So sánh năng lực tiếng Việt của học sinh Khmer lớp 3, 4 và 5 giữa Đông và Tây Nam Bộ (trường hợp Bình Phước và Trà Vinh, Sóc Trăng)

Bài viết sẽ một phần trả lời cho câu hỏi trên nhằm giúp các nhà hoạch định chính sách ngôn ngữ, chính sách giáo dục và những người xây dựng chương trình sách giáo khoa có cái nhìn đầy đủ, toàn diện hơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
So sánh năng lực tiếng Việt của học sinh Khmer lớp 3, 4 và 5 giữa Đông và Tây Nam Bộ (trường hợp Bình Phước và Trà Vinh, Sóc Trăng)39CHUYÊN MỤCVĂN HỌC - NGÔN NGỮ HỌC - NGHIÊN CỨU VĂN HÓA NGHỆ THUẬT SO SÁNH NĂNG LỰC TIẾNG VIỆT CỦA HỌC SINH KHMER LỚP 3, 4 VÀ 5 GIỮA ĐÔNG VÀ TÂY NAM BỘ (Trường hợp Bình Phước và Trà Vinh, Sóc Trăng) HỒ XUÂN MAI*Học sinh Khmer bậc Tiểu học ở hai khu vực Bình Phước (Đông Nam Bộ) và TràVinh, Sóc Trăng (Tây Nam Bộ) đều phải sử dụng tiếng Việt. Tuy nhiên, năng lực,mức độ và phạm vi sử dụng ngôn ngữ quốc gia này của học sinh của hai khuvực còn nhiều hạn chế. Vậy, nguyên nhân từ đâu? Bài viết sẽ một phần trả lờicho câu hỏi trên nhằm giúp các nhà hoạch định chính sách ngôn ngữ, chínhsách giáo dục và những người xây dựng chương trình sách giáo khoa có cáinhìn đầy đủ, toàn diện hơn.Từ khóa: năng lực, học sinh Khmer, sử dụng, hạn chếNhận bài ngày: 16/5/2019; đưa vào biên tập: 17/5/2019; phản biện: 18/5/2019;duyệt đăng: 10/7/20191. DẪN NHẬP Cuối tháng 4 năm 2019 chúng tôi cóTiếng Việt là ngôn ngữ quốc gia, ngôn một đợt khảo sát năng lực tiếng Việtngữ giáo dục. Tất cả học sinh đều của học sinh người Stiêng và Khmerphải học và sử dụng nó để tiếp cận ở Bình Phước để phục vụ cho đề tàicác tri thức. Nếu không làm chủ được cấp Bộ “Năng lực tiếng Việt của họctiếng Việt, học sinh sẽ rất khó để học sinh các dân tộc Stiêng và Khmer ởlên những bậc cao hơn, để giao tiếp Bình Phước: thực trạng và giải pháp”.và để phát triển xã hội. Học sinh Bài viết này là một phần kết quả củaKhmer bậc Tiểu học ở hai khu vực đợt khảo sát.Bình Phước (Đông Nam Bộ) và Trà Bước vào lớp 1, học sinh phải học vàVinh, Sóc Trăng (Tây Nam Bộ) cũng vậy. sử dụng tiếng Việt. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, có những học* Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ. sinh sử dụng tiếng Việt chưa thực sự40 HỒ XUÂN MAI – SO SÁNH NĂNG LỰC TIẾNG VIỆT…tốt, ngay trong phạm vi trường học. học sinh Khmer bậc Tiểu học sử dụngKết quả khảo sát của chúng tôi cho tiếng Việt kém.thấy hơn một nửa số học sinh Khmer Về khái niệm “từ mới”, chúng tôi cănở bậc học này dưới trung bình môn cứ vào mục “Mở rộng vốn từ” củaTiếng Việt. sách giáo khoa của Bộ Giáo dục vàPhạm vi không gian và thời gian thực Đào tạo để xác định(1). Như vậy, phạmhiện khảo sát của bài viết này là vi nội dung khảo sát của bài viết nàyTrường Tiểu học Lộc Khánh, huyện là:Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước (học k 2 - Lớp 3: kỹ năng viết câu và xác địnhnăm học 2018 - 2019); Trường Tiểu thành phần câu.học Long Sơn C, huyện Cầu Ngang, - Lớp 4 và 5: kỹ năng viết câu và sángtỉnh Trà Vinh và Trường Tiểu học Thới tạo câu.An Hội 3, xã Thới An Hội, huyện Kế 2. KHÁI NIỆM “NĂNG LỰC”, “NĂNGSách, tỉnh Sóc Trăng (học k 2 năm LỰC NGÔN NGỮ” VÀ “KỸ NĂNGhọc 2016 - 2017). Chúng tôi lấy kết NGÔN NGỮ”quả khảo sát ở Trường Tiểu học Lộc Theo định nghĩa của Từ điển tiếngKhánh làm chuẩn còn hai trường kia Việt (2003), thì “năng lực (ability) làlà để tham chiếu. khả năng làm việc tốt”, chẳng hạn nhưĐối tượng khảo sát của chúng tôi là “năng lực cán bộ, năng lực làmhọc sinh Khmer, bậc Tiểu học, mỗi việc”… Nó thuộc cái bên trong củakhối 10 học sinh, không phân biệt giới mỗi người, tức khả năng vốn có.tính. Như vậy, tổng cộng số học sinh Còn năng lực ngôn ngữ (competenence)khảo sát là: 10 học sinh x 3 khối x 3 là “… trong ngôn ngữ có một cơ chếtrường = 90 học sinh. Chúng tôi sáng tạo, không phụ thuộc vào hoànkhông thể khảo sát nhiều hơn 10 học cảnh giao tiếp. Đó là năng lực ngônsinh bởi có những nơi số học sinh ngữ của người nói (…), được hìnhgiữa các khối không đủ. Trong bài viết thành từ rất sớm, ngay từ khi còn rấtnày, với lớp 3, chúng tôi khảo sát hai nhỏ” (Nguyễn Đức Dân, 1986: 227).kỹ năng viết câu và xác định thành Nói cách khác, đó là khả năng sửphần câu. Với hai khối còn lại, chúng dụng ngôn ngữ khi không phụ thuộctôi khảo sát hai kỹ năng viết câu và vào hoàn cảnh, điều kiện giao tiếp.sáng tạo câu, cụ thể là viết câu đúng Chẳng hạn, khi sử dụng tiếng mẹ đẻ,(đủ các thành phần chính, diễn đạt chúng ta không chú ý tới các quy tắctrọn ý) và mức độ sử dụng các loại ngữ pháp bởi nó đã được hình thànhcâu (số lượng câu, mức độ đúng - sai) từ khi mới học nói và tồn tại dưới(theo Thông tư 22). Ngoài ra, chúng dạng tiềm thức. Chúng ta sử dụng nótôi khảo sát số từ mới mà học sinh để nói. Đó là năng lực ngôn ngữ phổtích lũy từ lớp 3 đến lớp 5. Khảo sát quát, mọi người đều có. Nó khác vớitừ mới là để góp phần lý giải vì sao sự thực hiện ngôn ngữ (performence).TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 5 (249) 2019 41Bởi, sự thực hiện ngôn ngữ là cách trong giao tiếp nên khi nói tới kỹ năngthức một người thể hiện cái vốn có; là trong ngôn ngữ, người ta thườngcái thực tế, cụ thể hóa năng lực ngôn không chú ý đến hai yếu tố này. Dongữ; là cái biểu hiện cụ thể của năng vậy, nói đến kỹ năng ngôn ngữ, thựclực ngôn ngữ. Nó thuộc kỹ năng ngôn tế chỉ là bốn yếu tố còn lại (Council ofngữ (skill). Khi sử dụng ngôn ngữ ở Europe, 1967; mục A1).dạng chủ động, tức tìm cách diễn đạt Kỹ năng về chính t ...