Tài liệu Bệnh Alzheimer

Bệnh AlzheimerTóm tắt: Bệnh Alzheimer thường gặp ở người cao tuổi và số lượng bệnh nhân ngày càng gia tăng. Các thuốc điều trị bệnh Alzheimer hiện nay chỉ có thể kiểm soát và cải thiện triệu chứng mà không ngăn chặn được sự phát triển của bệnh. Các thuốc mới điều trị bệnh Alzheimer đang được nghiên cứu phát triển theo hướng điều trị nguyên nhân và cải thiện triệu chứng. Một vài thuốc điều trị nguyên nhân có khả năng ngăn chặn diễn tiến của bệnh có thể có mặt trên thị trường vào năm 2009/2010 và sẽ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu Bệnh Alzheimer Bệnh Alzheimer Tóm tắt: Bệnh Alzheimer thường gặp ở người cao tuổi và số lượng bệnh nhânngày càng gia tăng. Các thuốc điều trị bệnh Alzheimer hiện nay chỉ có thểkiểm soát và cải thiện triệu chứng mà không ngăn chặn được sự phát triểncủa bệnh. Các thuốc mới điều trị bệnh Alzheimer đang được nghiên cứu pháttriển theo hướng điều trị nguyên nhân và cải thiện triệu chứng. Một vàithuốc điều trị nguyên nhân có khả năng ngăn chặn diễn tiến của bệnh có thểcó mặt trên thị trường vào năm 2009/2010 và sẽ tạo bước đột phá trong điềutrị bệnh Alzheimer. Bệnh Alzheimer là một bệnh gây sa sút trí tuệ hay mất trí nhớ do tổnthương chất xám của vỏ não. Khoảng 80% người già bị sa sút trí tuệ là dobệnh này. Bệnh thường xảy ra ở những người có tuổi từ 50-80. Bệnh biểuhiện bằng suy giảm các khả năng trí tuệ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng cholao động nghề nghiệp và giao tiếp xã hội của bệnh nhân, bao gồm: giảm trínhớ, rối loạn về ngôn ngữ, mất khả năng sử dụng các động tác, cũng nhưmất khả năng nhận biết. Nguyên nhân của bệnh bệnh Alzheimer được cho làdo sự hiện diện của các mảng protein dạng tinh bột beta (Aư – proteinamyloid beta) bám ở não và các đám rối của protein ‘tau’ làm cho não bị tổnthương.1 Nghiên cứu mới đây cho thấy số lượng bệnh nhân bệnh nhânAlzheimer trên toàn cầu là hơn 37 triệu trong đó 16 triệu ở Mỹ, 1,5 triệu ởNhật Bản.2 Khu vực Châu Á- Thái Bình Dương có khoảng 4,3 triệu ca mấttrí mới mỗi năm, trong đó số lượng mắc bệnh mất trí nhớ tuổi già Alzheimerchiếm tỷ lệ lớn. Theo ước tính chi phí tối thiểu tiêu tốn mỗi năm (trực tiếp vàgián tiếp) cho bệnh nhân Alzheimer ở Hoa kỳ là 100 tỷ USD.2,3 Hiện nay,các liệu pháp cho điều trị bệnh Alzheimer vẫn còn giới hạn. Các thuốc trênthị trường hiện nay không thể ngăn chặn hoặc đẩy lùi bệnh mà chỉ kiểm soátcác triệu chứng. Do đó, nhu cầu phát triển các thuốc mới điều trị bệnhAlzheimer là cần thiết. Hiểu biết rõ hơn về sinh lý bệnh, cơ chế phân tử củabệnh đã giúp cho nghiên cứu và phát triển các thuốc điều trị đặc hiệu hơn. Các thuốc dùng trong điều trị hiện nay Hiện nay có 5 thuốc được lưu hành trên thị trường thế giới nhằm điềutrị triệu chứng của bệnh Alzheimer. Đó là các thuốc ức chế cholinesterasegồm 4 hoạt chất Donepezil (Ariceptệ; Eisai/Pfizer), Rivastigmine (Exelonệ;Novartis), Galantamine (Razadyneệ; Johnson & Johnson) và Tacrine(Cognexệ; First Horizon Pharmaceuticals). Thuốc thứ 5 là Memantine(Namendaệ; Forest/Lundbeck) có tác động ức chế thụ thể N-methylđ-aspartate (NMDA-receptor inhibitor).3 Cả năm thuốc này không làm ngănchặn được diễn tiến tự nhiên của bệnh mà chỉ kiểm soát và cải thiện triệuchứng. Thuốc ức chế cholinesterase được xem là nhóm thuốc chính trongđiều trị bệnh Alzheimer và các bệnh sa sút trí tuệ khác. Nhóm thuốc này đãđược chứng minh là có hiệu quả hơn giả dược (placebo) trong việc điều trịcác triệu chứng của bệnh Alzheimer và các bệnh sa sút trí tuệ khác khi đượcsử dụng ở giai đoạn bệnh nhẹ hay trung b ình. Mementine được đánh giá làan toàn, có chỉ định trong các trường hợp bệnh Alzheimer giai đoạn mức độtrung bình và nặng, trong các trường hợp sa sút trí tuệ mạch máu hay sa súttrí tuệ hỗn hợp.4-6 Mặc dù chỉ là thuốc điều trị triệu chứng, không có khả năng ngănngừa hoặc chữa hết bệnh nhưng các thuốc này đã đạt doanh số 3 tỷ USDtrong năm 2006.7 Hình 1 trình bày doanh số của các thuốc dùng trong điềutrị hiện naỵ 3,7 Các thuốc trên thị trường hiện nay sẽ tiếp tục là các thuốcchính trong điều trị bệnh Alzheimer trong 4-5 năm tới. Ngoài ra, các thuốc khác có thể kết hợp và hỗ trợ trong điều trị bệnhAlzheimer như là Selegiline hay lđeprenyl (ức chế men chọn lọc không đảonghịch monoamine oxidase-B MAO-B, có tính chất bảo vệ tế bào thầnkinh), ginkgo biloba, vitamine E, estrogen và kháng viêm không corticoids(NSAIDs).4-6 Các thuốc đang nghiên cứu và phát triển Thuốc điều trị nguyên nhân Có 2 cơ chế chính được cho là có liên quan đến sinh lý bệnh. Thứ nhấtlà protein dạng tinh bột beta (Aư – protein amyloid beta) và các mảng bámdo sự kết tập của các Aư làm cho não bị tổn thương. Thứ hai là các protein‘tau’ tạo nên các đám rối. Do đó, có 2 mục tiêu có thể tác động đến và làmthay đổi tình trạng của bệnh nhân. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu và công tydược phẩm lại chú ý nhiều đến cơ chế mảng bám protein dạng tinh bột betaAư và lấy đó làm mục tiêu để phát triển các thuốc điều trị bệnh Alzheimer.Các chất được nghiên cứu sẽ hướng đến tác động là chống sự thành lập cácprotein dạng tinh bột beta Aư, ngăn chặn sự kết tập của chúng thành cácmảng bám, làm giảm mức độ hiện diện của Aư và mảng bám Aư trong não,làm tan các mảng bám sẵn có trong não. Bằng cơ chế này, các thuốc sẽ cókhả năng làm giảm hoặc ngừng lại quá trình tiến triển của bệnh.8 Bảng 1trình bày các hoạt chất đang được nghiên ...