vấn đề: Còn lại: Cuộc đời và sự nghiệp thơ văn Nguyễn ĐìnhChiểu - tấm gương sáng của mọi thời đại.* Nhận xét kết cấu của văn bản- Không kết cấu theo trình tự thời gian- Lí giải: do mục đích sáng tác.II. Đọc hiểu văn bản1. Nêu vấn đề- Đánh giá so sánh Nguyễn Đình Chiểu là:+ Ngôi sao có ánh sáng khác thường: ánh sáng đẹp nhưng chưa quen nhìnnên khó thấy+ Phải chăm chú nhìn mới thấy và càng nhìn càng thấy sáng: phải dày côngnghiên cứu thì mới thấy.Luận đề: Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ yêu nước mà các tác phẩm của ônglà những trang bất hủ ca ngợi cuộc chiến đấu oanh liệt của nhân dân ta, mộttác giả cần được nghiên cứu đề cao hơn nữa.=> Tác giả đã vào đề một cách trực tiếp, thẳng thắn, độc đáo: nêu vấn đềmột cách trực tiếp và lí giải nguyên nhân với cách so sánh cụ thể, giàu tínhhình tượng. Đó cũng là cách đặt vấn đề khoa học, sâu sắc vừa khẳng địnhđược vị trí của Nguyễn Đình Chiểu vừa định hướng tìm hiểu thơ vănNguyễn Đình Chiểu .2. Giải quyết vấn đề:a. Luận điểm 1: Cuộc đời, con người và quan niệm sáng tác thơ văn củaNguyễn Đình Chiểu.- Hoàn cảnh sống: nước mất nhà tan, mang thân phận đặc biệt: mù cả haimắt.- Con người: nhà nho yêu nước, vì mù mắt nên hoạt động chủ yếu bằng thơvăn; nêu cao tấm gương anh dũng, khí tiết, sáng chói về tinh thần yêu nướcvà căm thù giặc sâu sắc.- Quan niệm sáng tác: dùng văn chương làm vũ khí chiến đấu, ca ngợi đạođức, chính nghĩa.=> Quan niệm văn chương của Nguyễn Đình Chiểu hoàn toàn thống nhấtvới quan niệm về lẽ làm người.b. Luận điểm 2: Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu.- Tái hiện một thời đau thương, khổ nhục mà vĩ đại của đất nước, nhân dân.thơ văn NĐC đã bám sát đời sống lịch sử đấu tranh của nhân dân Nam Bộ,có hơi thở nóng bỏng của tình cảm yêu nước thương nòi. Đó cũng là cáchkhẳng định NĐC xứng đáng là một ngôi sao sáng .- Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu ca ngợi những người anh hùngsuốt đời tận trung với nước, than khóc cho những người đã trọn nghĩa vớidân.Luận chứng: VTNSCG là một đóng góp lớn+ Khúc ca của người anh hùng thất thế nhưng vẫn hiên ngang+ Lần đầu tiên, người nông dân di vào văn học viết, là hình tượng nghệ thuậttrung tâm.- Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu không chỉ có sức nặng đấutranh mà còn đẹp ở hình thức, có những đóa hoa, hòn ngọc rất đẹp...=> Văn chương NĐC tham gia tích cực vào cuộc đấu tranh của thời đại, cósức cổ vũ mạnh mẽ cho cuộc chiến đấu chống thực dân.c) Luận điểm 3 :Truyện Lục Vân Tiên.- Là “một bản trường ca ca ngợi chính nghĩa, những đạo đức đáng quý trọngở đời, ca ngợi những người trung nghĩa.- Không phủ nhận những hạn chế của tác phẩm: giá trị luận lí mà NĐC cangợi, ở thời đại chúng ta, theo quan điểm chúng ta thì có phần đã lỗi thời”,hay văn chương của LVT “có những chỗ lời văn không hay lắm”.- Khẳng định tư tưởng, thế giới nhân vật, về nghệ thuật trong truyện LVT cónhững điểm mạnh và giá trị riêng: tư tưởng nhân-nghĩa-trí-dũng; nhân vậtgần gũi với nhân dân, từ nhân dân mà ra: dũng cảm, đấu tranh không khoannhượng cho chính nghĩa; nghệ thuật kể truyện nôm dễ hiểu dễ nhớ, dễ truyềnbá dân gian, thậm chí có cả những lời thơ hay.=> cách lập luận đòn bẩy, bắt đầu lập luận là một sự hạ xuống, nhưng đó làsự hạ xuống để nâng lên; xem xét LVT trong mối quan hệ mật thiết với đờisống của nhân dân.3. Kết thúc vấn đề:- Khẳng định vị trí của NĐC trong lịch sử VH, trong đời sống tâm hồn dântộc và trong cuộc kháng chiến chống Mĩ- Tỏ niề ...