Tác động của công cụ an toàn vĩ mô thanh khoản đến rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

Bài viết nghiên cứu hiệu lực của các công cụ an toàn vĩ mô thanh khoản trong việc giảm thiêu rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2005 đến 2019. Trong bài viết, các tác giả sử dụng mô hình GMM cho dữ liệu bảng không cân bằng từ 29 NHTM tại Việt Nam đê đánh giá tác động của các công cụ này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động của công cụ an toàn vĩ mô thanh khoản đến rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại Việt Nam ICYREB 2021 | Chủ đề 3: Tài chính - Ngân hàng - Kế toán 181 TÁC ĐỘNG CỦA CÔNG CỤ AN TOÀN VĨ MÔ THANH KHOẢN ĐẾN RỦI RO THANH KHOẢN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM Đỗ Thu Hằng - Phạm Hồng Linh - Tạ Thanh Huyền - Nguyễn Thị Thu Trang Học viện Ngân hàng Tóm tắt Bài viết nghiên cứu hiệu lực của các công cụ an toàn vĩ mô thanh khoản trong việc giảm thiểu rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2005 đến 2019. Trong bài viết, các tác giả sử dụng mô hình GMM cho dữ liệu bảng không cân bằng từ 29 NHTM tại Việt Nam để đánh giá tác động của các công cụ này. Kết quả nghiên cứu cho thấy, công cụ tỷ lệ cho vay trên tiền gửi và tỷ lệ khả năng chi trả có hiệu lực trong việc giảm thiểu rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong khi đó tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn lại chưa phát huy được hiệu lực. Từ đó, các tác giả đưa ra một số khuyến nghị nhằm tăng cường hiệu lực của các công cụ vĩ mô này. Từ khóa: Chính sách an toàn vĩ mô, rủi ro thanh khoản, Việt Nam. THE IMPACT OF LIQUIDITY MACROPRUDENTIAL INSTRUMENTS ON LIQUIDITY RISK OF VIETNAM COMMERCIAL BANKS Abstract The paper examines the impact of liquidity macroprudential policy instruments on the liquidity risk of Vietnam commercial banks from 2005 to 2019. In this paper, we employ the GMM approach and the unbalanced panel data to assess the impact of these instruments. The results indicate that LDR and liquidity ratio have had the effectiveness on reducing liquidity risk while the ratio of short-term capital for medium and long-term loans has not been effective. Based on the findings, some recommendations are proposed to enhance the effectiveness of these macroprudential tools. Keywords: Macroprudential ratio, liquidity risk, Vietnam 1. Giới thiệu Cuộc khủng hoảng tài chính thế giới 2007 – 2008 đã chỉ ra rằng các chính sách an toàn vi mô với mục tiêu giữ cho các tổ chức tài chính riêng lẻ hoạt động tốt không phải là điều kiện đủ để đảm bảo sự ổn định tài chính (Meuleman & Vander Vennet, 2020). Trong bối cảnh đó, các công cụ an toàn vĩ mô (ATVM) đã trở nên nổi bật trong việc phòng ngừa và hạn chế rủi 182 ICYREB 2021 | Chủ đề 3: Tài chính - Ngân hàng - Kế toán ro hệ thống của khu vực ngân hàng (Caruana, 2010). Các chính sách ATVM có thể chia thành bốn nhóm bao gồm tín dụng, vốn, thanh khoản và ngoại hối. Trong đó, các chính sách ATVM về thanh khoản bao gồm các công cụ hướng tới mục tiêu giảm thiểu và ngăn chặn sự bất cân xứng kỳ hạn quá mức và sự kém thanh khoản của thị trường thông qua kênh vốn và kênh tái tài trợ (Meuleman & Vander Vennet, 2020). Tại Việt Nam, trong giai đoạn từ 2005 đến 2019, hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) có sự biến động lớn cả về quy mô và tính chất, trong đó có nhiều giai đoạn đối mặt với khó khăn thanh khoản. Để vượt qua khó khăn đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã rất chủ động và linh hoạt trong việc kích hoạt và điều hành công cụ của chính sách ATVM thanh khoản nhằm giảm thiểu rủi ro thanh khoản (RRTK) tại từng NHTM và giảm thiểu nguy cơ rủi ro này lan rộng trong hệ thống tài chính. Tuy nhiên, cũng có nhiều nghiên cứu chỉ ra, Việt Nam hiện nay vẫn còn thiếu bộ công cụ tiêu chuẩn của chính sách ATVM hay hiệu lực đơn lẻ của các công cụ còn chưa cao. Vì thế, việc đánh giá hiệu lực của các công cụ ATVM thanh khoản đã và đang triển khai là một việc làm rất cần thiết, làm cơ sở cho việc xây dựng một chính sách ATVM hoàn chỉnh, có hiệu lực mạnh hơn. Với mục tiêu như vậy, bài viết được chia thành 5 phần. Ngoài phần 1 giới thiệu, trong phần 2, các tác giả sẽ khái quát cơ sở lý thuyết và tổng quan nghiên cứu về tác động của các công cụ ATVM thanh khoản đến RRTK. Trong phần 3 các tác giả sẽ sử dụng mô hình hồi quy GMM để đánh giá tác động của các công cụ đến RRTK tại các NHTM. và thảo luận kết quả của mô hình. Trên cơ sở đó phần 4 sẽ trình bày các khuyến nghị chính sách và kết luận. 2. Cơ sở lý thuyết và tổng quan nghiên cứu 2.1. Cơ sở lý thuyết So với chính sách tiền tệ (CSTT), chính sách ATVM là nhóm chính sách mới được phát triển và nghiên cứu gần đây. Các chính sách ATVM về thanh khoản bao gồm các công cụ: tỷ lệ thanh khoản phản chu kỳ, các yêu cầu dự trữ, tỷ lệ cho vay trên tiền gửi LDR, yêu cầu ký quỹ và tỷ lệ khấu trừ … tác động trực tiếp vào các tỷ lệ an toàn thanh khoản của các NHTM và cả thị trường tài chính (CGFS, 2010). Đối với tác động vào từng ngân hàng, các công cụ ATVM thanh khoản sẽ tác động đến quyết định đầu tư vào tài sản sinh lời, tài sản thanh khoản và cơ cấu vốn (đặc biệt vốn dài hạn) thông qua các điều chỉnh để đáp ứng yêu cầu thanh khoản. Khi các yêu cầu thanh khoản tăng lên, các ngân hàng sẽ phải tăng vốn dài hạn hoặc tăng tài sản thanh khoản (hoặc cả hai), rút ngắn kỳ hạn khoản vay… Điều này sẽ làm gia tăng khả năng thanh khoản của từng NHTM. Còn đối với cả hệ thống tài chính, khi các công cụ này được áp dụng, tác động của nó sẽ làm giảm độ phụ thuộc của các NHTM vào các khoản vốn đi vay (bán buôn) kém ổn định, hạn chế bán tháo tài sản (ổn định giá bán tài sản) từ đó giúp các NHTM vượt qua giai đoạn khó khăn thanh khoản và hạn chế tác động lan truyền của rủi ro hệ thống (CGFS, 2010). Hình 1 mô tả cơ chế tác động chung của việc thắt chặt các công cụ liên quan đến thanh khoản đến rủi ro hệ thống. ICYREB 2021 | Chủ đề 3: Tài chính - Ngân hàng - Kế toán 183 Hình 1. Tác động của việc thắt chặt công cụ ATVM liên quan đến thanh ...