Phát triển năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh thông qua sử dụng bài tập hóa học chương Anđehit - Xeton - Axit cacboxylic hóa học lớp 11

Bài viết nghiên cứu các biện pháp sử dụng bài tập hóa học chương Anđehit - Xeton - Axit cacboxylic Hóa học lớp 11 nhằm phát triển năng lực này cho học sinh trung học phổ thông. Bài báo cũng tập trung phân tích kĩ các biểu hiện, mức độ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn của học sinh qua những ví dụ cụ thể của các biện pháp sử dụng bài tập hóa học để việc phát triển năng lực này của học sinh đạt hiệu quả hơn
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh thông qua sử dụng bài tập hóa học chương Anđehit - Xeton - Axit cacboxylic hóa học lớp 11Phát triển năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh thông qua sử dụng bài tập hóa học...HNUE JOURNAL OF SCIENCEEducational Sciences 2018, Vol. 63, Iss. 2, pp. 162-177This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnDOI: 10.18173/2354-1075.2018-0016PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC VÀO THỰC TIỄNCHO HỌC SINH THÔNG QUA SỬ DỤNG BÀI TẬP HÓA HỌCCHƯƠNG ANĐEHIT - XETON - AXIT CACBOXYLIC HÓA HỌC LỚP 11Lê Lan Hương1, Đặng Thị Oanh2Phòng Tạp chí & Thông tin Khoa học công nghệ, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội2Khoa Hóa học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội1Tóm tắt. Năng lực (NL) vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn (TT) giúp HS có thểtồn tại, phát triển, hội nhập trong xã hội hiện đại và giải quyết được nhiều vấn đề TT nảysinh trong cuộc sống. Phát triển NL vận dụng kiến thức vào thực tiễn (VDKTVTT) cho họcsinh (HS) có ý nghĩa quan trọng trong dạy học theo định hướng đổi mới hiện nay. Bài báonghiên cứu các biện pháp sử dụng bài tập hóa học (BTHH) TT Chương Anđehit - Xeton Axit cacboxylic Hóa học lớp 11 nhằm phát triển NL này cho HS trung học phổ thông. Bài báocũng tập trung phân tích kĩ các biểu hiện, mức độ đánh giá NL VDKTVTT của HS quanhững ví dụ cụ thể của các biện pháp sử dụng BTHH để việc phát triển NL này của HS đạt hiệuquả hơn.Từ khóa: Năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn, bài tập hóa học thực tiễn, sử dụng bài tập,hóa học .1. Mở đầuViệt Nam đã và đang tham gia tích cực vào quá trình toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế. Vấn đề toàncầu hóa đã tác động trực tiếp đến kinh tế, xã hội, giáo dục cũng như thị trường lao động củanước ta. Vì vậy giáo dục cần phải đổi mới nhằm đào tạo con người đáp ứng được những yêu cầucủa sự phát triển kinh tế - xã hội và thị trường lao động đặt ra. Trong bối cảnh Việt Nam hội nhậpquốc tế sâu, rộng về nhiều mặt cùng với sự tụt hậu của nền giáo dục nước nhà so với thế giới, Đảngvà Nhà nước đã ban hành Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo tại Hộinghị Trung ương 8 khóa XI: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục,đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”; “Phát triển phẩmchất, năng lực người học, đảm bảo hài hòa giữa “dạy chữ”, “dạy người” và định hướng nghềnghiệp. Đổi mới giáo dục từ tiếp cập nội dung sang tiếp cận năng lực” [1].Hiện nay trên thế giới giáo dục theo định hướng phát triển năng lực đã trở thành xu hướnggiáo dục tất yếu. Xu hướng này cũng chú trọng đến việc phát triển năng lực vận dụng tri thứctrong những tình huống thực tiễn nhằm chuẩn bị cho con người năng lực giải quyết các tìnhhuống của cuộc sống và nghề nghiệp. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mớicăn bản, toàn diện giáo dục đã chỉ rõ điều này: “Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thànhphẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệpcho học sinh.Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lí tưởng, truyềnNgày nhận bài: 8/9/2017. Ngày sửa bài: 1/10 /2017. Ngày nhận đăng: 2/ 11/2017.Liên hệ: Lê Lan Hương, địa chỉ e-mail: huongtapchi@gmail.com162Lê Lan Hương, Đặng Thị Oanhthống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kĩ năng thực hành, vận dụng kiếnthức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời” [1].Đại hội Đảng Toàn Quốc lần thứ XII tiếp tục nhấn mạnh “Đổi mới căn bản và toàn diện giáodục, đào tạo theo hướng mở, hội nhập, xây dựng xã hội học tập, phát triển toàn diện năng lực,thể chất, nhân cách, đạo đức, lối sống, ý thức tôn trọng pháp luật và trách nhiệm công dân...” [2].Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào TT là một trong những NL tìm hiểu tự nhiên thuộcNL chuyên môn cần được phát triển ở HS. BTHH TT nếu được GV sử dụng một cách hiệu quảvà tích cực sẽ là công cụ rất hữu hiệu nhằm phát triển NL này cho HS. NL VDKTVTT của HS đãđược các tổ chức, nhà giáo dục học và nhiều nhà nghiên cứu khác quan tâm thể hiện trong các líthuyết, PPDH, trong các tài liệu bổ trợ kiến thức, bài báo khoa học, luận án, luận văn. Một sốluận án tiến sĩ của các tác giả trong các tài liệu [3-6] đã đề cặp đến NL VDKTVTT nhưng chưaquan tâm đến việc sử dụng BTHH nhằm phát triển NL này. Gần đây một số tác giả đã nghiên cứuvề NL VDKTVTT cho HS thông qua sử dụng bài tập. Các tác giả đã tuyển chọn, xây dựng mộtsố BBTT Chương Nhóm Oxi - Hóa học 10 nâng cao [7], Hóa học Phi kim - Hóa học 11 [8], phầnHóa Hữu cơ lớp 11 [9] và đưa ra một số biểu hiện, công cụ đánh giá NL VDKTVTT cho HS. Cáctác giả này có đưa ra một số biện pháp sử dụng bài tập nhưng chưa phân tích kĩ các biểu hiện vàmức độ đánh giá NL VDKTVTT qua từng ví dụ của các biện pháp sử dụng bài tập đó. Tác giả trong tàiliệu [10] đã xây dựng một số bài tập theo hướng tiếp cận PISA trong đó có các bài t ...