Quan niệm của Đông y về ngoại khoa

Tại Trung Quốc, từ đời nhà Chu (770 trước Công nguyên) đã có chế độ dùng thầy thuốc Dương y để trị các bệnh ngoại khoa như thủng dương, hội dương, kim dương, chiết dương... Đời nhà Hán (khoảng năm thứ 9 ~ 23 trước Công nguyên), Vương Mãng giết đồ đệ là Địch Nghĩa rồi sai Thái y Thương Phương mổ xác để xem, đo đạc và ghi chép tạng phủ. Đây là lần mổ tử thi đầu tiên trong Đông y. Đến đời Tam Quốc (280 năm sau Công nguyên), Hoa Đà đã biết phẫu thuật và...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quan niệm của Đông y về ngoại khoa Quan niệm của Đông y về ngoại khoa Tại Trung Quốc, từ đời nhà Chu (770 trước Công nguyên) đã có chếđộ dùng thầy thuốc Dương y để trị các bệnh ngoại khoa như thủng dương,hội dương, kim dương, chiết dương... Đời nhà Hán (khoảng năm thứ 9 ~ 23trước Công nguyên), Vương Mãng giết đồ đệ là Địch Nghĩa rồi sai Thái yThương Phương mổ xác để xem, đo đạc và ghi chép tạng phủ. Đây là lần mổtử thi đầu tiên trong Đông y. Đến đời Tam Quốc (280 năm sau Côngnguyên), Hoa Đà đã biết phẫu thuật và là người đầu tiên dùng thuốc mê mổbụng. Hoa Đà cũng còn dự định mổ não cho Tào Tháo nữa. Đời nhà Tống(960 ~1249 sau Công nguyên, Đỗ Kỷ giết nhóm Âu Hy Phạm, mổ bụng 56người, bảo thầy thuốc xem nội tạng và sai hoạ sĩ vẽ hình. Đời nhà Minh(1360 ~ 1644), Trần Thực Công soạn ra quyển ‘Ngoại Khoa Chính Tông(1617) tổng kết những thành tựu về ngoại khoa, nhất là ngoại khoa chấnthương. (Hình minh hoạ: Hoa Đà - được coi là ông tổ của ngoại khoa TrungHoa) Đại Cương Ngoại khoa đời xưa gọi là ‘Dương Khoa’. Tại Việt Nam, đời Vua Trần Duệ Tông (1372 ~ 1377) có Tuệ Tĩnh,trong bộ sách Hồng Nghĩa Giác Tư Y Thư và Nam Dược Thần Hiệu có bànvề các chuyên khoa,trong số 11 quyển, có một quyển bàn về Ngoại khoa.Tác giả trình bầy một cách đơn giản, thiết thực về y lý, chứng trạng, cáchchữa của từng loại bệnh bằng các vị thuốc Nam công hiệu do bản thân tácgiả và kinh nghiệm dân gian lưu truyền. Đời Hậu Lê (1428 ~1789), Hải Thượng lãn Ông viết bộ Hải ThượngY Tôn Tâm Lĩnh, cũng có bàn đến ngoại khoa. Phạm vi chữa trị của ngoại khoa rất rộng. Cách chung, các bệnh thuộcphần ngoài cơ thể hoặc ở nội tạng nào phát sinh những chứng trạng cục bộnhư đau, ngứa, sưng, phù, làm mủ thì phải dùng vị thuốc, dụng cụ, thủ thuậtđể trị ở ngoài hoặc ở bên trong như đinh nhọt, ung nhọt, tràng nhạc, bướucổ, bệnh ở tai, mũi, họng, miệng lưỡi, mắt cho đến vết thương do binh khí, téngã, chấn thương, trùng thú cắn... đều có thể gọi là Ngoại khoa. Tuy nhiênsau này, khuynh hướng đi sâu vào từng chuyên khoa nên đã tách nhiều loạibệnh thành từng chuyên khoa riêng như Mắt (Nhãn khoa), Tai (Nhĩ khoa),Họng (Hầu khoa)... Bệnh ngoại khoa gồm những bệnh nhiễm khuẩn, bỏng, vết thương...Tổn thương thường ở các bộ phận bên ngoài nhưng có liên hệ mật thiết vớitạng phủ, tân dịch bên trong. Nếu chức năng của tạng phủ không điều hòa,kinh lạc không thông, khí huyết không vận hành thì tác nhân gây bệnh mớixâm nhập vào cơ thể gây ra bệnh. vì vậy, ngoài việc điều trị tại chỗ, YHCTcòn rất chú trọng đến việc điều chỉnh sự mất thăng bằng về âm dương, khíhuyết và kinh lạc. Tên gọi bệnh ngoại khoa theo Đông y là tuỳ thuộc vào hình thái nhưchứng Nham...., vị trí bệnh như Não thư, Phát bối..., màu sắc bệnh như Đơnđộc, Bạch điến phong... vị trí huyệt như Nhân trung đinh, Uỷ trung độc,Hoàn khiêu thư. Theo tên tạng phủ như Phế ung, Can ung, Trường ung...Theo triệu chứng như Ma phong, Hoàng thuỷ sang... Theo đặc trưng củabệnh như lưu đờm, lưu chú... Theo phạm vi to nhỏ như nhọt nhỏ là Tiết,nhọt to là Ung, to hơn nữa là Phát... Theo tính lây lan như Dịch đinh, Đạiđầu ôn, Thời độc... Nguyên Nhân Gây bệnh Nguyên nhân bệnh ngoại khoa có thể phân làm 6 loại như sau: a - Sự Thay Đổi Bất Thường Của Khí Hậu như gió, lạnh, nóng mùahè, độ ẩm, khô hanh, nhiệt, Đông y gọi là lục dâm (phong, hàn, thử, thấp,táo, hoả). Thời tiết môi trường tác động lên con người có thể làm cho cơ thểyếu tà khí dễ xâm nhập sinh bệnh. Mặt khác lục dâm đều có thể hoá nhiệt,hoá hoả, sinh nhiệt độc, hoả độc gây nên bệnh. Chương ‘Ngoại Khoa TâmPháp Yếu Quyết’ (Y Tông Kim Giám) viết: Ung thư do hoả độc sinh ra. b - Tổn Thương Tình Chí: Tình chí là sự hoạt động về tinh thần củacon người bao gồm vui, buồn, giận, lo, nghĩ, kinh, sợ, Đông y gọi là thấttình. Những biến động bất thường về tinh thần, những thay đổi đột ngột vềtình cảm đều có thể gây rối loạn chức năng của khí huyết, kinh lạc, tạng phủgây nên bệnh ngoại khoa. Theo Đông y, giận dữ làm tổn thương Can, Cankhí uất kết lâu ngày hoá hoả. Lo nghĩ nhiều tổn thương Tỳ làm cho chứcnăng vận hoá của Tỳ suy, bên trong sinh ra đờm thấp, khí uất, hoả uất, đờmthấp kết tụ đều là những nguyên nhân trực tiếp gây ra bệnh ngoại khoa nhưsưng tấy, đau nhức, tê dại, khối u... c - Ăn Uống Không Điều Độ: Theo Đông y, ăn nhiều chất béo ngọt,cay nóng, uống nhiều rượu bia đều sinh nhiệt độc, đờm thấp, ăn uống no đóithất thường gây tổn thương tỳ Vị, chức năng của Tỳ Vị suy, thì đờm thấptích tụ, khí huyết suy giảm, chính khí suy cũng dễ mắc bệnh. d- Sinh Hoạt Thất Thường bao gồm lao động quá sức, sinh hoạt tìnhdục quá mức. Lao động quá sức gây tổn thương Tỳ Vị, khí huyết hư tổn,chính khí suy, mụn nhọt dễ phát sinh. Ham mê tình dục gây tổn thương thận,tinh khí của thận suy dễ mắc các bệnh về xướng khớp... e - Nhiễm Các Loại Độc ...