Thành thái ( 1/1889 – 7/ 1907)

Niên hiệu : Thành TháiSáu người con trai của Đồng Khánh đều còn quá nhỏ. Vâng ý chỉ của Lưỡng Tôn Cung ( Nghi thiên chương Hoàng hậu – vợ Thiệu Trị và Lệ Thiên anh Hoàng hậu – vợ Tự Đức) triều đình đón người con thứ 7 của Dục Đức ( đã bị phế truât là Hoàng tử Bửu Lân khi đó mới 8 tuổi lên làm vua.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thành thái ( 1/1889 – 7/ 1907) Thành thái ( 1/1889 – 7/ 1907) Niên hiệu : Thành TháiSáu người con trai của Đồng Khánh đều còn quá nhỏ. Vâng ý chỉ củaLưỡng Tôn Cung ( Nghi thiên chương Hoàng hậu – vợ Thiệu Trị và LệThiên anh Hoàng hậu – vợ Tự Đức) triều đình đón người con thứ 7 củaDục Đức ( đã bị phế truât là Hoàng tử Bửu Lân khi đó mới 8 tuổi lênlàm vua.Chuyện kể rằng, khi triều quan đến nhà rước Hoàng tử vào hoàngthành làm lễ đăng quang thì mẹ là Từ Minh đi vắng. Ông hoàng bébỏng run sợ, nói.Các ông đến làm chi ? Bắt tôi à ? Các ông muốn làm chi thì làm nhưngphải đợi ả tôi ( mẹ tôi) về đã.Khi Từ Minh về, biết chuyện con mình bị bắt đi làm chi thì làm vua, bàòa khóc, nghẹn ngào nói.Lạy các quan ! Xin các quan tha cho mẹ con tôi ! Tôi không bao giờquên cái chết vô cùng thê thảm của chồng tôi ( tức vua Dục Đức). Tôicũng không quên rằng các vua Hiệp Hòa, Kiến Phúc đã bị giết và vuaHàm Nghi thì bị đi đày.Sau một hồi khuyên giải của hàng xóm có mặt lúc đó. Từ Minh mới kểcho người ta bế con lên kiệu rước đi. Sau đó 3 giờ, chú bé Bửu Lân trởthành hoàng đế Thành Thái.Thành Thái thông minh, lên 4 – khi vua cha bị truất – đã phải sống ởngoài thành với bà con lao động chia sẻ gian khổ với những ngườinghèo khó trong cảnh nước mất nhà tan. Vì thế, làm vua, tuy mới 10tuổi. Thành Thái đã sớm có ý thức về quốc sự và rất ham hiểu biết.Vua thích đọc các tân thư chữ Hán của Trung Quốc và Nhật Bản. Nhờđó, Thành Thái có tinh thần tự cường dân tộc và đầu óc cải cách.Song mọi dự định cách tân đất nước của vua đều bị thực dân Phápngăn chặn.Khâm sứ Pháp lo ngại một điều là Thành Thái rất gần dân, thương dânvà hay vi hành. Có lần Thành Thái đi chơi bộ trên cầu Gia Hội, sắpgặp một người vác tre. Quân lính vội chạy lên trước, dẹp đường, vuabảo.Cứ để cho người ta đi ! Mình dân không phải là dân, vua không phải làvua, tại sao dẹp người ta ?Nhiều chuyến săn bắn ở Cổ Bi ( cách Huế khoảng 30 km) Vua thườngghé vào chơi các làng dọc sông Bồ. Vào làng, vua cho trả chiếu ngồigiữa đất, dân làng bu lại xem. Nếu lính đuôi, vua không cho và hỏidân muốn gì ? Dân bảo muốn xem bắn. Vua liền giương súng bắn chohọ xem.Khâm sứ Pháp và quần thần Nam triều xu nịnh rất muốn truất ngôicủa Thành Thái để thay bằng vua bù nhìn khác. Họ phao tin, nhà vuabị điện hạ uy thế. Khâm sứ Lê – véc – cơ rất tức tối sau nhiều lần nhàvua không làm theo ý hắn. Ngày 29 tháng 7 năm 1907 ( bắt đầu từđây không dùng ngày âm lịch vì sang thế kỷ 20), Lê – véc – cơ nóithẳng với Vua. Nhà vua không chịu thành thật cộng tác với chính phủbảo hộ thì từ này mọi việc đều do Hội đồng thượng thư tự quyết đoán.Nhà vua đã hết quyền hành và không được ra khỏi nơi Đại Nội dànhcho riêng vua.Ngày 3 tháng 9 năm 1907, triều thần được lệnh của Pháp vào điệnCàn Thanh dân vua dự thảo chiếu thoái vị với lý do sức khỏe khôngđảm bảo, xin tự nguyện rút lui. Xem xong bản dự thảo, Thành Tháinhếch mép cười, ghi ngay hai chữ « phê chuẩn » quay lưng đi vào.Ngày 12 tháng 9 năm 1907 thực dân Pháp cho áp giải vào Sài Gòn rồiđưa đi quản thúc tại Capsaint Jacques, đến năm 1916 thì đày ra đảoRéunion cùng với con là Duy Tân.Như vậy Thành Thái làm vua được 18 năm, phế truất năm 18 tuổi.Sau 31 năm bị đày, năm 1947, ông được phép trở về Tổ quốc nhưngbuộc phải ở lại Sài Gòn để Pháp dễ bề kiểm soát. Mãi đến tháng 3năm 1953, thực dân Pháp mới cho ông về thăm lăng tẩm cha mẹ, ôngbà ở Huế sau lại phải trở vào Sài Gòn. Thành Thái mất tại Sài Gònngày 24 tháng 3 năm 1954, con cháu đưa ông về chôn ở Huế, thọ 74tuổi. Không có miếu hiệu. Duy tân ( 1907 – 1916) Niên hiệu : Duy TânGạt xong Thành Thái, thực dân Pháp định dùng con của Thành Thái làHoàng tử Vĩnh San mới 8 tuổi lên làm vua để dễ bề thao túng. Chúngkhông ngờ được rằng vị vua trẻ này còn có thái độ chống lại kiênquyết và tích cực hơn vua cha.Từ khi còn nhỏ, vua đã có những việc làm và lời nói cương nghị,chống Pháp rất quyết liệt. Có lần, ngồi câu trước bến Phu Văn Lâucùng với thầy học là Nguyễn Hữu Bài, vua ra vế đối.« Ngồi trên nước không ngăn được nước, trót buông câu nên lỡ phảilần »Nguyễn Hữu Bài đối lại :« Nghĩ việc đời mà ngán cho đời, đành nhắm mắt đến đâu hay đến đó»Mắt đượm buồn, vua nói : Hóa ra thầy là người cam chịu bó tay trướcsố mạng. Theo ý trẫm, sống như thế thì buồn lắm. Phải có ý chí vượtqua gian khổ, khó khăn để tiến lên thì mới số có ý nghĩa.Cuối năm 1916, được một tổ chức cứu nước giúp đỡ, Duy Tân đã bímật gặp hai nhà chí sĩ của Việt Nam Quang phục hội ( Phan Bội Châuchủ xướng) là Trần Cao Văn và Thái Phiên bàn mưu khởi nghĩa đánhPháp. Vua đã chủ động tham gia và quyết định đẩy ngày khởi nghĩalên sớm hơn để khỏi lỡ thời cơ. Không may, bị lộ, Duy Tân bị giặcPháp bắt tại một ngôi chùa ở Quảng Ngãi ngày 6 tháng 5 năm 1916cùng nhiều chiến sĩ cứu nước khác, Giặc dụ dỗ, Duy Tân khẳng kháitrả lời.Nếu các ngươi dùng bạo lực bắt ta thì cứ bắt, còn ta, nhất định khôngv ...