Sơ lược một số yêu cầu cơ bản về năng lực dạy học phân hóa nội tại của người giáo viên trung học

Nội dung chính của bài viết trình bày khuyến khích học sinh (HS) sử dụng vốn kiến thức đó để giải quyết các vấn đề và hoàn thành những nhiệm vụ mà các em có thể sẽ phải đối mặt trong một cộng đồng rộng lớn hơn. Đồng thời, nhà trường tìm cách khuyến khích sự hòa hợp thành một tổng thể duy nhất của các dạng trí tuệ ở mỗi học sinh và khẳng định sự phát triển đều đặn của các em theo những đường lối thông minh nhất” Howard Gardner. Mời các bạn tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sơ lược một số yêu cầu cơ bản về năng lực dạy học phân hóa nội tại của người giáo viên trung học DHTH & DHPH ở trường trung học đáp ứng yêu cầu đổi mới CT và SGK sau năm 2015 Sơ lược một số yêu cầu cơ bản về năng lực dạy học phân hóa nội tại của người giáo viên trung học ThS. Nguyễn Đắc Thanh * “Ngôi trường mà ta hình dung tự đảm nhiệm việc bồi dưỡng cho học sinh một sự hiểu biết sâu sắc về nhiều môn cốt lõi. Nó khuyến khích học sinh (HS) sử dụng vốn kiến thức đó để giải quyết các vấn đề và hoàn thành những nhiệm vụ mà các em có thể sẽ phải đối mặt trong một cộng đồng rộng lớn hơn. Đồng thời, nhà trường tìm cách khuyến khích sự hòa hợp thành một tổng thể duy nhất của các dạng trí tuệ ở mỗi học sinh và khẳng định sự phát triển đều đặn của các em theo những đường lối thông minh nhất” Howard Gardner [6; 137]. 1. Khái niệm về dạy học phân hóa Dạy học phân hoá (DHPH) là dạy học theo từng loại đối tượng, phù hợp với tâm - sinh lí, khả năng, nhu cầu và hứng thú của người học nhằm phát triển tối đa tiềm năng riêng vốn có của mỗi người học; người học được chủ động lựa chọn các môn học hoặc chủ đề phù hợp với năng lực và sở thích của mình. (Nguồn: Báo điện tử Giáo dục và Thời đại) DHPH là một chiến lược dạy học được phân chia thành hai cấp độ: vĩ mô và vi mô. - Cấp độ vĩ mô (phân hóa ngòai) là sự tổ chức quá trình dạy học thông qua các loại hình nhà trường, các lớp khác nhau, xây dựng các chương trình dạy học khác nhau. - Cấp độ vi mô (phân hóa nội tại) là sự tổ chức hoạt động dạy học trong một tiết học, bài học, một lớp học, từng môn học có tính đến các đặc điểm cá nhân của HS, là sử dụng các biện pháp thích hợp trong một lớp thống nhất với cùng một kế hoạch, một chương trình và sách giáo khoa. Trong tham luận này, chúng tôi phân tích những yêu cầu về năng lực DHPH của người giáo viên ở mức độ vi mô (nội tại). 2. Cơ sở sư phạm của dạy học phân hóa nội tại * Khoa Tâm lý Giáo dục – Trường Đại học Sư phạm TP.HCM 63 DHTH & DHPH ở trường trung học đáp ứng yêu cầu đổi mới CT và SGK sau năm 2015 Mỗi học sinh có đặc điểm tâm sinh lý hoàn toàn khác nhau, vì vậy không có một hình thức, phương pháp, kỹ thuật dạy học nào là tốt cho mọi đối tượng. Khi nghiên cứu về dạy học đồng loạt, nhiều tác giả cho rằng đây là hình thức “dạy học cưỡng bức” hay “dạy học cấm đoán”, bắt HS phải theo những khuôn mẫu như nhau, làm thui chột năng lực, giảm hứng thú, tích cực học tập và hòan toàn không phát triển được thế mạnh của bản thân. DHPH là hướng đến hình thức dạy học bám sát đối tượng, phát huy tối đa năng lực, hứng thú, sở trường của học sinh. Chúng tôi sơ lược cơ sở sư phạm của DHPH nội tại xuất phát từ các quan điểm sau: - Mỗi HS có nhu cầu, hướng thú, động cơ học tập đối với từng môn học là khác nhau. - Lý thuyết về vùng phát triển gần nhất của Vygotsky chỉ rõ mỗi một HS riêng biệt có vùng phát triển gần nhất (Zone of Proximal Development) là khác nhau khi tiếp nhận nội dung học tập, dù chúng cùng một lớp học (Subban, P. 2006). - Theo Howard Gardner mỗi học sinh có đặc điểm trí tuệ khác nhau và học bằng nhiều cách khác nhau theo 8 dạng: ngôn ngữ, logic – toán học, không gian, hình thể - động năng, âm nhạc, giao tiếp, nội tâm và tự nhiên học [4]. - Mỗi một học sinh có xuất phát nền văn hóa, giai cấp, dân tộc, tôn giáo, định hướng giá trị… khác nhau. DHPH là chiến lược dạy học thực hiện tốt nhất nguyên tắc dạy học đảm bảo tính vừa sức chung và vừa sức riêng trong hoạt động dạy học. Vì vậy, đổi mới dạy học theo hướng phân hóa là một định hướng phù hợp với quy luật dạy học. 3. Một số yêu cầu cơ bản về năng lực dạy học phân hóa của người giáo viên Như đã trình bày DHPH là một chiến lược dạy học nhằm thực hiện nguyên tắc “đảm bảo sự thống nhất giữa tính vừa sức chung và vừa sức riêng trong hoạt động dạy học”. Người giáo viên đã được trang bị các năng lực DHPH qua quá trình đào tạo ở các trường sư phạm cũng như trong hoạt động dạy học thực tiễn. Tuy nhiên, việc thực hiện hoàn hảo DHPH đòi hỏi người giáo viên phải có đầy đủ các năng lực tương ứng với trình tự các khâu của hoạt động dạy học sau: 3.1. Năng lực đánh giá, phân loại học sinh học sinh Bản chất và tính ưu việt của DHPH là dựa vào đặc điểm riêng biệt trong học tập của học sinh (phong cách học tập, năng lực học tập, nhu cầu, hứng thú, động cơ học tập, định hướng giá trị, đặc điểm văn hóa cá nhân…) để người giáo viên lựa chọn mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức, phương tiện… dạy học thích hợp với từng nhóm đối tượng. Công việc đánh giá, phân loại học sinh đầu vào này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng và là khâu định hướng ...