Quan niệm của John Dewey về mục tiêu trong giáo dục

John Dewey (1859-1952) là nhà triết học tiêu biểu của nước Mỹ, người đặt nền móng cho triết lý giáo dục Mỹ thế kỷ 20. Triết lý giáo dục của ông là sự vận dụng tinh thần của chủ nghĩa thực dụng vào giáo dục. Trong bài viết này, tác giải luận giải quan niệm về mục tiêu trong triết lý giáo dục của Dewey, qua đó nêu lên những giá trị có thể tham khảo cho giáo dục ở Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quan niệm của John Dewey về mục tiêu trong giáo dục quan niÖm cña john dewey vÒ môc tiªu trong gi¸o dôc  nghiªn cøu - trao ®æi  quan niÖm cña john dewey vÒ môc tiªu trong gi¸o dôc Lª v¨n tïng * John Dewey (1859-1952) lµ nhµ triÕt vÒ vÊn ®Ò môc tiªu trong gi¸o dôc, Dewey häc tiªu biÓu cña n­íc Mü, ng­êi ®Æt nÒn cho r»ng ®©y lµ mét thuËt ng÷ m¬ hå, bëi mãng cho triÕt lý gi¸o dôc Mü thÕ kû 20. v× vÒ b¶n chÊt, môc tiªu lµ môc ®Ých TriÕt lý gi¸o dôc cña «ng lµ sù vËn dông trong gi¶ thuyÕt, nã quy chiÕu tíi kÕt qu¶ tinh thÇn cña chñ nghÜa thùc dông vµo cña qu¸ tr×nh gi¸o dôc, cho nªn vÊn ®Ò gi¸o dôc. Trong bµi viÕt nµy, t¸c gi¶i luËn ®Æt ra lµ, cÇn xem kÕt qu¶ mµ ng­êi ta gi¶i quan niÖm vÒ môc tiªu trong triÕt lý gi¶ thuyÕt trong ®Çu lµ môc tiªu hay gi¸o dôc cña Dewey, qua ®ã nªu lªn nh÷ng chóng lµ kÕt qu¶ cña viÖc hµnh ®éng ®¹t gi¸ trÞ cã thÓ tham kh¶o cho gi¸o dôc ë ®­îc môc tiªu. ViÖt Nam. Theo Dewey, trong truyÒn thèng, môc 1. Môc tiªu trong gi¸o dôc ®­îc c¸c nhµ tiªu trong gi¸o dôc th­êng ®­îc diÔn ®¹t t­ t­ëng, c¸c tr­êng ph¸i triÕt häc ®Æt ra b»ng nh÷ng thuËt ng÷: tù do, minh triÕt, vµ gi¶i quyÕt tõ c¸c lËp tr­êng triÕt häc sù ph¸t triÓn trän vÑn cña c¸ nh©n. kh¸c nhau, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn Nh÷ng diÔn ®¹t nµy m¬ hå lµ do chóng vµ yªu cÇu cô thÓ cña thêi ®¹i m×nh. Ph¹m ®­îc ph¸t biÓu dùa trªn sù kh«ng thõa trï môc tiªu trong gi¸o dôc dïng ®Ó chØ nhËn mèi quan hÖ b¶n chÊt gi÷a môc con ng­êi mµ mét x· héi cô thÓ mong ®Ých vµ ph­¬ng tiÖn. VÒ thùc chÊt lµ muèn t¹o ra. V× thÕ, nhËn thøc vÒ môc kh«ng thõa nhËn tÝnh liªn tôc, t­¬ng hç tiªu trong gi¸o dôc, tr­íc hÕt ph¶i tr¶ lêi gi÷a môc ®Ých vµ ph­¬ng tiÖn. Cho nªn, nh÷ng c©u hái: con ng­êi lµ? chóng ta cÇn theo «ng cÇn nhËn thøc môc ®Ých theo con ng­êi nh­ thÕ nµo? cÇn ph¶i lµm g× ®Ó ph­¬ng tiÖn sÏ ®­îc sö dông ®Ó ®­a l¹i t¹o ra con ng­êi ®ã (b»ng gi¸o dôc)?. D­íi môc ®Ých ®ã. Trong D©n chñ vµ Gi¸o dôc, ®©y, chóng t«i luËn gi¶i quan niÖm vÒ môc Dewey viÕt: “Nãi tíi môc tiªu trong gi¸o tiªu trong gi¸o dôc cña John Dewey, nhµ dôc - hoÆc trong bÊt kú c«ng viÖc nµo triÕt häc Mü, ng­êi khëi x­íng cña trµo kh¸c - lµ nãi ®iÒu v« nghÜa - nÕu nh­ l­u t©n gi¸o dôc ë Mü ®Çu thÕ kû 20. nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng cho phÐp dù liÖu Môc tiªu cña gi¸o dôc lµ s¶n phÈm mµ ®­îc c¸c kÕt qu¶ cña mét ho¹t ®éng cô chóng ta mong muèn (gi¶ thuyÕt) cña b¶n thÓ, vµ kh«ng kÝch thÝch mét ng­êi nh×n th©n qu¸ tr×nh gi¸o dôc. Theo John vÒ phÝa tr­íc ®Ó nhËn ra hÖ qu¶ cña ho¹t Dewey, mét x· héi tiÕn bé, d©n chñ cÇn ®éng ®ã”(1). ph¶i cã mét quan ®iÓm râ rµng, ®óng ®¾n vÒ môc tiªu cña gi¸o dôc. Sù thiÕu hiÓu (*) ThS, NCS Khoa TriÕt häc, Häc viÖn Khoa häc x· héi; biÕt vÒ ®iÒu nµy lµ nguyªn nh©n cña nhiÒu Gi¶ng viªn Khoa Gi¸o dôc ChÝnh trÞ, Tr­êng §¹i häc §ång Th¸p. thÊt b¹i cã tÝnh d©y chuyÒn cho x· héi. (1) John Dewey: D©n chñ vµ Gi¸o dôc, Nxb. Tri thøc, Ph©n tÝch cã phª ph¸n nhËn thøc luËn HN. 2008, tr. 129. 14 Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 1-2013  lª v¨n tïng Theo Dewey, mét khi chóng ta quan bÞ cho mét t­¬ng lai xa vêi, mµ ®iÒu nµy niÖm gi¸o dôc, lµ qu¸ tr×nh sù t¸i kiÕn sÏ biÕn c«ng viÖc cña c¶ thÇy vµ trß trë t¹o hoÆc t¸i tæ chøc l¹i kinh nghiÖm vµ thµnh c¸i m¸y, kh«ng cã tÝnh s¸ng t¹o. n©ng cao n¨ng lùc ®iÒu khiÓn tiÕn tr×nh Râ rµng ë trªn, Dewey muèn phª b×nh cña kinh nghiÖm x¶y ra sau ®ã, hay sù t¸i quan ®iÓm môc ®Ých luËn trong triÕt häc, kiÕn t¹o c¸c thãi quen x· héi vµ c¸c thiÕt mét quan ®iÓm ®­îc Aristotle ®­a vµo chÕ dùa vµo sù kÝch thÝch tõ c¸c mèi høng nÒn v¨n hãa ph­¬ng T©y vµ tån t¹i trong thó ®­îc ph©n phèi b×nh ®¼ng, th× chóng hai ngh×n n¨m qua. Quan ®iÓm Êy xem ta kh«ng nªn quan t©m tíi viÖc ®i t×m môc ®Ých cña hµnh ®éng lµ nh÷ng giíi nh÷ng môc tiªu n»m ngoµi tiÕn tr×nh cã h¹n vµ sù kÕt thóc bÊt biÕn. §iÒu nµy tÝnh gi¸o dôc mµ gi¸o dôc lÖ thuéc vµo. dÉn tíi viÖc t¸ch rêi môc ®Ých ra khái §ång thêi, kh«ng nªn t¸ch rêi môc tiªu ra ph­¬ng tiÖn, lµm gi¸n ®o¹n tÝnh liªn tôc khái ph­¬ng tiÖn ®­a tíi viÖc ®¹t ®­îc nã, cña kinh nghiÖm vµ gi¶m thiÓu ý nghÜa «ng viÕt: “Quan niÖm vÒ môc tiªu nh­ lµ gîi më cña ho¹t ®éng t¨ng tr­ëng. Theo c¸i ®Õn tõ bªn ngoµi dÉn ®Õn sù t¸ch rêi Dewey, môc ®Ých kh«ng ph¶i lµ mét sù ph­¬ng tiÖn ra khái môc ®Ých, trong khi kÕt thóc hoÆc mét cøu c¸ch, mµ chóng mét môc ®Ých nµo ph¸t triÓn tõ bªn trong lÇn l­ît lµ ®iÓm xuÊt ph¸t cña ...