Thực trạng rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại Việt Nam và một số đề xuất

Bài viết Thực trạng rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại Việt Nam và một số đề xuất tổng quan về khái niệm rủi ro thanh khoản, các chỉ số đo lường rủi ro thanh khoản. Tiếp theo, dựa trên dữ liệu từ NHNN và các tổ chức, nhóm tác giả tổng hợp các quy định về quản lý rủi ro thanh khoản và phân tích thực trạng rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại Việt Nam và một số đề xuất ICYREB 2021 | Chủ đề 3: Tài chính - Ngân hàng - Kế toán 313 THỰC TRẠNG RỦI RO THANH KHOẢN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT Tạ Thanh Huyền - Đỗ Thu Hằng - Phạm Hồng Linh - Nguyễn Thị Thu Trang Học viện Ngân hàng Tóm tắt Rủi ro thanh khoản là một trong những rủi ro đặc thù của hoạt động kinh doanh ngân hàng. Tại Việt Nam, kể từ khi hệ thống ngân hàng thực hiện quá trình cải cách, các NHTM đã nhận thức nghiêm túc hơn về vấn đề RRTK trong hoạt động của mình. Trong bài viết này, các tác giả tổng quan về khái niệm rủi ro thanh khoản, các chỉ số đo lường rủi ro thanh khoản. Tiếp theo, dựa trên dữ liệu từ NHNN và các tổ chức, nhóm tác giả tổng hợp các quy định về quản lý rủi ro thanh khoản và phân tích thực trạng rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam. Phấn cuối, chúng tôi đề xuất một số khuyến nghị nhằm quản lý rủi ro thanh khoản của hệ thống ngân hàng. Từ khoá: rủi ro thanh khoản, chỉ số thanh khoản, quản lý thanh khoản CURRENT SITUATION OF LIQUIDITY RISK IN VIETNAMESE COMMERCIAL BANKS AND SOME RECOMMENDATIONS Abstract Liquidity risk is one of the specific risks of banking business. In Vietnam, since the reform of the banking system, commercial banks have become more serious about credit risk in their operations. In this article, the authors review the concept of liquidity risk, liquidity risk metrics. Next, based on data from the SBV and other organizations, the authors synthesize regulations on liquidity risk management and analyze the current situation of liquidity risk at Vietnamese commercial banks. Lastly, we propose some recommendations to manage liquidity risk of the banking system. Keywords: liquidity risk, liquidity ratio, liquidity management 1. Tổng quan về rủi ro thanh khoản 1.1. Tổng quan nghiên cứu Trên thế giới, các nghiên cứu về rủi ro thanh khoản (RRTK) được nghiên cứu từ rất sớm và cho đến nay, đây vẫn là một chủ đề được các học giả vô cùng quan tâm. Học thuyết cổ điển nhất về RRTK được đưa ra năm 1973 bởi Thornton (1982) và Bagehot (1873) như 314 ICYREB 2021 | Chủ đề 3: Tài chính - Ngân hàng - Kế toán sau: RRTK là hậu quả của việc một lượng tiền lớn được yêu cầu rút khỏi hệ thống ngân hàng từ những người gửi tiền và các ngân hàng không có khả năng cho lượng tiền rút ra đó và ngân hàng cần nắm giữ nhiều tài sản tốt để có thể quản lý được RRTK. Sau đó, RRTK liên tục được đề cập đến trong rất nhiều nghiên cứu của các tác giả như Goodhart và Schoenmaker (1995), Ismail (2000), Jenkinson (2008)… Các ngân hàng muốn quản trị RRTK tốt cần có một cơ chế rõ ràng để xác định, đo lường, quản lý RRTK (Comptroller of the Curency, 2001). Các thước đo này cũng được phát triển bởi Tobin (1956), Tirole (2011), và gần đây được Zaghdoudi và Hakimi (2017) đề cập trong nghiên cứu của mình. Tại Việt Nam, đề tài “Tăng cường năng lực quản lý rủi ro thanh khoản tại các NHTM Việt Nam (2007)” đã phân tích một số các chỉ số thanh khoản của hệ thống NHTM và thông qua đó đánh giá khả năng chống đỡ của các NHTM khi RRTK xảy ra. Nghiên cứu về quản trị rủi ro thanh khoản tại các NHTM cụ thể cũng được đề cập đến trong rất nhiều luận văn của các tác giả như Nguyễn Thị Thu Hằng (2009), Nguyễn Quốc Bảo (2010), Trần Thị Thu Trang (2012)… 1.2. Khái niệm rủi ro thanh khoản Đối với các ngân hàng thương mại (NHTM), thanh khoản là chức năng cổ điển nhất, là điều kiện tiên quyết để giữ cho ngân hàng hoạt động trôi chảy. NHTM luôn phải đáp ứng tức thời mọi nhu cầu rút tiền gửi và giải ngân các khoản tín dụng theo cam kết. Khi các NHTM không có khả năng hoặc hạn chế về khả năng chi trả dòng tiền mặt cho nhu cầu thanh khoản tức thời, hoặc phải cung ứng nhưng với chi phí tăng lên cao thì rủi ro thanh khoản (RRTK) xuất hiện. RRTK được định nghĩa là tình huống khi một ngân hàng không thể đáp ứng toàn bộ hoặc một phần yêu cầu của người gửi tiền trong một khoảng thời gian nhất định (Jenkinson, 2008). Về khía cạnh khả năng gia tăng nguồn vốn, Ủy ban Basel về quản lý ngân hàng (BCBS, 2004) định nghĩa: “RRTK xuất phát từ việc ngân hàng không có khả năng gia tăng các khoản mục nguồn vốn để tài trợ cho việc gia tăng tài sản ngân hàng”. Còn theo Chaplin (2000), “RRTK là khả năng gây thiệt hại cho ngân hàng liên quan đến việc chuyển các tài sản tài chính thành tiền một cách nhanh chóng mà không chịu thất thoát về giá cả.” Tóm lại, dù đứng dưới góc độ nào, RRTK có thể hiểu là rủi ro khi ngân hàng không có khả năng cung ứng đầy đủ lượng tiền cho nhu cầu thanh toán tức thời; hoặc cung ứng đủ nhưng với chi phí cao. 1.3. Các chỉ số đo lường rủi ro thanh khoản Phương pháp phổ biến để đo lường RRTK là phương pháp dựa trên các chỉ số thanh khoản. Tirole (2011) cho rằng thanh khoản không thể được đo lường bằng cách dựa vào một biến hoặc một tỷ lệ duy nhất do tính phức tạp của nó và vô số các nguồn rủi ro tiềm ẩn. 1.3.1. Tỷ lệ cho vay trên tiền gửi - Loan to Deposit Ratio (LDR) Đây là chỉ số điển hình có thể tính toán được từ bảng cân đối theo công thức sau: ICYREB 2021 | Chủ đề 3: Tài chính - Ngân hàng - Kế toán 315 ????ℎ???? ???????????? ????ò???????? ????ỷ ????ệ ????ℎ???? ???????????? ????????ê???? ????????ề???? ????ử???? = ????????ề???? ????ử???? ????ủ???? ????ℎá????ℎ ℎà???????? Tỷ lệ này cho biết đặc tính cấu trúc của RRTK của ngân hàng. Vì tiền gửi của khách hàng được coi là một nguồn tài trợ ổn định nên những NHTM mà phần lớn hoặc toàn bộ các khoản cho vay được tài trợ bằng tiền gửi sẽ ít chịu RRTK hơn. Ngượ ...