Thịt Heo Gạo và Thịt Bò Gạo

Cysticercose, tên một loại bệnh ký sinh trong thịt heo và thịt bò. Thịt bệnh chứa những nang (kyste, cysticerque, cysticercus) nhỏ bên trong có một cái đầu (scolex) ấu trùng của một loại sán dây (cestode, tapeworm). Ở heo, người ta thường gọi đó là thịt heo gạo (cysticercose porcine, measly pork, ladrerie), vì có sự hiện diện của những nang nho nhỏ trong bóng như hạt gạo. Khi chúng ta ăn phải thịt heo gạo nấu không thật chín, ấu trùng sẽ nở ra thành sán dây trưởng thành trong ruột chúng ta và đặc biệt là...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thịt Heo Gạo và Thịt Bò Gạo Thịt Heo Gạo và Thịt Bò Gạo Cysticercose, tên một loại bệnh ký sinh trong thịt heo và thịt bò. Thịt bệnh chứa những nang (kyste, cysticerque, cysticercus) nhỏ bêntrong có một cái đầu (scolex) ấu trùng của một loại sán dây (cestode,tapeworm). Ở heo, người ta thường gọi đó là thịt heo gạo (cysticercose porcine,measly pork, ladrerie), vì có s ự hiện diện của những nang nho nhỏ trongbóng như hạt gạo. Khi chúng ta ăn phải thịt heo gạo nấu không thật chín, ấu trùng sẽ nởra thành sán dây trưởng thành trong ruột chúng ta và đặc biệt là chỉ có mộtcon duy nhất mà thôi, bởi vậy người ta mới gán cho nó cái tên rất nên thơ làsán cô đơn (ver solitaire). Tên khoa học của sán heo (pork tapeworm) là Taenia solium, dài từ 2mét đến 7 mét và có thể sống hằng chục năm trong ruột chúng ta. Người là ký chủ thật sự của sán Taenia solium. Ở bò, cũng có một bệnh tưong tự như ở heo, đó là thịt bò gạo(cysticercose bovine). Thịt bệnh có chứa những nang ấu trùng nhỏ như hạtgạo của một loại sán bò (beef tapeworm) có tên khoa học là Taenia saginata. Ăn phải thịt bệnh, ấu trùng sẽ nở ra sán trưởng thành, có thể có nhiềucon cùng một lúc, thường dài lối 5 mét (tối đa 25m) sống trong ruột củachúng ta. Bò là ký chủ trung gian còn người là ký chủ thật sự của sán Taeniasaginata. Bò không thể lây cho bò, và người cũng không thể truyền bệnh sánbò cho người. Khi người phóng uế, một số đốt (proglottids) cuối cùng màu trắng (cóthể nhìn thấy trong phân) mang đầy trứng nhiễm vào đồng cỏ và được bò ă nvào. Trứng sán nở thành ấu trùng và tìm cách định vị thành những nang nhỏtrong các bắp cơ, tim, lưỡi, hoành cách mô của con vật. Về mặt thú y, Cơ quan Agence Canadienne d’Inspection desAliments, căn cứ theo luật Lois sur la Santé Animale, đã liệt kê bệnhcysticercose vào danh sách các bệnh bắt buộc phải được khai báo (maladiesà déclaration obligatoire). Tại Việt Nam, thói quen thả heo đi ăn bên ngoài, trong vườn, sử dụngphân người (phân bắc) để bón rau cải, việc ể bậy ngoài đồng cũng như tậpquán xây cầu xí trên mương rạch rồi sử dụng nguồn nước đó để nấu ăn, lànhững nguyên nhân chính làm lây truyền bệnh sán heo. Heo ăn bẩn nhiễm trứng sán Theo cách chăn nuôi gia đình tại nông thôn Việt Nam thì heo thườngđược thả bên ngoài, bạ gì ăn đấy kể cả phân người có thể chứa trứng sánTaenia solium. Trứng nở thành ấu trùng trong ruột rồi từ đó đi định vị tứ tung trongthịt, trong hoành cách mô, trong tim, trong lưỡi heo và kết thành những nangnhỏ như hạt gạo, tên khoa học gọi là cysticercus cellulosae. Heo là ký chủ trung gian cho nên sán chỉ ở giai đoạn ấu trùng mà thôi,chớ không thể phát triển tiếp để trở thành con sán dây trưởng thành được. Trường hợp chúng ta ăn nhầm thực phẩm hoặc rau cải có trứngsán heo thì sao? Nếu chúng ta ăn phải trứng sán heo thì trứng chỉ nở ra thành ấu trùng(larve) trong ruột mà thôi chớ không thể phát triển để trở nên sán trưởngthành (adulte) được. Ấu trùng từ ruột sẽ tìm cách đi định vị dưới dạng nhữngnang nhỏ khắp cơ thể chúng ta. Khoa học gọi đây là bệnh cysticercosehumaine. Ấu trùng định vị như những nang nhỏ trong các bắp cơ, trong tim(làm xáo trộn nhịp tim, suy tim), trong mắt (làm giảm thị giác, có thể gây mùlòa) và cũng có thể là những nốt nodules dưới da (sous cutané) vô hại... Nếu ấu trùng kết nang trong hệ thần kinh trung ương, chẳng hạn nhưtrong tủy sống hoặc trong não thì người ta gọi là bệnh neurocysticercose, rấtư là nguy hiểm cho bệnh nhân. Bệnh neurocysticercose còn được gọi là cysticercose cérébrale là mộttrong nhiều nguyên nhân gây nhức đầu, động kinh (epilepsie) và co giật ởngười tại một số quốc gia như Phi châu, Nam Mỹ và Á châu. Tùy theo nặng nhẹ cũng như nơi ấu trùng định vị trong não mà triệuchứng có khác nhau. Bệnh cũng có thể gây ra nhiều dấu hiệu tâm thần khácnữa như hay quên, tâm thần bất ổn, lẫn lộn, mất trí nhớ, mất sự chú ý,v.v... Nếu nặng có thể gây biến chứng giãn nở các xoang não (ventricules)đưa đến bệnh lý não úng thủy (hydrocephalus) cực kỳ nguy hiểm. Nếu ấutrùng định vị trong tủy sống sẽ gây ảnh hưởng đến chức năng vận động, liệtchi, xụi bại... Tháng 9/2008 vừa qua, báo chí bên nhà có đề cập đến ca ăn tiết canhheo bị nhiểm sán trong não xảy ra tại tỉnh Nghệ An. Đây là một thí dụ điểnhình của bệnh neurocysticercose (bệnh cysticercose ở dạng thần kinh). Bệnhnhân có lẽ đã bị nhiễm sán từ lâu rồi sau khi dùng thức ăn (tiết canh heo, raucải, v.v...) đã bị nhiễm sẵn trứng sán Taenia solium hoặc từ nguồn nước bẩnhoặc do ruồi nhặng đem đến từ cầu tiêu ngoài mương vào tô tiết canh?. Chẩn đoán bệnh cysticercose rất khó, phải cần đến kỹ thuật cao nhưlàm Brain CT Scan, MRI Magnetic Resonance Imaging, Elisa test, sinh thiếtcác nốt dưới da (sub ...