Quy định của bộ luật tố tụng hình sự về khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại - một số khó khăn, vướng mắc và đề xuất giải pháp hoàn thiện

Bài viết trình bày khái quát quy định của pháp luật tố tụng hình sự hiện hành về khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại; Một số khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn thi hành Bộ luật Tố tụng hình sự về khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại; Một số đề xuất hoàn thiện quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quy định của bộ luật tố tụng hình sự về khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại - một số khó khăn, vướng mắc và đề xuất giải pháp hoàn thiện QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VỀ KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ THEO YÊU CẦU CỦA BỊ HẠI - MỘT SỐ KHÓ KHĂN, VƯỚNG MẮC VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN1 NGUYỄN THỊ LAN ANH* Tóm tắt: Khởi tố vụ án hình sự là trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, nhưng trong trường hợp đặc biệt, yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của họ là điều kiện để khởi tố vụ án hình sự. Trải qua ba lần pháp điển hóa, quy định về khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại trong Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) năm 2015 tuy đã ngày càng hoàn thiện nhưng vẫn còn tồn tại một số vướng mắc nhất định cần phải có sự đánh giá và xây dựng các giải pháp hoàn thiện đảm bảo cho ý nghĩa của việc khởi tố theo yêu cầu của bị hại luôn được duy trì. Từ khóa: Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, khởi tố vụ án hình sự, yêu cầu của bị hại, bị hại Ngày nhận bài: 10/3/2024; Biên tập xong: 01/4/2024; Duyệt đăng: 22/4/2024 PROVISIONS OF THE CRIMINAL PROCEDURE CODE ON PROSECUTING CRIMINAL CASES AT THE REQUEST OF THE VICTIM – DIFFICULTIES, PROBLEMS AND SOLUTIONS FOR IMPROVEMENT Abstract: Prosecuting a criminal case is the responsibility of competent authorities but in special cases, the request of the victim or his representative is a condition for prosecuting a criminal case. After three times of codification, the regulations on prosecuting criminal cases at the request of the victim in the 2015 Criminal Procedure Code are increasingly improved. However, this regulation still has certain problems that require evaluation and the development of complete solutions to ensure that the meaning of prosecution at the request of the victim is always maintained. Keywords: The 2015 Criminal Procedure Code, prosecute criminal cases, request of the victim, victim Received: Mar 10th 2024; Editing completed: Apr 01st 2024; Accepted for publication: Apr 22nd 2024 1. Khát quát quy định của pháp luật tố trường hợp chỉ được khởi tố vụ án hình sựtụng hình sự hiện hành về khởi tố vụ án khi có yêu cầu của bị hại, đó là các tội phạmhình sự theo yêu cầu của bị hại quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 1.1. Các trường hợp khởi tố theo yêu 138, 139, 141, 143, 155, 156 Bộ luật Hình sựcầu của bị hại (BLHS). So với BLTTHS năm 2003, BLTTHS Khởi tố theo yêu cầu của bị hại là một năm 2015 đã bỏ Tội xâm phạm quyền táctrường hợp đặc biệt của khởi tố vụ án hình giả; Luật sửa đổi, bổ sung một số điềusự. Đối với một số hành vi phạm tội nhất BLTTHS năm 2021 đã bỏ Tội xâm phạmđịnh, trên cơ sở pháp luật hình sự và pháp quyền sở hữu công nghiệp khỏi phạm viluật tố tụng hình sự, chủ thể có thẩm quyền các trường hợp chỉ được khởi tố theo yêukhởi tố vụ án hình sự chỉ được khởi tố vụ cầu của bị hại. Quy định này nhằm bảoán khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại đảm tính tương thích với các Hiệp định Đốidiện hợp pháp của họ. tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Khoản 3 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung Dương (CPTPP) mà Việt Nam đã tham giamột số điều BLTTHS năm 2021 quy định 09 ký kết, phù hợp với thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm phạm trật tự1  Kết quả nghiên cứu được tham khảo từ nội dung tham quản lý kinh tế trong giai đoạn hiện nay.luận của Ths. Nguyễn Thị Lan Anh đăng tại kỷ yếu Hộithảo cấp trường “Khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn * Email: Anhntl@tks.edu.vnthi hành Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015” tổ chức Thạc sĩ, Phó Trưởng khoa Tội phạm học và Điềutháng 11/2022 tại Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội. tra tội phạm, Trường Đại học Kiểm sát Hà NộiSố 04 - 2024 Khoa học Kiểm sát 29QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VỀ KHỞI TỐ... Nếu hành vi phạm tội cấu thành tại đối tượng được yêu cầu khởi tố vụ án hìnhkhoản 2 các điều luật nêu trên thì việc khởi sự, đồng thời sửa đổi cụm từ “người đại diệntố, điều tra, truy tố, xét xử vụ án không đòi hợp pháp” thành “người đại diện” và “ngườihỏi yêu cầu khởi tố của bị hại. Trường hợp chưa thành niên” thành “người dưới 18 tuổi”.vụ án đã được cơ quan tiến hành tố tụng Việc sửa đổi này phù hợp, thống nhất vớichủ động khởi tố nhưng trong quá trình các quy định khác của BLHS, BLTTHS vàgiải quyết vụ án, xác định được tội phạm các văn bản quy phạm pháp luật khác.thuộc điều, khoản quy định tại khoản 1 1.3. Hình thức khởi tố vụ án theo yêuĐiều 155 BLTTHS năm 2015 mà bị hại và cầu của bị hạingười đại diện không yêu cầu khởi tố thì Điều 155 BLTTHS năm 2015 chưa quyphải hủy bỏ quyết định khởi tố vụ án hình định rõ về hình thức thể hiện yêu cầu khởisự và thông báo cho cơ quan, tổ chức, cá tố vụ án hình sự của người bị hại nhưng vềnhân đã tố giác, báo tin về tội phạm, kiến mặt nguyên tắc, có thể hiểu đây là tài liệunghị khởi tố biết rõ lý do; nếu xét thấy cần phản ánh yêu cầu của người bị hại hoặc đạixử lý bằng biện pháp khác thì chuyển hồ diện hợp pháp của họ mong muốn xử lý vụsơ cho cơ quan có thẩm quyền giải quyết án bằng pháp luật hình sự. Khoản 5 Điều 7theo khoản 1 Điều 158 BLTTHS. Ngược lại, Thông tư liên tịch số 04/2018/TTLT-VKSTC-trường hợp vụ án đã khởi tố theo yêu cầu BCA-BQP ngày 07/9/2018 của Viện kiểmbị hại, nhưng trong quá trình giải quyết vụ sát nhân dân tối ca ...