TÀI LIỆU THAM KHẢO: VIÊM PHẾ QUẢN

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên chuyên ngành y khoa - Giáo trình, bài giảng triệu chứng và cách điều trị bệnh theo từng chuyên khoa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TÀI LIỆU THAM KHẢO: VIÊM PHẾ QUẢN VIEÂM TIEÅU PHEÁ QUAÛNI. ÑAÏI CÖÔNG:1. Ñònh nghóa laâm saøng: Vieâm tieåu pheá quaûn laø beänh lyù vieâm nhieãm caáp tính do sieâu vi cuûa caùcpheá quaûn côû nhoû vaø trung bình, xaûy ra ôû treû < 2 tuoåi, ñaëc tröng bôûi hoäi chöùnglaâm saøng bao goàm ho, khoø kheø, thôû nhanh  co loõm loàng ngöïc.2. Nguyeân nhaân: RSV: haøng ñaàu (50 -75 %), coøn coù khaû naêng laây lan raát cao, coù theå gaây thaønh dòch lôùn hoaëc gaây VTPQ maéc phaûi taïi beänh vieän. Adenovirus (10%) (type 3, 7, 21): thöôøng coù beänh caûnh naëng hôn, coù khaû naêng dieãn tiieán thaønh VTPQ taéc ngheõn (obliterative bronchiolitis) Caùc nguyeân nhaân khaùc: parainfluenza, influenza virus, human metapneumovirus, mycoplasma …II. CHAÅN ÑOAÙN:1. Coâng vieäc chaån ñoaùn:a. Hoûi beänh: Beänh söû: khôûi phaùt töø töø vôùi soát nheï, ho, soå muõi, khoø kheø, khoù thôû (thöôøng N3 – N4). Tieàn caên: khoø kheø (neáu coù, caàn phaân bieät vôùi suyeãn) Yeáu toá nguy cô: - Tuoåi < 3 thaùng - Tieàn söû sanh non, nheï caân, suy hoâ haáp sô sinh (ñaëc bieät khi phaûi giuùp thôû) - Beänh tim baãm sinh, ñaëc bieät tim baãm sinh tím, coù cao aùp phoåi - Beänh phoåi maõn tính saún coù: loaïn saûn pheá quaûn - phoåi, thieåu saûn phoåi, … - Suy dinh döôõng naëng - Suy giaûm mieãn dòch: baãm sinh, maéc phaûib. Khaùm laâm saøng: Daáu hieäu sinh toàn Daáu hieäu nguy hieåm (xem phaùc ñoà Vieâm phoåi) Daáu hieäu hoâ haáp: Nhòp thôû, daáu co loõm ngöïc, khoø kheø Ran phoåi: ran ngaùy, rít (coøn coù theå coù ran aãm, noå)c. Ñeà nghò xeùt nghieäm caän laâm saøng: Xeùt nghieäm thöôøng qui (trong tröôøng hôïp nhaäp vieän): - Coâng thöùc maùu - X quang tim phoåi thaúng. Khí maùu ñoäng maïch: khi coù suy hoâ haáp caàn thôû NCPAP hay giuùp thôû, hoaëc khi coù chæ ñònh vì lyù do khaùc Xeùt nghieäm dòch muõi haàu tìm khaùng theå RSV baèng test ELISA: khoâng chæ ñònh ñaïi traø.2. Chaån ñoaùn: chuû yeáu vaãn laø chaån ñoaùn laâm saøng Gôïi yù bôûi: Tuoåi: < 24 thaùng Bieåu hieän laâm saøng: ho, khoø kheø, thôû nhanh  co loõm ngöïc Yeáu toá dòch teå: thaønh dòch, muøa möa Caùc xeùt nghieäm caän laâm saøng (CTM, Xquang phoåi, XN sieâu vi, …) khoâng ñaëc hieäu cho chaån ñoaùn- Xquang phoåi: caùc thay ñoåi khoâng ñaëc hieäu. Thöôøng thaáy hình aûnh öù khí pheánang (thöôøng khu truù ôû ñaùy phoåi), coù theå gaëp hình aûnh xeïp phoåi (thöôøng ôû phaânthuøy ñænh / thuøy treân P). Xquang cuõng coù theå bình thöôøng3. Chaån ñoaùn phaân bieät: Suyeãn: Coù tieàn caên khoø kheø vaø ñaùp öùng toát vôùi khí dung Salbutamol Tuy nhieân ôû treû treân 18 thaùng caàn nghó ñeán suyeãn duø laø côn ñaàu Vieâm phoåi Ho gaø: caàn löu yù laø treû < 3 thaùng khi bò VTPQ coù theå coù bieåu hieän ho daïng ho gaø Suy tim Dò vaät ñöôøng thôû Caùc nguyeân nhaân khoø kheø hieám gaëp khaùc (meàm suïn pheá quaûn, voøng nhaãn maïch maùu, caùc beänh lyù baãm sinh khaùc): chæ nghó ñeán khi coù daáu hieäu gôïi yù hoaëc dieãn tieán khoâng ñieån hình.III. ÑIEÀU TRÒ:1. Nguyeân taéc cô baûn: laø ñieàu trò trieäu chöùng, chuû yeáu bao goàm cung caáp ñaàyñuû nöôùc – ñieän giaûi – dinh döôõng, vaø baûo ñaûm ñuû Oxy2. Chæ ñònh nhaäp vieän: Treû döôùi 3 thaùng tuoåi Coù yeáu toá nguy cô: (xem phaàn yeáu toá nguy cô) Coù daáu hieäu nguy hieãm: tím taùi, boû buù hoaëc buù keùm (treû nhoû hôn 2 thaùng), khoâng uoáng ñöôïc (treû treân 2 thaùng), li bì – khoù ñaùnh thöùc, co giaät, suy dinh döôõng naëng. Thôû co loõm ngöïc, thôû nhanh (treân 70 laàn / phuùt) Coù daáu hieäu maát nöôùc.3. Ñieàu trò caùc tröôøng hôïp nheï, khoâng coù chæ ñònh nhaäp vieän: Ñieàu trò ngoaïi truù: - Khoâng chæ ñònh khaùng sinh, thuoác daõn pheá quaûn, corticoids - Chæ caàn ñieàu trò trieäu chöùng: + Tieáp tuïc cho treû aên / buù bình thöôøng + Cho treû uoáng nöôùc nhieàu + Haï soát + Chæ söû duïng thuoác giaûm ho an toaøn, khoâng chöùa antihistamines cuõng nhö caùc chaát coù theå coù taùc duïng phuï quan troïng khaùc. - Höôùng daãn caùc daáu hieäu naëng caàn ñeán khaùm laïi ngay - Taùi khaùm sau 2 ngaøy.4. Ñieàu trò caùc tröôøng hôïp naëng nhaäp vieän:a. Cung caáp ñuû nöôùc – ñieän giaûi – dinh döôõng: Tieáp tuïc cho aên uoáng, buù. Chæ ñònh nuoâi aên qua sonde daï daøy khi: - Thôû nhanh treân 70 – 80 laàn / phuùt - Noân oùi lieân tuïc neáu aên uoáng baèng ñöôøng mieäng - Khi treû aên uoáng / buù maø SpO2 giaûm döôùi 90% duø coù thôû Oxygen - Keùm phoái hôïp caùc ñoäng taùc nuùt – nuoát – hoâ haáp, taêng roõ reät coâng hoâ haáp khi aên uoáng / buù Chæ ñònh truyeàn dòch - nuoâi aên baèng ñöôøng tónh maïch: khi treû coù maát nöôùc, hoaëc khi nuoâi aên baèng ñöôøng tieâu hoùa chæ coù theå cung caáp ñöôïc khoâng quaù 80 ml/kg/ngaøy Caàn löu yù hoäi chöùng ...