Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tạo hứng thú và phát triển năng lực học sinh thông qua Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học chủ đề Trái Đất và bầu trời (chuyên đề Vật lý 10)

Sáng kiến "Tạo hứng thú và phát triển năng lực học sinh thông qua Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học chủ đề Trái Đất và bầu trời (chuyên đề Vật lý 10)" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đề xuất một số biện pháp tổ chức dạy học hoạt động trải nghiệm qua dạy bài Trái Đất và bầu trời - chuyên đề Vật lý 10 đề tạo hứng thú và phát triển năng lực của học sinh vùng cao.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tạo hứng thú và phát triển năng lực học sinh thông qua Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học chủ đề Trái Đất và bầu trời (chuyên đề Vật lý 10) SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƢỜNG THPT CÁT NGẠN ___________________________________ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: TẠO HỨNG THÚ VÀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINHTHÔNG QUA TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONGDẠY HỌC CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI - CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10 LĨNH VỰC: VẬT LÝ Tác giả: Phạm Thị Trâm Tổ bộ môn: Tự Nhiên Số điện thoại: 0965883428 Năm học 2023- 2024 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ1. Lý do chọn đề tài Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của ngành khoa học kỹ thuật và sự bùngnổ thông tin trên nhiều lĩnh vực thì giáo dục ngày càng đóng một vai trò vô cùngquan trọng. Nhiệm vụ của giáo dục hiện đại là đào tạo ra những người lao động tựchủ, năng động, sáng tạo, có năng lực giải quyết những vấn đề thực tế. Tuy nhiên giáo dục của Việt Nam hiện nay vẫn đang loay hoay thay đổi theonhững phương pháp mới giúp phát triển năng lực học sinh, học sinh vẫn chưa thểphát huy năng lực và tính sáng tạo để giải quyết vấn đề. Vì thế khi gặp phải mộtvấn đề nào đó chưa có đáp án, học sinh thiếu kỹ năng để đưa ra giải pháp. Vật lý là một môn học tự nhiên không chỉ cung cấp cho người học sự hiểubiết các hiện tượng tự nhiên, kỹ thuật mà còn là môn học giúp người học phát triểnnăng lực tư duy thông qua những suy luận có tính logic.Việc tiếp cận và học Vật lýcủa học sinh nói chung, học sinh dân tộc thiểu số ở Kỳ Sơn nói riêng còn nhiềuhạn chế. Việc tiếp cận với những con số, tính toán hay liên kết giữa những côngthức với nhau đối với các em còn rất khó khăn. Các em chưa được tiếp xúc vớithực hành thí nghiệm nhiều; tư duy, sự sáng tạo chưa linh hoạt bị động; việc tiếpthu và suy luận trong logic Vật lý; tư duy phản biện các vấn đề Vật lý còn hạnchế... dẫn đến tinh thần ham học hỏi; hứng thú trong môn Vật lý của các em còn ít.Do vậy, tôi cho rằng tạo một sân chơi sinh hoạt khoa học về thiên văn sẽ giúp họcsinh dân tộc tìm được niềm vui trong Vật lý; học mà không bị nhàm chán, khôngbắt các em nhớ kiến thức một cách máy móc. Đồng thời thu hút tài năng và sự sángtạo của học sinh, phát triển được khả năng hoạt động tích cực và tương tác của họcsinh, góp phần bồi dưỡng cho các em động cơ học tập tích cực, kích thích hứng thútrong quá trình nhận thức. Trong đó, chủ đề Trái Đất và bầu trời - chuyên đề Vật lý 10 là một trongnhững nội dung hàm chứa tương đối nhiều kiến thức với một hệ thống phong phúcác kiến thức liên quan đến thực tiễn. Điều đó có thể gây trở ngại rất lớn cho ngườihọc khi phải tiếp cận với nội dung của bài cũng như áp dụng kiến thức vào thực tếcuộc sống. Nếu không có một tư duy sáng tạo linh hoạt, một phương pháp tổ chứcdạy học gây hứng thú thì việc tiếp nhận lý thuyết cũng như giải quyết các mục tiêugiáo dục đặt ra trong thời đại công nghệ 4.0 sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Từ nhữngsuy nghĩ đó, tôi mong muốn được tìm hiểu đề tài “ Tạo hứng thú và phát triểnnăng lực học sinh thông qua Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học chủ đề“Trái Đất và bầu trời” (chuyên đề Vật lý 10)”2. Mục đích của đề tài Đề xuất một số biện pháp tổ chức dạy học hoạt động trải nghiệm qua dạy bài Trái Đất và bầu trời- chuyên đề Vật lý 10 đề tạo hứng thú và phát triển năng lực 1của học sinh vùng cao.3. Tính mới và kết quả đạt được của đề tài Đây là đề tài lần đầu tiên được áp dụng thực hiện tại trường T T ỳ Sơn.Đề tài khai thác, trang bị cho học sinh những phương pháp, kỹ năng có tính hệthống trong việc học thông qua các hoạt động trải nghiệm; là cơ hội giúp các emphát triển tư duy, phát huy được năng lực sáng tạo của mình từ đó sẽ tạo động lựccho các em tham gia vào các lĩnh vực về cuộc sống. Tên đề tài có thể là không mớihoặc đã có những tác giả khai thác nhưng tôi xin khẳng định những vấn đề nêu ra ởđây hoàn toàn là những kinh nghiệm đã đúc kết lại trong quá trình giảng dạy và đãđược kiểm định qua thực tế. Đề tài góp phần nâng cao tính hứng thú, hấp dẫn vàhiệu quả cho các giờ học. Đồng thời phát huy tối đa khả năng tính tích cực, chủđộng độc lập sáng tạo, tự giác trong quá trình học tập của học sinh. Đề tài đã xây dựng hệ thống một số chủ đề dạy học theo hoạt động trảinghiệm chủ đề “Trái đất và bầu trời”, phục vụ giảng dạy một số bài học trong sáchchuyên đề Vật lý 10, nhằm phát triển năng lực cho học sinh, đáp ứng yêu cầu đổimới phương pháp học – phương pháp dạy của học sinh và giáo viên đối vớiChương trình giáo dục phổ thông mới. Tổ chức dạy học một số hoạt động trải nghiệm của chủ đề “Trái đất và bầutrời” – chuyên đề Vật lý 10 ở trường T T ỳ Sơn phù hợp với điều kiện dạy họccủa nhà trường và thu được những kết quả thiết thực nhằm nâng cao chất lượngdạy học bộ môn Vật lý và các môn học hoạt động trải nghiệm, đưa giáo dục hoạtđộng trải nghiệm vào trường học, góp phần vào phong trào thi đua đổi mới sángtạo trong dạy học đáp ứng với yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới. Đề tài là cơ sở để mở rộng triển khai vận dụng phương pháp dạy học hoạtđộng trải nghiệm vào các nội dung kiến thức khác của chương trình Vật lý 10,cũng như tiền đề để tổ chức dạy học tích cực chương trình Vật lý 11,12 mới vàonăm học 2024-2025, góp phần nâng cao hiệu quả và triển khai thành công chươngtrình giáo dục phổ thông 2018.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Nghiên cứu ở bộ môn Vật lý cấp trung học phổ thông - Hoạt động dạy và tổ chức hoạt động trải nghiệm khi dạy học vật lí lớp10- chuyên đề Vật lý 10 - Chủ đề “Trái Đất và bầu trời” - chuyên đề Vật lý 10 và tiến hành thựcnghiệm ở trường THPT Kỳ Sơn . - Thời gian thực hiện: Từ năm học 2022- 202 ...