Quản lý rủi ro, phân luồng kiểm tra hàng hóa: Tạo lợi nhuận cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu, nâng cao hiệu quả quản lý trong lĩnh vực hải quan

Việc áp dụng quản lý rủi ro, phân luồng kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu là một phương thức quản lý hiện đại được áp dụng rộng rãi trên thế giới theo khuyến nghị của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) và quy định của Luật Hải quan. Tại Việt Nam, phương thức quản lý rủi ro đang được ngành Hải quan và nhiều Bộ, ngành triển khai áp dụng nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp chấp hành tốt pháp luật, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý với các doanh nghiệp, hàng hóa có nguy cơ rủi ro cao.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý rủi ro, phân luồng kiểm tra hàng hóa: Tạo lợi nhuận cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu, nâng cao hiệu quả quản lý trong lĩnh vực hải quan QUẢN LÝ RỦI RO, PHÂN LUỒNG KIỂM TRA HÀNG HÓA:  TẠO THUẬN LỢI CHO DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP  KHẨU, NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ TRONG LĨNH  VỰC HẢI QUAN Việc áp dụng quản lý rủi ro, phân luồng kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu là một   phương thức quản lý hiện đại được áp dụng rộng rãi trên thế giới theo khuyến nghị của Tổ  chức Hải quan thế giới (WCO) và quy định của Luật Hải quan. Tại Việt Nam, phương thức   quản lý rủi ro đang được ngành Hải quan và nhiều Bộ, ngành triển khai áp dụng nhằm tạo  thuận lợi cho doanh nghiệp chấp hành tốt pháp luật, đồng thời nâng cao hiệu quả  quản lý  với các doanh nghiệp, hàng hóa có nguy cơ rủi ro cao. Theo Tổng cục Hải quan, việc áp dụng quản lý rủi ro, phân luồng kiểm tra hàng hóa  đối với các lô hàng xuất nhập khẩu được thực hiện theo quy định của Luật Hải quan năm   2014, Nghị định số 08/2015/NĐ­CP của Chính phủ và Thông tư 38/2015/TT­BTC của Bộ Tài  chính, quản lý rủi ro được áp dụng trong tất cả các hoạt động nghiệp vụ  hải quan, từ việc   cơ chế chính sách quản lý, quy trình thủ tục hải quan, đến việc tổ chức thực hiện kiểm tra,   giám sát hải quan, kiểm tra sau thông quan, thanh tra và các hoạt động nghiệp vụ khác, đều  dựa trên áp dụng quản lý rủi ro. Điều này đã được quy định cụ  thể  trong khoản 18 Điều 4  Luật Hải quan 2014: “Quản lý rủi ro là việc cơ  quan hải quan áp dụng hệ  thống các biện  pháp, quy trình nghiệp vụ nhằm xác định, đánh giá và phân loại mức độ rủi ro, làm cơ sở bố  trí, sắp xếp nguồn lực hợp lý để kiểm tra, giám sát và hỗ trợ các nghiệp vụ hải quan khác có   hiệu quả”; và tại khoản 2 Điều 16 Luật này cũng quy định: “Kiểm tra, giám sát hải quan  được thực hiện trên cơ sở áp dụng quản lý rủi ro nhằm bảo đảm hiệu quả, hiệu lực quản lý   nhà nước về  hải quan và tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh,   nhập cảnh, quá cảnh”.  Như vậy, vai trò của quản lý rủi ro trong quản lý hải quan được thể hiện qua việc đưa   ra các quyết định kiểm tra, giám sát hải quan, kiểm tra sau thông quan và tiến hành các biện   pháp nghiệp vụ khác. Về  cơ  chế  phân luồng quyết định kiểm tra đối với các lô hàng xuất nhập khẩu sẽ  được phân luồng Xanh/Vàng/Đỏ  dựa trên các phân lớp tiêu chí, kết hợp với sử  dụng các   thuật toán để phân luồng quyết định kiểm tra theo các mức độ. Các phân lớp tiêu chí đó là: 1. Tiêu chí theo quy định của pháp luật quản lý chuyên ngành 2. 2.Tiêu chí theo quy định của pháp luật hải quan, pháp luật thuế 3. Tiêu chí theo kết quả đánh giá rủi ro tuân thủ doanh nghiệp. Cụ thể: Theo quy định tại  khoản 1 Điều 8 Thông tư 38/2015/TT­BTC phân loại doanh nghiệp thành 3 loại doanh  nghiệp  ưu tiên, doanh nghiệp tuân thủ  và doanh nghiệp không tuân thủ. Hệ  thống tự  động đánh giá tuân thủ doanh nghiệp dựa trên các thông tin về doanh nghiệp được cập  nhật vào hệ thống trên cơ sở tiêu chí đánh giá tuân thủ doanh nghiệp. Theo đó, khi hàng hóa được phân vào luồng Xanh sẽ thông quan ngay; luồng Vàng phải kiểm  tra chi tiết hồ sơ; luồng Đỏ phải kiểm tra thực tế hàng hóa. Cơ  quan Hải quan căn cứ vào kết quả  tổng hợp, xử lý các kết quả  đánh giá tuân thủ  pháp luật của người khai hải quan, phân loại mức độ rủi ro theo tiêu chí do Bộ Tài chính ban   hành để  quyết định việc kiểm tra, giám sát hải quan, kiểm tra sau thông quan, thanh tra hải  quan và các biện pháp nghiệp vụ hải quan khác.  Về cơ  bản, đây là các quy định được thể  chế  hóa từ  các thông lệ  quốc tế  và các tiêu  chuẩn, khuyến nghị của WCO nhằm đảm bảo việc hội nhập của Việt Nam với nền kinh tế  thế giới, đặc biệt là dưới góc độ tạo thuận lợi thương mại toàn cầu. Bên cạnh đó, ngành Hải   quan đang triển khai quyết liệt việc thực hiện Nghị quyết 19/NQ­CP v ề ti ếp t ục th ực hi ện   những nhiệm vụ, giải pháp chủ  yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực   cạnh tranh quốc gia năm 2018 và những năm tiếp theo. Theo đó, một trong những giải pháp  trọng tâm là chuyển từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, giảm tỷ lệ kiểm tra đối với hàng hóa  xuất nhập khẩu để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Trong buổi làm việc với Bộ Giao thông vận tải và Bộ  Y tế  ngày 17/11/2018, Phó Thủ  tướng Vương Đình Huệ  ­ Chủ  tịch  Ủy ban Chỉ   đạo quốc gia Cơ  chế  một cửa ASEAN   (ASW), Cơ chế một cửa quốc gia (NSW) và tạo thuận lợi thương mại, nhấn mạnh: Cần loại   bỏ dần việc “tiền kiểm” hàng hóa xuất nhập khẩu sang “hậu kiểm” dựa trên các nguyên tắc  quản trị  rủi ro. “Doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn thì lần  sau cứ để hàng hóa của họ đi luồng Xanh. Không doanh nghiệp nào dại dột mà lại để mất đi  uy tín và quyền lợi của mình, thậm chí là bị truy tố hình sự. Nhưng cũng có loại hàng hóa bắt  buộc phải kiểm tra ngay tại cửa khẩu chứ không thể  “hậu kiểm” khi được lưu thông, phân   phối trong nội địa được” – Phó Thủ tướng nhấn mạnh. Đại diện lãnh đạo Cục Quản lý rủi ro ­ Tổng cục Hải quan, cho biết: Ngoài việc áp   dụng quản lý rủi ro, phân luồng kiểm tra trong quá trình làm thủ  tục hải quan nhằm tạo   thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp, giảm thời gian thông quan hàng hóa, để  đảm bảo  kiểm soát chặt chẽ  các hành vi vi phạm, lợi dụng chính sách thông thoáng của Nhà nước  trong hoạt động xuất nhập khẩu để  buôn lậu, gian lận thương mại, ngành Hải quan đã và  đang áp dụng đồng bộ, quyết liệt nhiều giải pháp. Đó là thực hiện soi chiếu trước đối với hàng nhập khẩu. Cụ thể, cơ quan Hải quan tổ  chức   thu  thập,   phân  tích   thông   tin   trước   (thông   tin   bản  lược   khai   hàng  hóa   điển   tự­   E­ manifest) nhằm kịp thời phát hiện các lô hàng có dấu hiệu rủi ro, dấu hiệu vi phạm, buôn lậu   để thực hiện soi chiếu trước đối với hàng hóa nhập khẩu theo quy định tại Điều 9 Thông tư  số 38/2015/TT­BTC. Cập nhật từ đầu năm đến ...