Sốt rét ác tính do plasmodium vivax báo cáo ca bệnh tại Bình Định và tổng hợp y văn Thế giới

Nội dung bài viết nhằm báo cáo ca bệnh dựa vào dữ liệu nghiên cứu hồi cứu ở bệnh viện của một bệnh nhân nam, 14 tuổi với biểu hiện SRAT do P. vivax nhập viện với triệu chứng nặng, suốt thời gian nằm viện bệnh nhân được chẩn đoán dựa vào bằng chứng lam máu giêm sa dương tính đơn loài thể vô tính P. vivax. Bệnh nhân hồi phục hoàn toàn sau 8 ngày điều trị với chẩn đoán ra viện là SRAT do P. vivax.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sốt rét ác tính do plasmodium vivax báo cáo ca bệnh tại Bình Định và tổng hợp y văn Thế giới Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013 SỐT RÉT ÁC TÍNH DO PLASMODIUM VIVAX BÁO CÁO CA BỆNH TẠI BÌNH ĐỊNH VÀ TỔNG HỢP Y VĂN THẾ GIỚI Huỳnh Hồng Quang*, Triệu Nguyên Trung*, Nguyễn Văn Chương* Hồ Văn Hoàng*, Nguyễn Hoàng Minh** TÓM TẮT Giới thiệu: Nhiễm sốt rét (SR) do Plasmodium vivax từ lâu vẫn quan niệm là một bệnh lành tính và tự khỏi, nhất là khi so với Plasmodium falciparum. Song, nhiễm P. vivax chiếm tỷ lệ không nhỏ đến 400 triệu ca mỗi năm và lan rộng khắp thế giới. Về mặt lịch sử, những ca bệnh sốt rét ác tính (SRAT) do P. vivax còn hiếm và chỉ báo cáo dưới dạng ca bệnh hoặc loạt ca bệnh số lượng nhỏ, phần lớn những ca này báo cáo tại Ấn Độ, Sri Lanka, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam. Đi cùng với sự gia tăng dữ liệu về kháng thuốc toàn cầu, các biến chứng của P. vivax như thể một mối đe dọa sức khỏe toàn cầu cần tập trung giải quyết. Triệu chứng lâm sàng của SRAT do P. vivax thường gồm giảm tiểu cầu nghiêm trọng, SRAT thể não và rối loạn các chức năng gan, thận, phổi cấp. Trong SRAT do P. falciparum, bệnh tác động trên nhiều cơ quan thì ngược lại, P. vivax thường lên đơn tạng hoặc đơn hệ thống. Báo cáo ca bệnh: Ở đây, chúng tôi báo cáo ca bệnh dựa vào dữ liệu nghiên cứu hồi cứu ở bệnh viện của một bệnh nhân nam, 14 tuổi với biểu hiện SRAT do P. vivax nhập viện với triệu chứng nặng, suốt thời gian nằm viện bệnh nhân được chẩn đoán dựa vào bằng chứng lam máu giêm sa dương tính đơn loài thể vô tính P. vivax. Bệnh nhân hồi phục hoàn toàn sau 8 ngày điều trị với chẩn đoán ra viện là SRAT do P. vivax. Kết luận: Sốt rét do P. vivax có thể dẫn đến các biến chứng bất thường và tử vong, do vậy đề nghị tất cả các hướng dẫn chẩn đoán nên đề nghị bao gồm cả SRAT do P. vivax như thể gợi ý các thầy thuốc tổng thể lâm sàng, và nghiên cứu sâu về bệnh sinh và sinh lý bệnh cũng như điều trị SRAT này là rất quan trọng. Từ khóa: Sốt rét ác tính, Plasmodium vivax. ABSTRACT SEVERE VIVAX MALARIA: A CASE REPORT IN BINH DINH GENERAL HOSPITAL AND WORLD ENGLISH MEDICAL LITERATURE REVIEW Huynh Hong Quang, Trieu Nguyen Trung, Nguyen Van Chuong, Ho Van Hoang, Nguyen Hoang Minh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 50 - 56 Backgrounds: Plasmodium vivax infection has been considered for a long time a benign and self-limited disease, mainly when compared to the burden of Plasmodium falciparum infection. Nevertheless, P. vivax is responsible for up to 400 million infections each year, representing the most widespread Plasmodium species. Historically, cases of complicated P. vivax malaria have been rare, and documented almost exclusively by case reports or small case series, most of them in India, Sri Lanka, Indonesia, Thailand and Vietnam. Together with rising documentation of drug resistance worldwide, the complications of P. vivax infection represent a global health menace which needs focused efforts to its resolution. Major severe P. vivax clinical syndromes reported include severe thrombocytopenia, cerebral malaria, and acute renal, hepatic and pulmonary dysfunctions. In severe falciparum malaria, they affected many organs, but vice versa commonly in single organ or system in P. vivax. *Viện Sốt rét - KST - CT Quy Nhơn; **BVĐK tỉnh Bình Định Tác giả liên lạc: Ths. Bs. Huỳnh Hồng Quang, ĐT: 0905103496 Email: huynhquangimpe@yahoo.com 50 Chuyên Đề Ký Sinh Trùng Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013 Nghiên cứu Y học Case presentation: Here, a case report in retrospective hospital-based clinical study of a male patient, 14 years old with severe vivax malaria who hospitalized with serious symptoms, during hospital episodes were diagnosed on the basis of positive peripheral blood films for asexual stages of Plasmodium vivax monoinfection. He completed recovery and discharged diagnosis of severe vivax malaria. Conclusion: P. vivax malaria can lead to unusual and fatal complications. All new guidelines should include “Severe vivax malaria” as a clinical entity. Further research into the etiopathogenesis, pathophysiological and treatment would be important. Key words: Severe malaria, Plasmodium vivax. GIỚI THIỆU Với quan niệm trước đây rằng hai thuật ngữ “kháng thuốc” và “tử vong” chỉ dành cho sốt rét P. falciparum thì giờ đây các nghiên cứu trên thế giới từ 2000 - 2011 cho thấy có gần 100 ca bệnh sốt rét ác tính (SRAT) do P. vivax và dữ liệu nghiên cứu cũng đã cho thấy P. vivax kháng cao với thuốc vốn đặc hiệu là chloroquine. Các nghiên cứu về SRAT trên thế giới lần lượt đã giới thiệu và đăng tải trên y văn thế giới, với tỷ lệ dao động 2,3 - 21%, và tỷ lệ tử vong - ca (casefetality rate) là 0,8 - 1,6% tại các quốc gia Ấn Độ, Papua New Guinea, Brazil, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Việt Nam,… Không giống như P. falciparum, SRAT do P. vivax có những hình thái lâm sàng khác nhau, biến chứng bất thường, thậm chí đe dọa tính ...