Thúc đẩy tiêu dùng nội địa để tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh mới

Bài viết "Thúc đẩy tiêu dùng nội địa để tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh mới" trình bày về việc kích cầu tiêu dùng nội địa không chỉ là giải pháp giúp doanh nghiệp đứng vững sau khó khăn do đại dịch mà còn giúp nâng cao giá trị sản phẩm, giành được lòng tin từ các “thượng đế” trong nước, nắm được lợi thế cạnh tranh với các mặt hàng chất lượng cao và giá rẻ từ các quốc gia tràn sang. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thúc đẩy tiêu dùng nội địa để tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh mớiKỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA17.THÚC ĐẨY TIÊU DÙNG NỘI ĐỊAĐỂ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH MỚI PGS.TS. Đỗ Anh Đức* Tóm tắt Sau Covid-19, nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, vẫn phải chịu ảnh hưởng của dịchbệnh đến các lĩnh vực kinh tế, xã hội. Chính vì vậy, việc đẩy mạnh các hoạt động kích cầutiêu dùng nội địa, mở rộng thị trường trong nước được xác định là đòn bẩy kinh tế hữu hiệunhằm thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, khôi phục tăngtrưởng kinh tế. Việc kích cầu tiêu dùng nội địa không chỉ là giải pháp giúp doanh nghiệpđứng vững sau khó khăn do đại dịch Covid-19 mà còn giúp nâng cao giá trị sản phẩm, giànhđược lòng tin từ các “thượng đế” trong nước, nắm được lợi thế cạnh tranh với các mặt hàngchất lượng cao và giá rẻ từ các quốc gia tràn sang. Từ khóa: tiêu dùng nội địa, tăng trưởng kinh tế, bối cảnh mới1. ĐẶT VẤN ĐỀ Thị trường tiêu dùng nội địa Việt Nam được đánh giá là rất hấp dẫn, với quy mô dân sốđông – khoảng hơn 100 triệu người, trong đó có tới 60% là dân số trẻ. Với một lượng lớn làdân số trẻ thì đây được coi là thị trường tiềm năng. Nhu cầu của người dân ngày một tăng cao,mức chi tiêu cá nhân của người tiêu dùng Việt Nam ngày một tăng – chi tiêu cá nhân tăng caothể hiện mức thu nhập và sức mua có khả năng thanh toán của dân cư tăng lên. Tiêu dùng làmột phần quan trọng của bất kỳ nền kinh tế nào trên thế giới. Tuy nhiên, cho tới nay, vai tròcủa tiêu dùng đối với tăng trưởng phát triển vẫn còn là một vấn đề gây tranh cãi đối với cácnhà kinh tế học. Nhiều học thuyết kinh tế cho rằng, tăng trưởng chủ yếu do tiết kiệm và đầu tư,tiêu dùng đóng vai trò không quan trọng. Tuy nhiên, một số học thuyết khác (trong đó có họcthuyết của Keynes) lại đề cao vai trò của tổng cầu và tiêu dùng. Trong những năm gần đây,* Trường Đại học Kinh tế Quốc dân272 KINH TẾ VIỆT NAM NĂM 2023 VÀ TRIỂN VỌNG NĂM 2024 THÚC ĐẨY TỔNG CẦU ĐỂ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH MỚIcác nghiên cứu thực nghiệm ở nhiều quốc gia cũng đưa ra các kết quả trái ngược nhau về vaitrò của tiêu dùng trong nền kinh tế. Một số nghiên cứu ở các nước đang phát triển, các nướcphụ thuộc nhiều vào tài nguyên và xuất khẩu chỉ ra rằng, tiêu dùng không đóng vai trò quantrọng trong tăng trưởng kinh tế (Dmitrovic và cộng sự, 2009; Lê Nguyễn Hậu, 2012). Trongkhi đó, nhiều nghiên cứu thực nghiệm khác (đặc biệt là các nghiên cứu đối với các quốc giaphát triển) lại cho rằng, tiêu dùng có ý nghĩa quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế (Thủy,2014; Phan và Tô, 2011). Các nghiên cứu này cho thấy tiêu dùng có mối quan hệ qua lại haichiều với tăng trưởng kinh tế, theo đó tiêu dùng sẽ là đầu ra của sản xuất và là động lực thúcđẩy tăng trưởng đầu tư cũng như tăng trưởng kinh tế. Ở chiều ngược lại, tăng trưởng kinh tếgiúp tăng thu nhập các hộ gia đình, từ đó thúc đẩy tiêu dùng (Do, A. D., 2016). Ở Việt Nam, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2023 tăng9,6% so với năm trước (Báo cáo FMCG, 2023). Tổng cầu tiêu dùng chiếm tỷ trọng lớn nhất,trên 70% trong cơ cấu GDP, trong đó tiêu dùng của dân cư khoảng 90% tổng cầu tiêu dùng.Thị trường nội địa là điểm tựa cho doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường thế giới có nhiềubiến động. Nếu như trước đây, thị trường nội địa chỉ chiếm 40% tỷ trọng sản lượng hàngnăm, thì năm 2023 đã tăng lên 70%. Với lợi thế là ngành hàng tiêu dùng, phát triển thị trườngnội địa có thể bù lại thị trường xuất khẩu giúp doanh nghiệp vượt khó, đặc biệt là trong mùacao điểm mua sắm cuối năm (Đỗ Anh Đức và Hà Diệu Linh, 2023). Nhìn chung, sản xuấtcông nghiệp sau một thời gian dài với nhiều khó khăn và giữ nhịp độ tăng trưởng chậm đã cónhững tín hiệu tốt, tuy chưa thực sự đột phá nhưng đã cho thấy sự phục hồi khả quan của sảnxuất công nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung trong thời gian tới. Một số ngành có tốcđộ tăng chỉ số sản xuất cao so với tốc độ tăng chung của toàn ngành như: sản xuất trang phụctăng 19%; chế biến gỗ và sản phẩm từ gỗ, mây tre giang tăng 39%; sản xuất giấy và sản phẩmtừ giấy tăng 21,3%; sản xuất hóa chất và sản phẩm hóa chất tăng 9%; sản xuất thuốc, hóadược và dược liệu tăng 23,5%; sản xuất sản phẩm từ khoáng phi kim loại khác tăng 16,5%;sản xuất xe có động cơ tăng 39,3%... Tuy nhiên, một số ngành, do vẫn chưa thoát ra đượckhó khăn về tiêu thụ sản phẩm, hoặc thiếu vốn lưu động cho sản xuất... có chỉ số sản xuấtgiảm so với cùng kỳ năm trước như: sản xuất chế biến thực phẩm giảm 7,8%; công nghiệpdệt giảm 9,6%; sản xuất sản phẩm cao su, plastic giảm 14%; sản xuất kim loại giảm 18,4%... Trong những năm qua, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam ở mức khá cao. Tuy nhiên, vớiđặc điểm là một quốc gia đang phát triển, tăng trưởng kinh tế phụ thuộc ...