Sự thay đổi cơ cấu ngành nghề và việc chăm sóc, giáo dục trẻ em: Khảo sát tại một xã ven đô - Nguyễn Thị Vân Anh

Nội dung bài viết "Sự thay đổi cơ cấu ngành nghề và việc chăm sóc, giáo dục trẻ em: Khảo sát tại một xã ven đô" được thực hiện nhằm xem xét một số vấn đề về sự tham gia của trẻ em vào các hoạt động kinh tế hộ và công việc gia đình việc chăm sóc và giáo dục trẻ em trong gia đình, trong bối cảnh chuyển đổi cơ cấu kinh tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sự thay đổi cơ cấu ngành nghề và việc chăm sóc, giáo dục trẻ em: Khảo sát tại một xã ven đô - Nguyễn Thị Vân Anh56 X· héi häc sè 4 (64), 1998Sù thay ®æi c¬ cÊu ngµnh nghÒ vµ viÖc ch¨m sãc,gi¸o dôc trÎ em: kh¶o s¸t t¹i mét x· ven ®« NguyÔn ThÞ V©n Anh & V©n Anh ViÖc chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr−êng, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®·t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh. C¬ cÊu ngµnh nghÒ thay ®æi cïng víi tÝnhchÊt ®Æc thï vµ ®a d¹ng cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ phi n«ng nghiÖp ®· thu hót mét lùc l−îng lao®éng nhµn rçi ®«ng ®¶o ë n«ng th«n, t¸c ®éng kh«ng nhá tíi ®êi sèng cña mäi gia ®×nh, ®Æc biÖt lµ®êi sèng cña trÎ em. QuyÒn cña trÎ em ®−îc tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña gia ®×nh, ®−îc ch¨msãc vµ gi¸o dôc vÒ søc khoÎ vµ häc tËp còng Ýt nhiÒu chÞu sù chi phèi bëi nh÷ng thay ®æi nµy. Songd−êng nh− c¸c nghiªn cøu x· héi häc vÒ biÕn ®æi kinh tÕ-x· héi n«ng th«n trong thêi kú ®æi míi rÊtÝt quan t©m tíi vai trß vµ gi¸ trÞ lao ®éng cña trÎ trong ho¹t ®éng kinh tÕ cña gia ®×nh. Môc ®Ýnh cña bµi viÕt nµy lµ nh»m xem xÐt mét sè vÊn ®Ò vÒ sù tham gia cña trÎ em vµoc¸c ho¹t ®éng kinh tÕ hé vµ c«ng viÖc gia ®×nh, viÖc ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em trong gia ®×nh,trong bèi c¶nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ. Nh÷ng vÊn ®Ò trªn ®−îc nh×n nhËn trªn c¬ së nh÷ngquan s¸t vÒ sù thay ®æi c¬ cÊu ngµnh nghÒ t¹i mét x· ven ®«, n¬i mµ trong h¬n 10 n¨m qua c¸cho¹t ®éng kinh tÕ ®ang diÔn ra hÕt søc s«i ®éng ®· thu hót c¸c nguån lùc lao ®éng ë mäi løa tuæi. Sù thay ®æi c¬ cÊu ngµnh nghÒ §æi míi kinh tÕ ®· ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, t¹o c¬ héi cho nhiÒu ngµnh nghÒph¸t triÓn. Nh÷ng nghÒ thuÇn n«ng nh− trång trät, ch¨n nu«i kh«ng cßn chiÕm vai trß ®éc t«ntrong c¬ cÊu ngµnh nghÒ ë n«ng th«n. Bªn c¹nh mét sè nghÒ truyÒn thèng ®−îc phôc håi, nhiÒunghÒ míi ®· xuÊt hiÖn vµ linh ho¹t ®¸p øng nhu cÇu tr−íc m¾t cña thÞ tr−êng. TÝnh chÊt ®a d¹ngcña c¸c ngµnh nghÒ phô ®· thu hót nhiÒu lao ®éng nam n÷ ë mäi løa tuæi kh¸c nhau, kÓ c¶ lao®éng trÎ em. C¬ cÊu ngµnh nghÒ thay ®æi ®· ¶nh h−ëng tíi vai trß vµ chøc n¨ng cña trÎ em trong gia®×nh. TrÎ em kh«ng chØ ®−îc nh×n nhËn d−íi gãc ®é tinh thÇn vµ t×nh c¶m nh− ®em l¹i niÒm vui,h¹nh phóc, lµ chç n−¬ng tùa lóc tuæi giµ, vµ ®Ó tiÕp nèi dßng dâi mµ cßn ®−îc nh×n nhËn d−íi gãc®é kinh tÕ, tøc gi¸ trÞ lao ®éng cña trÎ trong viÖc ®ãng gãp thu nhËp cña gia ®×nh. ChuyÓn ®æi vµ ®a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ ®· lµm t¨ng møc sèng cña ®a sè gia ®×nh ë n«ngth«n. Møc sèng t¨ng lªn kÐo theo sù gia t¨ng nh÷ng nhu cÇu ®èi víi c¸c gi¸ trÞ vËt chÊt. T×m kiÕmnguån t¨ng thªm thu nhËp d−êng nh− lµ môc ®Ých quan träng tr−íc m¾t cña c¸c gia ®×nh. TrÎ emn«ng th«n v« h×nh chung còng bÞ ¶nh h−ëng vµ bÞ l«i kÐo vµo dßng ch¶y cña lùc l−îng lao ®éngnµy. §éng c¬ lµm ¨n kinh tÕ - t¨ng thªm thu nhËp cña gia ®×nh ®· t¸c ®éng kh«ng nhá ®ÕnquyÒn ®−îc ch¨m sãc vµ gi¸o dôc vÒ søc khoÎ vµ häc tËp cña c¸c em trong gia ®×nh. Quan niÖm cñang−êi lín vÒ gi¸ trÞ häc vÊn vµ gi¸ trÞ lao ®éng cña trÎ cã nhiÒu thay ®æi. Thùc tÕ cho thÊy t×nh tr¹ng trÎ bá häc sím ë n«ng th«n ngµy cµng gia t¨ng. Do ®ã vÊn®Ò ®Æt ra lµ trong t−¬ng lai, víi chiÕn l−îc ph¸t triÓn n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái ph¶i cã mét ®éi ngò lao ®éng n«ng th«n cã ®ñ tr×nh ®é chuyªn m«n vµ taynghÒ cao, liÖu thÕ hÖ trÎ n«ng th«n ngµy h«m nay cã ®¸p øng ®−îc nhu cÇu ph¸t triÓn l©u bÒn Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn NguyÔn ThÞ V©n Anh & V©n Anh 57cña ®Êt n−íc kh«ng? ViÖc ®Þnh h−íng nghÒ nghiÖp cho thÕ hÖ trÎ nµy nh− thÕ nµo? Nh÷ng vÊn®Ò trªn cã thÓ ®−îc lµm râ h¬n qua viÖc t×m hiÓu sù biÕn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ ë mét vïng n«ngth«n. §Þa bµn kh¶o s¸t lµ mét x· ven ®« (x· PL) thuéc huyÖn Thanh oai tØnh Hµ T©y. X· n»mdäc trªn trôc ®−êng quèc lé 52, tiÕp gi¸p víi thÞ x· Hµ §«ng vµ c¸ch Hµ Néi kho¶ng 15 km. VÞ trÝcña x· rÊt thuËn lîi cho giao th«ng, bu«n b¸n, ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ phôc vô cho sù ph¸ttriÓn cña c¸c ®« thÞ. X· cã kho¶ng 14300 nh©n khÈu trong ®ã sè trÎ em d−íi 15 tuæi lµ 4000 (36%),víi trªn 2600 hé gia ®×nh sinh sèng trªn diÖn tÝch lµ 710 ha trong ®ã chØ cã 471 ha ®Êt n«ngnghiÖp. MËt ®é d©n sè cña x· hiÖn nay kh¸ cao, 1800 ng−êi/km2 (kho¶ng 2 ng−êi/m2). §Êt chËtng−êi ®«ng khiÕn cho diÖn tÝch b×nh qu©n/ ®Çu ng−êi cµng ngµy cµng bÞ co hÑp l¹i. §©y còng lµmét lý do khiÕn cho ng−êi d©n cña x· ph¶i t×m c¬ héi kiÕm viÖc lµm kh¸c ngoµi n«ng nghiÖp. Ho¹t ®éng kinh tÕ cña x· tr−íc ®©y chñ yÕu dùa vµo n«ng nghiÖp víi mét n¨m 2 vô. X· cã5 th«n, mçi th«n cã mét nghÒ truyÒn thèng riªng nh− nghÒ ch¹m træ, lµm vµng m·, lµm bét, lµmnãn, lµm qu¹t giÊy, chæi ®ãt,... Trong thêi kú bao cÊp, mét sè nghÒ nh− ch¹m træ, ...